Het papieren gevaar. Verzamelde geschriften (1917-1947) (3 delen)

IV Het notenapparaat

Voetnoten hebben een drievoudige functie. In de eerste plaats dienen zij ter verheldering van:

•	formuleringen in de hoofdtekst die zonder nadere toelichting niet of verkeerd begrepen zouden kunnen worden;
•	door Pijper genoemde zaken of personen die bij een lezer die over een gemiddelde kennis van de muziek en de muziekgeschiedenis beschikt, nu niet meer algemeen bekend verondersteld mogen worden. Wat gemakkelijk in een encyclopedie of in een muziekgeschiedenis kan worden opgezocht, wordt niet in de noten toe-

[p. 944]

gelicht. Voor basale persoonsgegevens kan de lezer overigens het uitgebreide Namenregister raadplegen.

Een tweede categorie voetnoten dient om te verwijzen naar:

•	literatuur waaraan de auteur refereert. De vele citaten en verwijzingen in Pijpers teksten maken het mogelijk de inhoud van zijn boekenkast, die in 1940 verloren ging, en zijn geestelijk universum te reconstrueren (zie Inleiding, xvi);
•	andere teksten van Pijper wanneer dat bijdraagt aan het beter verstaan van een tekst;
•	herkomst van de informatie over de door Pijper besproken opera's door middel van het betreffende nummer in de Annalen van de operagezelschappen in Nederland 1886-1995, uitgegeven door het Theater Instituut Nederland.

Een derde categorie voetnoten dient ter verantwoording van:

•	tekstvarianten, in het bijzonder bij de artikelen die later opgenomen zijn in De Quintencirkel en De Stemvork;
•	keuzes met betrekking tot de redactie van de tekst.

Zelf heeft Pijper een aantal teksten van voetnoten voorzien. Deze zijn alle in stand gehouden en in HPG met het teken [WP:] aangegeven. Eventuele aanvullingen van de bezorger zijn ervan gescheiden door de aanduiding [AvD:].

Titels van composities werden door Pijper dikwijls onvolledig weergegeven, soms in vertaling en niet zelden omschrijvend. Alleen van de derde categorie worden de werken gespecificeerd in een voetnoot.