Af-beeldinghe van d'eerste eeuwe der Societeyt Iesu

[p. 713]

Kort begriip van d'Afbeeldinghe van d'eerste eevwe der Societeyt Iesv.

Voor-reden.

Van't honderste iaer ende Iubilee.

1

Voor-dicht.

Den H. Ignatius vande wereltsche oorloghe tot den gheestelijcken strijdt bekeert, ende van doen af ('tvvelck hy dickvvils sijn heel leuen ghevoelde) groote ghenoeghte scheppende uyt het aenschouvven der hemelen, vvordt opghetoghen in den gheest, seuen daghen langh, als vvanneer hem de Godtlijcke liefde vertoont de vermaerste mannen, die hem onder sijn vendel sullen laeten opschrijuen.

12

Sinne-beelden.

De Societeyt Iesv.	32
Deuis vande Societeyt, tot meerdere eere Godts.	34
Bevestinghe der Societeyt, op den Feest-dagh van SS. Cosmas en Damianvs.	36
De Societeyt belooft oock vruchten nae hondert jaer.	38
De Societeyt tracht nae d'eeuvvigh-heydt.	40

Het eerste boeck,
Opgaende Societeyt.

Het I. Capitel. Om vvat reden verscheyden Religieuse Ordens op verscheyden tijden vervveckt zijn. ende namentlijck die van de Societeyt Iesv.	42
II. Cap. Hoe de Societeyt lange iaeren te voren voorseyt is. Verscheyden historien hier toe dienende.	46
III. Cap. Den eersten ende principaelsten instelder der Societeyt, is Iesvs Christvs.	51
IV. Cap. Waerom aen dese Religie den naem van de Societeyt Iesv ghegheuen is.	53

[p. 714]

V. Cap. Hoe de H. Moeder Godts patroonesse, ende als tweede instelster vande Societeyt is.	57
VI. Cap. Hoe dat nae Godt ende Maria, den H. Ignatius den Instelder ende Vader van dese minste Societeyt is.	62
VII. Cap. Hoe den H. Franciscus Xauerius den tweeden pilaer van de Societeyt is.	64
VIII. Cap. De Societeyt wordt van den Roomschen Stoel gheapprobeert.	67
IX. Cap. Eenighe dinghen die aen de Societeyt als eyghen zijn.	72
X. Cap. Dry andere dinghen ide aen de Societeyt oock eyghen zijn, ende haere ieught bewaeren.	80

Sinne-beelden.

VVerckende ende aenschouwende leuen der Societeyt.	86
De reghelen der Societeyt en verbinden op gheene sonden	88
d'Aermoede is voorsichtigh.	90
d'Aermoede is onbelemmert.	92
d'Aermoede is profijtelijck.	94
d'Aermoede is met luttel te vreden.	96
d'Aermoede is onbekommert.	98
d'Aermoede gheeft luyster.	100
De suyuerheydt der Religieusen door beloften versekert.	102
De suyuerheydt blijft onbeschadight.	104.
Een suyuer herte verbeeldt Godt.	106
De suyuerheydt is vruchtbaer.	108
De suyuerheydt is vijandt vande ledigheydt.	110
De suyuerheyt wordt licht ghequetst.	112.
De suyuerheydt sonder vlecke.	114
De suyuerheydt wordt door lijf-castijdinghe beschermt.	116
De suyuerheydt verwint al vluchtende.	118
De ghehoorsaemheydt is veerdigh.	120.
De ghehoorsaemheydt let op eenen winck.	122
De vierde belofte vande Societeyt, ghehoorsaemheydt aen den Paus van Roomen.	124
Belofte van gheen' eere oft staet t'aenveerden.	126
De Societeyt wordt grooter gheacht door't versmaeden vande eere.	128
Eerghierigheydt is sorghelijck.	130
Belofte van d'aermoede niet ruymer te maken.	132
Vernieuwinghe der beloften.	134
Vernieuwinghe van den gheest.	136
Het iaerlijcks vertreck tot de Gheestelijcke Oeffeninghen.	138
Rekeninghe van conscientie als't den Ouersten belieft.	140
Wtseyndinghe.	142

Het tvveede boeck,
Voortgaende Societeyt.

Het I. Capitel. Van d'eerste vergaderinghe der mede-ghesellen, ende fondament van d'Orden.	144
II. Cap. Vanden voortgangh der Societeyt in haere bevestinghe, ende regeringhe onder den H. Ignatius.	147.
III. Cap. Vande vermeerderinghe der Societeyt door Europa.	150
IV. Cap. Vande verbreydinghe der Societeyt door Asia.	170
V. Cap. Vande verbreydinghe der Societeyt door Africa.	172
VI. Cap. Vande verbreydinghe der Societeyt door America.	182
VII. Cap. Vande vermeerderinghe

[p. 715]

der Societeyt door verscheyden merckelijcke roepen tot de selue.

187.

Sinne-beelden.

Verbreydinghe der Societeyt Iesv.	192.
De Societeyt doet Gode offerande alle uren vanden dagh en nacht.	194
Bekeeringhe van Rijcken en Prouincien door de Societeyt.	196
Seyndinghe nae alle plaetsen, oock door den minsten winck van den Paus.	198
De Societeyt voeght haer nae den wille van den Paus in haere Seyndinghen.	200
Het ampt vande gheestelijcke ghesanten.	202
De Seyndinghe nae Indien.	204
De Seyndinghe nae de Nieuwe wereldt.	206
Den roep tot de Societeyt.	208
Aloysius gaet inde Societeyt.	210
Stanislaus Kostka noch iongh zijnde, gaet inde Societeyt.	212

Het derde boeck,
De werckende Societeyt.

Het I. Capitel. Wat oeffeninghen aen de Societeyt eyghen zijn, ende in sonderheydt vande predikatien.	214
II. Cap. Van verscheyden onderwijsinghen in de hooghe ende leege scholen.	219
III. Cap. Vande onderwijsinghe inde Seminarien: ende van den Catechismus oft Christelijcke leeringhe.	226
IV. Cap. Vande neerstigheydt die de Societeyt voorwendt om d'eere vande H. Moeder Godts te verbreyden door verscheyden Sodaliteyten oft Broederschappen.	232
V. Cap. Van't ghebruyck der H. Sacramenten door de Societeyt weder op-gherecht. De bidt-daghen vanden Vasten-auendt, ende de Generale Communie.	236
VI. Cap. Vande Gheestelijcke Exercitien des H. Ignatij, ende haere menighvuldighe vruchten.	241
VII. Cap. Van de ghedienstigheyt der Societeyt in't bystaen van d'aerme menschen, die met de haestighe sieckten ende onghevallen bevanghen zijn.	247
VIII. Cap. Vanden arbeydt ende vruchten der Societeyt onder de Heydenen.	250

Sinne-beelden.

Werck-lieden der Societeyt.	258
Den roep vande Societeyt is, veel doen en lijden.	260
Oeffeninghen der Societeyt.	262
De Societeyt helpt haeren euen-naesten sonder loon van arbeydt.	264
Het werckende leuen helpt het aenschouwende.	266
De Gheestelijcke Oeffeninghen van den H. Ignatius scherpen den geest in stilte.	268
Het boecksken vande Gheestelijcke Oeffeninghen is eenen sekeren leydts-man, om eenen staet des leuens te verkiesen.	270
In stilte vande Gheestelijcke Oeffeninghe leertmen syseluen kennen.	272.
In't vertreck van de Gheestelijcke Oeffeninghen vintmen groote schatten.	274
Generaele Communie.	276
De Biechte.	278
Sodaliteyt van Onse L. Vrouwe.	280

[p. 716]

Onderwijsinghe van de iongheydt.	282.
Onderwijsinghe van de wilde.	284
De Societeyt toont den wegh des leuens door gheleertheydt en godtvruchtigheydt.	286
Het ampt der Predikanten.	288
Onderwijsinghe van de kinders.	290
De Latijnsche scholen.	292
De Christelijcke leeringhe.	294
Het beghinsel van de Christelijcke leere is't Cruys.	296
De principaelste lesse van de Christelijcke leere: eenen Godt, en dry persoonen.	298
Den Christelijcken Leeraer houdt voor ooghen de leelijckheydt der sonden.	300
Den Christelijcken Leeraer wederhoudt de kinders van de helle.	302
Den Christelijcken Leeraer leert de kinders bidden voor den eten.	304
Suyueren handel en wandel.	306

Het vierde boeck,
De liidende Societeyt.

Het I. Capitel. Hoe de Societeyt door Godts ghehengenisse, en vaderlijcke liefde in teghenspoedt gheoeffent is gheweest.	308.
II. Cap. Hoe den duyuel door het lasteren van den H. Ignatius de Societeyt socht in haer hooft heel te verdrucken, eerse noch bevestight was.	312
III. Cap. Hoe, en uyt wat reden de Societeyt soo menighen ouerlast nae haere bevestinghe ghedraghen heeft.	317
IV. Cap. Van d'aenstooten der Societeyt in Italien.	320
V. Cap. Van d'aenstooten der Societeyt in Spaignen.	326
VI. Cap. Van d'aenstooten die de Societeyt in Vranckrijck gheleden heeft, eer sy daer uyt veriaeght wierdt.	333
VII. Cap. De Societeyt wordt uyt Vranckrijck ghebannen, ende wederom ingheroepen.	338
VIII. Cap. Hoe de Societeyt in Duytslandt ghelijck-matigh met de Catholijcke Religie vervolght, ende drymael uyt Transiluanien veriaeght wordt.	345
IX. Cap. Hoe de Societeyt uyt Bemen, Hongarijen, Merren-landt, Silesien, ende uyt Riga in Lithauwe verdreuen is.	352
X. Cap. Vande lasteringhen teghen de Societeyt gheduerende haere eerste eeuwe.	355
XI. Cap. Vande vervolghinge der Societeyt inde Nieuwe wereldt, ende voor al in de Oost-Indien.	370.
XII. Cap. Vande vervolghinghen ende martelien der Societeyt in Iaponien.	372
XIII. Cap. Van vele die in Mooren-landt, Arabien, West-Indien, Brasilien, Florida, Mexico en Pataquarien omghebraght zijn.	377
XIV. Cap. Van eenighe Patres, die wreedelijck in Europa, principalijck in Engelandt, omghebraght zijn.	381.

Sinne-beelden.

De Compagnie hondert iaer bevochten.	386
De Societeyt wordt te vergheefs van de benijders bevochten.	388
De Societeyt te vergheefs ghelastert.	390.
Den Nijdt lasterende de Societeyt,

[p. 717]

beschaedight syseluen.	392
De Societeyt verblijt haer in teghenspoedt.	394
De Societeyt verlanght nae teghenspoedt.	396
De Societeyt wordt volmaeckt door teghenspoedt.	398
De Societeyt wordt door teghenspoedt ghesuyuert.	400
Verheffinghe der Societeyt door teghenspoedt.	402
De vervolghinghe verciert de Societeyt.	404
De verdiensten der vervolghinghe.	406.
De boeyen en banden strecken de Societeyt tot eere.	408
Kostelijcke doodt der Martelaeren.	410.

Het viifde boeck,
De vereerde Societeyt.

Het I. Capitel. Vereeringe der Societeyt, uyt de doorluchtighe heyligheydt van haeren Vader Ignatius, ende haere kinderen door Italien.	412
II. Cap. Den naem van de Societeyt wordt door d'Apostolische daeden van Franciscus Xauerius, ende andere sijne mede-helpers in den Oosten vermeerdert.	429
III. Cap. Van den goeden naem der Societeyt, die inden Suyden, Westen ende Noorden, door Apostolische mannen aldaer verspreydt is.	437
IV. Cap. Den schaerlaecken mantel, daer vele kloecke Martelaers de Societeyt mede bekleet hebben.	450.
V. Cap. Van d'eere die de Societeyt door de mirakelen, ende dierghelijcke wonder-daeden van haere kinders, aenghekomen is.	455
VI. Cap. Vanden roem die de Societeyt door de gheleertheydt ende deughden ghewonnen heeft.	470
VII. Cap. Van't gheluck ende voordeel der ghener die inde Societeyt steruen.	479
VIII. Cap. Van d'eere en goede ionsten, die de Societeyt van verscheyden Pausen, ende Gheestelijcke Princen ontfanghen heeft.	483.
IX. Cap. Van d'eere ende ionsten, die de Societeyt van de wereldtsche Princen ontfanghen heeft.	488
X. Cap. Eenighe ghetuyghenissen ouer d'instellinghe ende handel der Societeyt Iesv, ghegheuen.	491
XI. Cap. Ghetuygenissen van Steden, Vniuersiteyten, ende Religieusen van andere Ordens.	495

Sinne-beelden.

Den H. Ignatius ghequetst door het gheschut met eenen steen, wordt onsteken inde liefde Godts.	502
Het langhduerigh vasten van den H. Ignatius.	504
Den Edel-man, die Ignatium 'tvier weerdigh acht, wordt op den seluen dagh verbrandt.	506
Ignatius ghebruyckt Faber, aliàs Smidt, tot de bekeeringhe van Xauerius.	508
Ignatius prekende onsteeckt de toehoorders met de Godtlijcke liefde.	510.
Den droom van Xauerius van Indien te bekeeren.	512
Xauerius de wereldt door-reyst hebbende, sterft inden ingangh van China.	514
Den Salighen Borgia verheft sijn ghe-

[p. 718]

slacht door de deught.	516
Op het beeldt vanden Salighen Aloysius, die de croon onder de voeten heeft.	518
Den Saligen Stanislaus sterft 'sdaeghs voor de Hemelvaert van Onse L. Vrouwe.	520
De Martelaers van Iaponien, uytverkoren vaeten van victorie.	522
P. Carolus Spinola wordt door een langh-duerigh vier verbrandt.	524

Het seste boeck,
De Dvyts-Nederlantsche Societeyt.

Het I. Capitel. Hoe de Societeyt eerst inde Nederlanden gekomen ende aengenomen is.	526
II. Cap. Hoe de Societeyt in Duyts-Nederlandt verbreydt is.	534
III. Cap. d'eerste bedeelinghe. Van den arbeyt ende oeffeningen der Societeyt in Duyts-Nederlandt.	556.
§. I Van den Catechismus, oft Christelijcke leeringhe.	558
§. II. Vande leeghe ende hooghe scholen.	561
§. III. Vande Sodaliteyten ende Onser L. Vrouwen dienst.	563
§. IV. Vande predikatien.	570
§. V. Vande Missien, oft Seyndinghen.	572
§. VI. Van't ghebruyck der H. Sacramenten.	575
§. VII. Vande kerckers, gast-huysen en siecke.	578
§. VIII. Vande peys-makinge.	580
§. IX. Van't ghebruyck der Gheestelijcker Exercitien.	582
§. X. Van verscheyden godtvruchtighe instellinghen.	584
§. XI. Vande besondere hanteringhe met onsen euen-naesten.	586
§. XII. Vande gheschreuen ende uytghegheuen boecken.	588
De tweede bedeelinghe. Vande swaere Missien oft Seyndingen.	591
§. I. Vande Hollandtsche Missie.	591
§. II. Vande Missie nae't legher.	597
§. III. Vande Missie nae de schepen.	607.
§. IV. Vande Missie nae de peste.	615
IV. Cap. Van't ghene de Societeyt in Duyts-Nederlandt gheleden heeft.	619
V. Cap. Van d'eere der Duyts-Nederlandtsche Societeyt, diese door haere doorluchtighe mannen, en verscheyden loffelijcke ghetuyghenissen ontfanghen heeft.	646

Sinne-beelden.

De Hollandtsche Seyndinghe.	686
Het schuylen vande Hollandtsche Seyndinghe.	688
De Seyndinghe nae't legher.	690
Kostelijcken roof uyt de Seyndinghe des leghers.	692
Seyndinghe nae de schepen.	694
Winste vande Seyndinghe op de schepen.	696
De Patres in perijckel van tempeest oft slagh, suyueren de herten van de boots-gesellen door de Biechte.	698
Seyndinghe nae de peste.	700
d'Eerste eeuwe der Societeyt Iesv.	702
Herders-spraeck, tusschen Corydon en Tyter, wenschende de Societeyt eeuwighen voorspoedt en gheluck, ouer het menighvuldigh gebruyck der HH. Sacramenten, ende bevechtinghe der ketterijen: diese door de vette weyen, en woluen-iaght verstaen.	704