Het masker van de wereldt afgetrocken

Toe-maetjen.

LEert hier noch op het leste de onghestadigheyt van het ghemoet, ende veranderinghe van affectie. Een Me-vrouw' hadd' de oogen ghesloten aen haren Man, ende schepte uyt dese doodt sulcke troosteloose droefheyt, datse niet alleen de woorden van de vrienden gheen ghehoor en gaf, maer selver weygherden te eten of te drincken, om soo eerder een lijck ende aen haren Man gelijck te worden. Dagh en nacht satse buyten de Stadt, en weenden in 't graf van haren over-leden Man.

[p. 194]

Ter selver tijdt, niet verre van de selfste plaetse, wierdter eenen vanden Magistraet op-geknoopt, ende om dat de vrienden dien by nachten van de galghe niet en souden snijden en begraven, stelden sy daer wacht by, om op alle aen-slaghen van de vrienden te passen. Desen Sentinel hoorende de Vrouwe soo bitterlijck suchten en kermen, gingh een weynighje van de Justicie-plaets om haer te troosten, maeckten haer deelachtigh van de spijse die hy voor sy-selven hadde mede genomen. Ende siet, terwijl hy in't troosten en klappen sy-selven vergeet, soo komen de vrienden ende met een gauwigheyt ontknoopen^1. den hangh-dief, en gaender mede strijcken. Hy siende dat de galghe selve bestolen was, vreesende dat de Magistraet de hant op hem soud' leggen, keert weder mistroostigh tot het graf, ende beghint sijn ongheluck ende aenstaende perijckel dese Me-vrouwe te klaghen. Wat gheschieter? hy weet haer soo te bekouten, datse consent geeft om haeren Mans lichaem uyt te graven, ende in de plaetse van den dief aen de galghe op te hanghen, om soo sijn onachtsame sorgheloosheydt de Heeren van den Magistraet te ontfutselen. Knoopt dese twee dinghen eens by een, Philothea, te weten die groote droefheydt van de Vrouwe, ende het consent van haeren Man te hanghen. Dat het by soo treffelijcken Schrijver niet ghetuyght en wierdt, wie sou 't ghelooven? Siet wat dat is menschelijcke ende gheschaepen liefde, maghse niet wel ende met recht geschildert worden met vleughelen? Maeckt dat gy Godts liefde, Philothea, weerdigh zijt, die en sal u noyt begheven. Ick doe gelijck het bieken, Philothea, ick vliegh uyt op alle blommekens, en ick kruyp in alle klock-huysekens, om tot vermaeck van den goedt-jonstigen Leser wat te ooghsten, ende honigh te raepen. Siet hier wederom een raetje vol aerdighe soetigheyt, de welcke, op datse niet te laf en sy, moet icker somtijdts een graentje souts tusschen stroyen.

1. Gehangen dief. Zie Wdb. der Ned. Taal, i.v. hangdief, col. 2026.

[p. 195]

Een vraeghje nopende de Ghereformeerde Predikanten.

Waerom hadden de Predikanten sulcken grooten toeloop in de eerste scheuringe van Nederlandt? jae meerderen als die het Roomsch Apostolijck Gheloof predickten.

Ick antwoorde daer op met een ander Vraegh: Waerom komen de menschen meer gheloopen om een Eclips te sien, als wel de Son of Mane alsse hel schijnen?

Ghy seght: Hun uyt-wendigh is soo seeghbaer, stichtigh, &c. Ick en wil niemandt oordeelen; maer het verrot licht-houdt schijnt in't duyster oock wonder dinghen te wesen.

I.

Binnen Genua schreef eenen op sijn huys: Nulli certa Domus: dat is, 'Ten heeft gheenen sekeren of eeuwighen huys-heer. Men seght dat het nu bewoont wordt van Duc d'Oria. O Philothea, soo wy maer eens in den^1. Hemel een huysken besitten, 't salder voor eeuwigh gaen; men weet daer van gheen verhuysen.

1. Zie blz. XIV*.

II.

Hoort nu eens eenen onbeleefderick spreken, doch die wel betaelt wierde. Een Stedelingh hadd' ghetrouwt een Boerinne: haeren Vader gafse beyde de kost, dies niette-min den gast was even koppigh, noorts, eenen haersacker, ende dwers-drijver, jae en dede schier anders niet als aen sijn vrouwe verwijten datse een Boerinne was. Op sekeren tijdt dan, om dit bedecktelijck op haer^2. broodt te schieten, soo vraeghden hy: Hoe veel schooven sal u Vader dit jaer wederom op doen voor de beesten?

2. Norsch; een bedrieger. Zie Schuermans.

[p. 196]

Sy (die dees krappekens moey was, dies te meer om dat^1. al den heylighen dagh van haeren kant quam) seyd' met⁺ vinnighe woorden: Dit jaer doet hy provisie ende voorraet van 450. busselen, dat is, vijftigh meer als op andere^2. jaeren, ende dat om dat hy nu een beest meer heeft te houden als voor desen. Ghesonden hersenen, Philothea, sullen oordeelen datter verstandt in dit Boerinneken heeft ghesteken; 'tis te beklaegen datter sulcke onbeleefde^3. worden ghevonden. Den Bruydegom der zielen weet wel soeter register te trecken.

1. Rijkdom, geld.

+ Vesteghen

2. Rich. Verstegen schreef o.a. Neder-Duytsche Epigrammen en Epitaphien (Antwerpen 1617 en Brussel, 1624).

3. Christus; een zachter spel op het orgel opentrekken.

III.

'T ghene ick hier by voeghe, kan tot troost menigh⁺ Vrouw-persoon te pas komen. Eenen Capiteyn ghetrouwt met een leelijcke Ioffrouwe, verachten de selfste met dese woorden: Hoe soudt ghy my konnen behaeghen, daer en is immers niet schoons aen u? Sy antwoorde met korte, maer ghewisse woorden: Soo ick mijnen Godt maer behaeghen en kan, sal hy my wel eens schoon maecken. Een sappigh woordt voorwaer, rustende op een Christelijcke hope, van het ghene datter in den jonghsten dagh sal gheschieden. Ende hier mede sal ick dit oock sluyten. Laet ons ondertusschen soo leven, dat als die trompetten sullen klincken, wy moghen ghenieten een salighe ende schoone verrijsenisse.

Hier op spreekt den wereldschen mensch:
Dry dinghen beswaeren mijn ghemoet,
Het eerst is dat ick sterven moet;
Dat ander bezwaert my noch veel meer,
Om dat ick niet en weet wanneer:
Maer 't derde bezwaert my boven al,
'Ken weet niet waer ick vaeren sal.

+ De Bruyn

[p. 197]

Dit segghen komt over-een met het schrijven van eenen Philosooph.

Desen ligghende op sijn sterven, is ghevraeght gheweest van de Vrienden die rondts-om het bedde stonden, dat hy hun een stichtighe vermaeninge voor testament soude achter-laeten. Hy, die niet spreken en kost overmits de groote sieckte schreef met pen en inckt op 't papier twee O.O. Hier op wierdt van de omstaenders wonderlijck gheslaeghen.

Den eersten seyd': Alsmen in sijn uyttersten is, dan is alle dinghen niet meer als een O in 't cijfer.

Den tweeden: In sijn uyttersten lightmen tusschen twee Eeuwigheden.

Den derden: Als de ooghen des Lichaems toe gaen, gaen verstandts open.

Den vierden: Lichaem ende Ziel hebben haeren cirkel om-gheloopen.

Den vijfden, sult ghy zijn, Philothea: Wat dunckt u dat den Philosooph hier mede woud' beduyden?