Het papieren gevaar. Verzamelde geschriften (1917-1947) (3 delen)

Muziek in Amsterdam
Het Concertgebouw-seizoen 1929-1930
juli 1930 (De Muziek)

Op de veertig abonnementsconcerten, in het afgelopen seizoen van oktober tot mei gegeven, werden werken uitgevoerd van zesenvijftig componisten. Vijf dezer componisten waren Nederlanders. Het aantal noviteiten bedroeg negentien, op een totaal van honderdveertig composities. De verhouding tussen noviteiten en repertoirestukken was dus als één staat tot zeven, ruim gerekend. De verhouding tussen Nederlandse en buitenlandse composities: één staat tot elf plus een vijfde.

Veel behoeft aan deze cijfers niet toegevoegd te worden. Zij zijn, vind ik, bijzonder welsprekend. De achterstand en de anti-Nederlandse gezindheid in ons Amsterdamse muziekcentrum kunnen niet helderder worden gedemonstreerd dan door die twee sommetjes 1:7 en 1:11.

Ik geef toe dat superieure kwaliteit onze ontevredenheid over de zeer schrale kwantiteit zou kunnen verminderen. Doch ook hier bleek helaas geen kans op te bestaan. De enige noviteit van importantie waren Weberns Fünf Sätze. Onder de

[p. 549]

achttien resterende stukken kan men er twee of drie aanwijzen die misschien in een volgend seizoen nog eens uitgevoerd kunnen worden: Ravels Bolero-grapje, het Dubbelconcert voor fluit en piano van Schulhoff, wellicht nog het Violoncelconcert van Toch. De rest was negatiever dan Hamlets proverbiale stilte: Prokofjev, Bloch, het Altconcert van Milhaud, et cetera.

Wat Nederland betreft: van Dopper werden vijf stukken uitgevoerd, van Diepenbrock twee, van Röntgen twee, van Van Gilse en Leo Smit ieder één. Laatstgenoemde genoot de eer met zijn ballet Schemselnihar de enige serieuze Nederlandse noviteit van dit seizoen voor te stellen.

Uit de cijfers blijkt dat de tegenwoordige betekenis van het Amsterdamse Concertgebouw zowel voor de Nederlandse als voor de nieuwe internationale muziek uiterst gering genoemd moet worden. Het laat zich aanzien dat deze betekenis nog geringer worden zal: de met enige consequentie gevolgde gedragslijnen van de zakelijke en artistieke leiding wijzen dit uit. Wij zullen ons met het denkbeeld van de nabije ondergang van het Amsterdamse muziekleven moeten vertrouwd maken, niet getroost door het inzicht dat iedere stad het muziekleven heeft dat zij verdient.