De jacht

[p. 70]

14.

It is in dei foar Sinteklaas as Former dy jûns de mûdhûn op 'e Wylp troch it bakslid smyt. Hy hat ek noch in ammerke fisk, tamakke en sâlte, meinommen. Hy treft it net, want Hinke is nei de fammeferiening. Terpstra is net sa botte praatsk tsjin Former. Dêrom praat Former mar wat mei Aant. Se ha it oer Lútsen syn dongflotsjen, syn reis nei Dútslân en dat er no yn 't slyk tahâldt.

Former wol dy jûns wachtsje oant Hinke thús komt, mar Terpstra makket al earder de knopen fan 'e kile los en seit dat er op bêd wol. Dan krast Former mar op en set de tsjustere reed út. Hast is er oan 'e Mosk ta, dan sjocht er in pear fytsljochten kommen. It is Hinke mei har kammeraatske.

‘De mûdhûn swimt,’ ropt Former.

Hinke springt fan 'e fyts. Har kammeraatske riidt troch.

‘Do rêdst dy wol,’ seit se.

‘Wat sei ús heit der fan?’ freget Hinke nijsgjirrich.

‘Neat. Hy woe tsjin my net prate. Wêrom wit ik net. Ik ha de man neat missein.’

‘Hy is bang dat it dy om my te rêden is.’

‘Dat is ek sa,’ seit Former. ‘Ik wol dy freegje asto by my tenei de boel wat skjin hâlde kinst. Meist komme wannear ast der sin oan hast. As it mar in bytsje húslik wurdt.’

‘Se wolle it thús grif net lije.’

Hy knoffelt mei har werom, de tsjustere reed del en bringt har oan 'e daam ta.

Dêr seit er dat er fan har hâldt.

‘Do bist safolle âlder as my,’ seit se bang.

‘Fyftsjin jier, wat is dat no op in minskelibben?’ seit er ferlytsjend.

Hy krûpt har oan, tutet har en se ferwart har net. Yn 'e hûs doar se der net oer prate. Der is wat dat har bliid makket en ûnwis tagelyk. Se kin der net fan sliepe.

It is al in dei as wat letter dan begjint Hinke der oer tsjin har mem. Dy spuit sok raar guod. Terpstra is alhiel oeral as Hinke har mem it nijs fertelt fan Hinke har ferkearing.

‘Dy fisk,’ ropt er fûleindich. ‘Dy fisk, dat wie lokkebrea. En binne wy der allegearre net meiinoar ynflein? Wy ha der lekker fan iten, mar wy ha net witten hokker priis wy der no foar betelje moatte. No hat er it fanke de kop gek makke. Mielen fisk en in mûdhûn yn 'e bak, dat is de

[p. 71]

priis dy't er ús betelle foar it fanke. It kin har heit suver wêze. Ik wol 'm hjir net wer op 't hiem ha.’

‘Heit, it wie it miel fan Jakob net, it wie Esau's miel,’ seit Aant.

‘In Esau is ek al slim genôch,’ grommet Terpstra. En dan tsjin Hinke mei de finger beswarrend yn 'e loft ‘Lit ik dy net sjen mei dat hearskip.’

‘Ik gean al,’ seit Hinke ûnfersetlik. ‘Ik ha him tasein dat ik him helpe sil ta de húshâlding en dat doch ik ek.’

‘Dan hoechst hjir net wer yn 'e hûs te kommen,’ ropt har heit, en de man wurdt wyt fan lulkens.

‘Dan kom ik net wer!’ byt Hinke him ta.

‘Dat meist ús net oandwaan, fanke,’ sangert frou Terpstra.

‘Ik ha ûnderdak,’ seit se feninich en fljocht de trep op nei it souderke dêr't har bêd stiet. Yn sân hasten pakt se har kleanboel by elkoar yn in tas. Se hat noch wat losse brol dat se yn it hântaske troppet. Dan lit se har wer sakje troch it treppensgat. Terpstra stiet yn it portealtsje, as sil er har keare. Beret stapt Hinke op 'e doar ta.

‘Ik hear wol wannear't jimme my der wer yn ha wolle,’ seit se en stapt nei bûten. De fyts rattelt op it paad. De âldelju steane har ferslein nei te sjen op it tsjustere hiem.

Hinke is sa rimpen net mear, at se even letter de Ealsumer terp op fytst. De skrik slacht har even om it hert at se by de transformator it paad nei it Heech ynslacht. Wilens se mei de fyts oan 'e hân troch it Leech rint sjocht se op nei it hûs dat heech op 'e terp, ljocht opjout yn 'e nacht. Se wifket en wit net oft se har plan trochsette sil. Oan 'e foet fan it terp-paad bliuwt se stean en wit net wat se sil. Se heart wer de ûnferbidlike taal dy't heit sprutsen hat. Der is gjin wei werom. It hert slacht har yn 'e kiel at se de fyts by it steile paad opskoot. Dan stiet se op it tsjustere hiem fan it Heech.

Se sjocht de ferbjustere gesichten fan heit en mem noch foar har. Se moat gûle en wol net gûle. Se klaut op it stiennige hiem om, bang dat se earne wer by de terp del miterje sil yn it tsjuster.

Former leit al lang op bêd. Se draait oan it foartsjel fan 'e fyts en ljoch-tet op 'e finsters en de doar fan it hûs. Se wurdt bang. Se wol werom nei hûs, mar sa lyts wol se foar harsels ek net wêze. Ik bin no ienkear sa fier. Noait sille se it lije wolle, dat ik mei him gean, tinkt se. De kruk fan 'e doar is har kâld yn 'e hân. De doar is fêst. Der spegelt wat nachtljocht yn 'e ruten. ‘Ik hâld fan him,’ seit se. ‘Sa hat it mei Lútsen noait west.’ It is it aventoer dat har lokket. Former is in kearel. Op him sil se oan kinne. Foarsichtich tikket se mei de finger tsjin it glês. Se harket skerp.

[p. 72]

Der feroaret neat. Dan tikket se even fûlder. Se wurdt der sels kjel fan. En noch komt by har de gedachte op om fuort te gean. Hy mei net tinke dat se har oanbiedt. Eangst oerfalt har. Se heart heit roppen. Syn ferbolgen lûd troch de nacht. Der komt ferset yn har. Har jas strûpt troch de fleurprikkehage. Se rattelt oan 'e doar. Der komt ljocht troch de skreven fan de fâldblinen.

Se heart him roppen ‘Is dêr immen?’

‘Ikke. Ik bin it,’ ropt se skruten. Mar har lûd giet yn 'e nacht ferlern.

Dan stiet er ynienen yn 'e ûnderklean yn 'e doar. Hinke komt út 'e nacht op him ta.

‘Dêr bin 'k,’ seit se dryst.

‘No al?’ freget er ferheard.

‘No al? Ik moast kieze.’

‘No? Midden yn 'e nacht?’

‘Of dy, of de doar út. In tuskenwei is der net. Do sjochst wat it wurden is.’

Hy lûkt har nei binnen yn it ljocht. Dêr stiet er mei bleate fuotten op 'e stiennen. Dêr nimt er har yn syn earmen.

‘Hjir is ûnderdak foar dy,’ seit er.

Dy nacht makket er it bedstee, dêr't Geeske út ferstoarn is, foar har ynoarder. It bêd is lang al ferbaarnd, dêrom smyt er syn eigen pel en matras oer de ûnderlegers en dekt har ta mei syn eigen tekkens, dêr't de lichemswaarmte noch yn te fielen is.

Sels klaait er him oan en stiet in skoft bûtendoar te sjen nei it Amelâner fjoer. Hy harket nei de nachtlûden. Betide einen plaskje yn 'e grêft. Hy kin it him noch net begripe dat se no by him ûnder dak is. Oft er it wol of net, mar hy moat him lokkich fiele; in frommes yn it foarste bêd. Former sliept dy nacht op in bult taande netten yn 'e noardlike keamer en set tsjin 'e moarn de feart út.

It is al tsjin tsienen de oare moarns as Former wer mei de boat op hûs yn giet. Hy hat neat ûndernommen. Domwei is er yn 'e skimermoarn de feart út fearn. Hy hat him mar wat driuwkje litten, om mar te wennen oan it gefoel dat se thús by him yn it foarste bêdstee leit.

It wetter fan 'e feart is oerstjoer. De wyn slacht kerbûstich yn 'e reidseame. Weagen klakke tsjin 'e stjûn fan 'e boat. Hy is fuortgien omdat er ferlegen wie mei de ûnferwachte útfanhûzer. Hy hie net witten hoe't er der mei oan moast. In pear oeren hie er him de bealch stikken lein op 'e netten. Hy hat yn 't hok omslein, net wittend wat er begjinne soe. Al wêr't er op rekkene hie, dit net. It sil mei de bêderij ek oars moatte.

[p. 73]

Ut 'e fierte heart er in fel skipperke yn 'e warring blaffen. In betide bitefarder, dy't mei de bern yn 'e line jaget. Boppe de roef wapperje ruften by de rûs. It is de Eben Haëzer fan Hiemstra fan Wierum.

‘Jo ha jong spul yn 'e line,’ ropt Former. ‘Tink der mar om dat plysje Veldstra it net sjocht as jimme op 'e trekdyk binne. Dan krije jo proses.’

‘Ik liich der wol in pear jier by,’ laket Hiemstra.

‘Se binne fiks oan 'e langte, dan kin it wat ligen lije.’

‘Ik ha noch jonger spul yn 'e roef,’ ropt er, en dan wiist er nei de line mei ruften.

‘Wat is 't?’

‘In jonge soan,’ ropt Hiemstra blier.

‘Dat wurdt meiertiid wer in jager. Dat kin helpe.’

‘Ik hoopje dat wy tsjin dy tiid in opdrukker fertsjinne ha.’

‘Lokwinskje de frou even fan my.’

De skipper swaait bliid fan it helmhout ôf.

In jonge soan, tinkt Former. As my dat nochris oerkomme mei.

Hy boomket even hurder om mar gau thús te wêzen. Wat moat Hinke wol net tinke, dat er mar net thús komt. Wat bin ik in ûnferstân, dat ik hjir op sa'n holle feart om farkje, wilens alle gelok yn dyn bêd leit, ferwyt er himsels.

Hinke stiet foar it finster as er de terp op rinnen komt. Yn 'e keamer nimt er har yn syn earmen, as sil er har nea wer loslitte. Hy betutet har en freget oft se goed sliept hat. Se skodhollet. ‘Ik bin bang dat ik ús mem der in soad fertriet mei doch, dat ik fuortgien bin.’

‘Dyn heit net?’

‘Ek wol. Mar oars. Dy is hurder en ûnferbidlik. Neffens ús heit bisto in wyld, in goddeleaze. Mem tinkt altyd even djipper oer de dingen nei en dêrom utert se har ek net sa. Se hat it der swierder mei, omdat se it net loslitte kin.’

‘Gean oars hjoed nei hûs, en sis dat ik graach ris in jûn komme wol te praten.’

‘Dat wol ús heit net. Hy wol dy út noch yn net oer de drompel ha.’

‘Freegje ris. Ik wol net lije datsto dyn âlden ferliest om my.’

‘Do bist ek allinne, Former.’

‘Dat ha ik al sa lang west. Dêrom moatst my net nimme. Ik bin mei de natuer grut wurden. Myn mem wie húshâldster by in âldfeint, dy't jûns gjin twa wurden sei, mar ivich en erflik yn 'e stoel siet te slûgjen. En as er net sliepte, dan wie er oan it wurk of oan 't strontfeien. Ik wol graach dat der by my jûns ien oan 'e tafel sit, dêr't ik in wurd oan kwyt kin.’

[p. 74]

‘Ik wol by dy bliuwe,’ seit Hinke.

‘Witst wat ast dochste? Do bist frij om te gean en te stean dêrst wolst. Ast hjir bliuwst, sil ik hjoed noch foar dy om in nij bêd nei Dokkum.’

‘In nij bêd en tekkens, en dat foar my allinne?’

‘Bist myn wiif noch net.’

‘Ik hjir de hiele winter allinne yn dat izige bedstee?’

‘Ik kin ek in poepebêd foar dy klearmeitsje efter de kachel,’ laket Former.

‘Dan binne wy ommers noch âldelju,’ seit Hinke, en se skammet har in bytsje oer safolle frijmoedichheid.

‘Wat wolst dan?’

‘Ha wy oan ien bêd net genôch?’ Se kleuret en fielt dat har holle gloeit.

‘Ik doch it om dy frij te litten. Kinst earst myn húshâldster wurde.’

‘Dat wol ik net. As ik by dy kom, dan foargoed,’ seit se wis.

‘En jim heit en mem dan?’

‘Dy moatte mar oan de gedachte wenne, dat ik hjir wenje. It fierdere hoe en wat, dat hoecht net ien te witten. Elk tinkt der dochs sines fan, hoe't wy ek libje.’

‘Do hast fan jim heit,’ seit er.

‘Hoesa?’

‘Do wolst ek alles of neat. Miskien soest in bytsje mear fan jim mem ha moatte.’

‘Do moatst it ek goedfine. Oars moatst bêderij helje foar de nacht. Kinst dêr net wer yn in nêst netten lizze.

Former stiet yn twivel. De hiele lange dei nimt er him foar om nei de stêd en helje matrassen en in pel by Timoatius Gossewinus. Hy oertsjûget him der hieltyd mear fan dat er dan winliken om in útfanhûzersbêd giet. Dêrom lit er it plan farre. It moat mar komme sa't it komt. Dy nacht sliepe se by elkoar yn it grut bedstee.