De zeventiende en achttiende eeuwsche notarisboeken en wat zij ons omtrent ons oude notariaat leeren

[p. 322]

Bijlage D.

Eedsformulieren.

Formulier van 1525 (artt. 7 en 8 toegevoegd in 1528).

1.	Sullen an God ende zijn heilighen woort zweren dat zij zullen weesen getrouw der Con. Maj. Prince van dese Landen.
2.	Dat ze hem zullen eerlicken dragen in 't officie van 't notarisscap ende dat trouwelick exerceren.
3.	Dat ze nyet en zullen staen over eenighe contracten die zij weten oft vehementelicken presumeren te weesen fraudeleus, simulaet oft anders nae rechte verboeden.
4.	Da ze oick nyet zullen staen over testamenten daer inne soude geschien exhereditatie dan met expressie van zaicken ende in presentie ten minste van twee scepenen van den plecke als getuyghen.
5.	Dat zij oick niet en zullen staen over testamenten ofte anderen contracten daer eenighe onroerende goeden, ervan ofte onlosbaer renten getransporteert ofte gemaict zullen worden eenige geestelijcke plaetsen contrarie die placcaten van der Co. magt.
6.	Dat zij oock van alles wes voor hen geschiet ende gepasseert zal worden deuchdelicke protocollen houden zullen.
7.	Dat zij gheen obligatiën oft anderen verbantbrieven maicken sullen sub penis camere.
8.	Dat zij in alle heure instrumenten zullen stellen annos Imperii.
9.	Ende voorts al te doene dat getrouwe ende legaal notarius schuldich is ende behoirt te doene.

Formulier vermeld door van Wassenaar (Utrecht, 1661).

1.	Dat sy de Hoge Overigheyd ofte Staten van den Lande sullen gehou ende getrou wesen, het quade te sullen waarschouwen, ende het goede te sullen raden, ende voorts.
2.	Dat sy niet en sullen staan over enige Contracten die sy weten ofte merkelijk vermoeden te wesen bedrieglijk, geveynst, woekrig ofte anders na rechten verboden ende

[p. 323]

	mede niet over enige Testamenten, daar inne enige souden worden gepreterieert ofte geexheredeert, die men na rechten gehouden is noodzakelijk te institueren, ende niet te exherederen, dan met uytgedrukte verklaringe van oorsake sulker onterffenisse, ende dat ten minsten in tegenwoordigheyd van twe getuygen, ofte (in Holland) Schepenen.
3.	Dat sy ook niet sullen staan over Testamenten ofte Contracten, daar inne eenige onroerende goederen erven ofte onlosbare renten gemaakt ofde getransporteert sullen worden aan eenige geestelijke Collegien ofte plaatsen, ofte tot de selve gemortificeert tegens de placcaten van den Lande.
4.	Dat sy niet en sullen passeren eenige Obligatien, Geloften ofte Contracten, Alienatien, Testamenten ofte uyterste willen van personen haar onbekent, ten sy dat de Getuygen die over 't passeren van dien geroepen sijn ende staan, sijn luyden met eeren, geloofwaardigh haarluyden bekent, ende dat sy getuygen affirmeren ende verklaren dat die personen sulke sijn als sy hun baptiseren ende noemen, ende 't selve te verhalen in haar Instrumenten seggende in tegenwoordigheydt van sulke Getuygen, die geaffirmeert hebben die personen seer wel te kennen.
5.	Dat sy ook in alle acten die voor haar sullen worden gepasseert, de meyninge van partijen (wel afgevraaght en verstaan sijnde) klaarlyk ende duydelijk sullen uytdrucken, sonder te gebruycken eenige twijfelachtige of duystere woorden, ende hun de selve voor-lesen, ende so sy nodigh vinden enige clausulen te insereren van renunciatien van eenige exceptien ofte beneficien, ofte gebruycken eenige termen van rechten, als legitime Iuris, Trebellianique of Falcidie detractie, clausule Codicillair, ofte enz. en diergelijke, dat sy alle d'selve de Contrahenten ofte Testanten sullen interpreteren ende beduyden, sulx dat sy-luyden het effect van dien mogen verstaan, ende 't selve in de grossen der selver instrumenten insereren ende extenderen op dat daar geen duysterheyd uyt en rijse, ende in tijden en wijlen men weten magh dat partijen 't selve wel hebben verstaan.
6.	Dat sy van alle 't gene voor haar geschiet en gepasseert word deughdelijk Register ende Prothocol sullen houden ordentelijk en sonder confusie so die voor haar gestipuleert en gepasseert sullen worden, in welk Register sy ook ieder Testament, Acte ofte Contracte gehouden

[p. 324]

	sullen wesen te ondertekenen, ende by de principalen ende getuygen mede te doen tekenen ofte marqueren.
7.	Doch sy ook in alle hare Instrumenten sullen stellen het jaar van de geboorte onses Salighmakers Jesu Christi, midtsgaders den maand ende dagh van den selve jare, ende mede als het nood is de ure, mitsgaders de plaatse daar de personen, die enige acten voor haar passeren, wonen ende ook de plaatse der Stede of Vlecke waar die voor haar gepasseert ende gestipuleert worden, sonder in de selven Instrumenten ofte acten van den Paus te vermanen, ofte obligatien te maken sub poenis Camerae: Dat is onder bedwangh van het Geestelijke Hof op poene van excommunicatie, van dubbeld gewin, onder beloften met solemnelen eede gesterkt, en diergelijke ongeoorlofde clausulen in ouden tijden gebruykt.
8.	Endevoorts dat sy haar eerlijk sullen gedragen in 't officie der Notarisschap ende alles doen dat een getrou en legaal Notaris schuldigh is en behoort te doen.
9.	Eyndelijk dat sy-luyden ook sullen onderhouden het placcaat in Holland inden Jare 1624 ende in de Provincie van Utrecht inden Jare 1659 den 14. April gemaakt, by de respective Staten nopende de goederen die by Testamenten, Codicillen, Huwelijxe-voorwaarden ofte andere Contracten gemaakt sullen sijn ofte werden fideicommis ofte restitutie subject, te weten dat sy d'Erfgenamen, Vooghden of Executeurs of die sulx aangaan magh sullen vermanen, dat sy hem volgens de voorsz ordonnantie, sullen reguleren, ende die voorsz vermaninge by expresse clausule in de voorsz Instrumenten insereren, ende op besloten Testamenten insgelijx te tekenen indien d'selve eenige diergelijke clausule begrijpen.
10.	Van gelijken dat sy het placcaat by de voorsz Heeren Staten op 't stuk van 't kleyn zegel in Holland geemaneert, midsgaders de naarder ordonnantie op 't collecteren van dien sullen nakomen ende onderhouden, hoewel by die van Holland het voorsz 9. articule in geen gebruyk ofte observantie is.

Formulier vermeld door van Leeuwen (1680).

1.	Ik sweer dat ik getrouw wesen sal de Hooge Overheid ende Graavlijkheid van Holland, Zeeland, Vriesland, ende de Heeren Staten van dien.

[p. 325]

2.	Dat ik my eerlijk dragen sal in 't officie der Notarischap, ende dat getrouwelijk bedienen.
3.	Dat ik niet staen en sal over eenige Contracten, die ik weet, ofte waarschijnlijk denke te wesen frauduleus, simulaat, usurair, ofte anders naar Regten verboden.
4.	Dat ik niet staen en sal over Testamenten, ofte andere Contracten, daar in eenig onroerende goederen, Erven, ofte onlosbare Renten getransporteert, ofte gemaakt sullen werden, eenige geestelijke Collegien, ofte plaatsen, contrarie de Placcate van den Lande.
5.	Dat ik niet staan en sal over Testamenten daar inne soude geschieden exhereditatie ende ontervenis, dan met expressie ende wtdrukking van saaken, ende in tegenwoordigheid ten minste van twee Schepenen als Getuygen.
6.	Dat ik van alles dat voor my geschied ende verleden sal werden, deugdelijk Register ende Protocol houden sal.
7.	Dat ik geen Obligatien, ofte Verbandbrieven maaken sal, sub poenis Camerae: dat is, onder bedwang van het Geestelijke Hoff, op peyne van excommunicatie, van dubbelt gewin, onder belovte met solemnelen Eede gesterkt, ende diergelijke ongeoorlofde Clausulen, in oude tijden gebruikt.
8.	Dat ik in alle mijne Instrumenten stellen sal Annos Imperii, sonder in de selve te stellen de Jaaren des Pausen.
9.	Dat ik niet en sal Verlyden eenige Obligatien, Gelovten, of Contracten, Testamenten, ofte Wtterste-willen, van persoonen my onbekent, tenzij dat de Getuygen in de Instrumenten, Luyden van eeren, ende waardig van geloof, my bekent zijn, ende dat sy Getuygen bevestigen dat de persoonen sulx zijn, als sy hun noemen te wesen, ende 't selve te verklaren in mijne Instrumenten, volgende 't Placcaat van den Jaare 1540.
10.	Dat ik in mijne Instrumenten sal stellen, de plaatse en de woon-stede van persoonen die eenige Acten voor my passeren sullen.
11.	Dat ik de Contrahenten, Testanten, ofde eenige andre Acten verlydende, in tegenwoordigheid van de Getuygen, de voorsz. Acten ende Instrumenten voor-lesen sal, ende dat in sulken Taale, dat de Contrahenten 't selve sullen mogen verstaan.
12.	Dat ik de clausule et caetera, in de Instrumenten gestelt, den Verlyders uytleggen ende beduyden sal, sulx dat sy-luyden de kragt van dien mogen verstaan, ende

[p. 326]

	't selve in de grossen derselver Instrumenten in 't lange sal stellen ende uytdrukken, op datter geen duysterheid uyt en rijse.
13.	Dat ik ook naar sal komen ende onderhouden het Placcaat bij de Ed: mog: Heeren Staten van Holland en de West-Vriesland in den Jare 1624 ge-emaneert, noopende de goederen die bij Testamenten, Codicillen, Huwelijxe Voorwaarden, ofte andere Contracten, gemaakt sullen zijn, ofte werden onder Fideicommis, ende belastinge over de hand.
14.	Van gelijken het Placcaat by de voorsz. Heeren Staaten in der tijd gestatueert, op 't stuk van 't klein-Zegel, midsgaders nader Ordonnantie op 't collecteren van dien.
15.	En de voorts alles te doen, dat een getrouw ende legaal Notaris schuldig is ende behoort te doen.

(Van Leeuwen merkt hierbij op, dat de artt. 8 en 13 in onbruik zijn geraakt).

Formulier van den eed van 1679 in Friesland

meegedeeld door Koopmans, Het notariaat in Friesland voor 1811, p. 45.

Ick beloove ende sweere de Ed. mog. Heeren Staten van dese Landen, hun erf-Stadhouder en Gedeputeerden, sampt President ende Raden in den Hove aldaer te sullen respecteren en alle eere ende gehoorzaamheyt bewysen, en in het exerceren van myn Notarisampt my te regardeeren naar de Ordonnantien daarop in dese Landen rede gemaeckt ende noch te maecken. Ende my voorts in alles alsoo te sullen quyten, als een goed ende getrouwe notaris toestaet.

So waerlyck helpe my Godt Almachtig!