Face au mur

Hippoliet

Deze lente maakt loom. 's Avonds, als de deur van de barak gesloten is en wij naar boven moeten zien om het licht te bereiken, groeit het heimwee naar de vertroosting van groen en lucht. Men denkt aan de fruitbomen die thuis en overal waar gij rondkijkt in de kortstondige schoonheid van hun bloeisel staan.

Mijn linkerbuur in de slaaprij is een boer. Een kloeke grote man, met de trage stap van de buitenlieden die over de losse aarde trekken. Hij is in de zestig; hij was lid van V.O.S. en had in zijn huisje een portret van Borms hangen. De commissie heeft hem achteruit gesteld. Hij schudt het hoofd met het gebaar van wie het ingewikkelde van de menselijke geest niet begrijpt.

Er zijn nog boerenmensen in de barak. Burgemeesters of schepenen van buitengemeenten; de meesten onder hen zullen nooit voor een krijgsraad verschijnen; men zal ze maanden of jaren gevangen houden en dan zeggen: ‘Gij kunt naar huis gaan’. Het schijnt de natuurlijke zaak van de wereld voor hen die het uitwendig kenteken zijn van de geblinddoekte gerechtigheid.

In al die landbouwende mensen brengt de lente de onrust der aarde. Hun verlangende blikken zijn op de akkers gericht achter het prikkeldraad. Zij denken aan de aarde die wacht naar de zorgende hand van de boer. Zij denken aan hun vrouw die voor alles alleen staat. Meer dan bij iemand anders is bij hen het ritme van het leven gebroken; daar roept het land en zij kunnen geen antwoord geven op die roep.

Vele uren overdag ligt Hippoliet op zijn strozak. Hij gaat eens tot aan de deur van de barak, de grens van zijn

[p. 73]

beweging. Met de keurende blik van de landman kijkt hij naar lucht en wolken. Dan wendt hij het hoofd en gaat opnieuw liggen. Hij droomt. Ik zeg: ‘Hippoliet, het is volop lente’. ‘Ja, ik zou moeten thuis zijn’, antwoordt hij.

Hij heeft een vijand op zijn parochie; die heeft gezegd dat hij ‘nen Duits’ was. Hij had kippen gestolen bij Hippoliet, en daar is een boer gevoelig voor. Aan dat alles denkt nu de oude boer en hij ziet van op zijn strozak, door het raam boven in de barak, de kruin van een canada die zachtjes beweegt in de lentewind.

Dan hebben de luizen hem als slachtoffer uitverkoren. Hij moest weg uit de rij en ging alleen liggen in een hoek. Hij klaagde niet; hij dacht aan het land dat wachtte. Eindelijk vond de commissie dat hij lang genoeg gezeten had voor wat hij misschien had kunnen doen. Hij ging naar huis. Hij verliet de barak met zijn bundeltje, gemeten stappend op zijn licht doorzakkende kniën.

Een tijdje daarna zei men in de barak: Hippoliet is dood. Terwijl hij thuis was hadden ze — of had hij — een stropop aan een strop in een boom gehangen van zijn tuin. En Hippoliet ging in zijn stal en verhing zich.