Verzameld werk 4

[p. 372]

Noblesse oblige

Daar was nu ook te Wakken een kasteelheer. Die was natuurlijk geen lid van de ‘Swigende Eede’. Die zat op zijn kasteeltje goed afgesloten van boer en burger, een wereld op zichzelf, zijn wereld vullend met het genoegen van zijn eigen persoonlijkheid. Verriest kon niet alleen hartelijk om met het arme volk, hij was ook hoofs en fijn van tong met de aardse potentaten en ging bij tijd zijn partijtje biljart bij mijnheer de baron.

De kasteelheer die misschien dacht dat de roem, van zijn voorvaderen geërfd, onvoldoende was om zijn hoofd te sieren, zocht eigen verdiensten voor het nageslacht te vergaren. En om hiertoe te komen had hij zich graag opgeofferd bij het aanvaarden van het burgemeestersambt dat, ongelukkig, door iemand anders was ingenomen.

Nu, wat doet iemand die in het geval verkeert van de edele heer baron? Die denkt natuurlijk dat de pastoor het kan schikken, en dat de pastoor het dan ook maar moet schikken. Want in die tijd kon menig kasteelheer van zijn torentje naar de kerktoren kijken met de glans van het leenroerig tijdvak in de ogen.

Maar die pastoor heette nu juist Verriest, en die wilde zich niet laten aanspannen aan de zegewagen van de edele heer baron. Waarop de heer baron de staf brak over het hoofd van de pastoor en alleen, in een dun gezelschap van enkele verplichte volgelingen, het strijdpad opging.

Van toen af druppelde de gal in het dagelijks leven van pastoor Verriest. Noblesse oblige. De kasteelheer kende juist genoeg Vlaams om zijn tong te laten rijden over de pastoor. Daar werd gelameerd bij het bisdom en juist te dien tijde was er nieuwe opleving van de moeilijkheid tussen Verriest en Brugge over het vereffenen van de bouwkosten van Ieper.

Och! Waarom zou het niet mogen gezegd worden: te Brugge was Verriest geen ‘persona grata’ en men leende er een gewillig

[p. 373]

oor aan de praatjes. Zo werd de pastoor van Wakken op een mooie dag naar het bisdom geroepen en kreeg aanzegging pak en zak te maken.

Verriest had een gevoelig hart. Heel zijn leven lang voelde hij kinderlijke blijdschap om oprechte lof, en even kwetsbaar was hij voor de slagen van onrecht en onwil. De ongenade trof hem diep en, in het gezelschap van intieme vrienden, weende hij zijn hart uit.

Dezelfde avond nog deed het gerucht van zijn heengaan de ronde van het dorp. De mensen die vernomen hadden dat hij bij een goede vriend ten huize was, drumden samen voor dezes woning en riepen dat zij hun pastoor niet wilden zien vertrekken en, als spontaan protest tegen de beslissing van hogerhand, werd de edele heer baron, in de tastbare vorm van een stropop, in het openbaar verbrand. Hugo Verriest die langs de tuin, over haag en al, in stilte wilde ontsnappen, werd ingehaald en in triomf naar zijn pastorie gedragen. Zijn troost kwam immers nooit uit zijn professionele omgeving: te Roeselare had hij zijn vreugd moeten vinden in zijn werk en in zijn studenten; te Wakken moest het volk het op zich nemen de uren van ongenade te verzoeten.

Wij schrijven 1895. Hugo Verriest werd pastoor benoemd in het afgelegen Ingooigem. De dag van zijn inhaling liep Wakken ledig en van uit zijn kasteeltje kon de heer baron aan de stilte van het dorp de sympatie van de mensen meten.