Het papieren gevaar. Verzamelde geschriften (1917-1947) (3 delen)

Tivoli-concert
29 maart 1923 (UD)

U.S.O. o.l.v. Evert Cornelis
Berlioz: Ouverture Le carnaval romain
Vivaldi: Vioolconcert (solist: Francis Koene)
Beethoven: Vierde symfonie
Honegger: Pastorale d'été

[p. 815]

Koenes reproductie van een vioolconcert van Vivaldi - hij speelde dit stuk rustig, beheerst, fraai van toon en raak van expressie - werd een wel zeer overweldigend succes. Ik heb alle waardering voor de wijze waarop de strijkers van ons orkest de begeleiding speelden; ik heb grote bewondering (zie boven) voor Koenes interpretatie der solopartij; ik ben het volmaakt eens met de tempi, de dynamiek die Cornelis ervoor uitgezocht had. Doch ik voel mij, na dit alles, niet zó geheel voldaan, dat ik de enthousiaste bewondering van vele bevoegden kan delen. Cornelis speelde de continuo op een harmonium, Amerikaans orgel als ge wilt - en nu is het weliswaar zeker dat een continuospel op een moderne vleugel óók niet aan historische eisen voldoet. Maar dat is minder onesthetisch. Het timbre van het harmonium mengt zich opvallend slecht met elk ander geblazen of gestreken geluid (ik herinner me dat er een lied van Schönberg bestaat met begeleiding van harmonium, celesta en harp⁴¹¹ - het toppunt van Klangfarben-wansmaak, vind ik).⁴¹² Zo een continuo dat (bij Vivaldi) vooral uit liggende, niet-gefigureerde akkoorden bestaat, kan men het beste spelen op een orgel. Ik weet wel dat het harmonium vrij dicht bij het orgel heet te staan, maar toch... Het klanksoort dat ontstond door menging van soloviool, strijkorkest en huiskamerharmonium, kan ik persoonlijk niet digereren. Voor dit soort werken is een pijporgel absoluut onmisbaar.

Debussy's Marche écossaise verviel, door ziekte van sommige onontbeerlijke musici. In plaats daarvan een zeer goede uitvoering van Berlioz' Carnaval romain. De symfonie was Beethovens Vierde - niet helemaal zo haarscherp gespeeld (Finale). Het beste van de avond: de herhaling van Honeggers Pastorale d'été. Ik vind nog altoos geen analogieën met Milhaud in dit zomerstuk⁴¹³ - maar het werkje wint bij herhaling zeer. Het is niet helemaal zo naïef als het in den beginne doet denken! Een nieuw gehoor heb ik op deze muziek thans niet gekregen, doch mijn gunstige eerste indruk heeft zich geducht versterkt. Het is werk van één die weet hoe hij zijn gedachten uitdrukken wil. Zoals ik reeds schreef: een buitengewoon goede reproductie.

411 Herzgewächse, op. 20 (1911) op tekst van Maurice Maeterlinck (Feuillages du coeur).

412 Pijper refereert hiermee aan de rol die Schönberg zou willen toekennen aan de klankkleur. Zie het begin van de tweede recensie van 29 november 1920 en voetnoot 91 aldaar.

413 Zie de recensie van 15 maart 1923.