Het papieren gevaar. Verzamelde geschriften (1917-1947) (3 delen)

Liederenavond - Franz Steiner
27 april 1923 (UD)

Franz Steiner (zang) en Franz Mittler (piano)
Liederen van Schubert, Schumann en Wolf

Franz Mittler, de accompagnateur, speelde alle liedbegeleidingen van buiten. Men is heden ten dage met dergelijke bewijzen van een goed geheugen zuiniger dan voorheen. Ik persoonlijk hecht voor geen duit waarde aan zulke memorieproeven: men bewijst er namelijk nog niets mee. Een goede mnemotechniek beweert weinig voor of tegen het intellect van de bezitter. Er zijn lieden die alles wat ze eenmaal gehoord hebben, kunnen nazeggen, -zingen of -spelen. Ik meen: daar hebben we grammofoons voor, en desnoods papegaaien. Geniale musici misten het muzikale geheugen vaak ten enenmale. Met dit alles wil ik slechts zeggen dat de betekenis van het vermogen zich willekeurig eenmaal gehoorde (of gekende) muziekstukken te herinneren door leken zowel als door vaklieden schromelijk wordt overschat. Het kind dat voor een wonder van muzikale begaafdheid doorgaat, omdat het bijvoorbeeld alle schoolversjes zo mooi kan nazingen of -spelen, blijkt zich in de praktijk zeer vaak slechts tot een middelmatig musicus te kunnen ontwikkelen. Wanneer de pianist Franz Mittler

[p. 829]

ons slechts geïnteresseerd had met zijn geheugenacrobatiek, dan zou de bevrediging toch wel zeer onvolkomen geweest zijn. Franz Mittler bleek echter bovendien een gevoelig musicus, wat egaal van temperament, wat gelijkmoedig weliswaar. Doch overal voorgelicht door een juist inzicht in het wezen der gereproduceerde componisten, in het bezit van een hechte en heldere techniek. Geen zeer grote toon, doch altijd voldoende van kracht.

De liederen, door Franz Steiner gezongen, waarvan de pianopartijen mij blijkbaar zo prettig geboeid hebben, waren van Schubert (vier allerbekendste), Schumann (Dichterliebe) en Hugo Wolf (zes stuks, waaronder natuurlijk Fussreise, Liebesglück, Mausfallen-Sprüchlein).⁴³⁵ De heer Franz Steiner deed zich in de annonces aan ons voorstellen als de meest gevierde leerling van Messchaert. Wel, wie zal dat uitmaken en wie interesseert dit? Ik neem gaarne aan dat de heer Franz Steiner zijn goede zangtechniek bij Messchaert geleerd heeft. Maar ik ken ook leerlingen van Messchaert die van hun meester stijlbegrip en muzikale inzichten hebben overgenomen. Dat blijken altoos kostbaarder schatten dan, laat ons zeggen, ademverdeling en goed geplaatste resonans...

Waarbij komt, dat een zó onhuiselijk lege zaal altijd slecht klinkt, malgré zangtechniek. Het seizoen is nu eenmaal afgelopen.

435 Fussreise (1888) op een tekst van Mörike, Liebesglück (1888) naar Eichendorff en Mausfallen-Sprüchlein (1886) eveneens naar Mörike.