Het papieren gevaar. Verzamelde geschriften (1917-1947) (3 delen)

Concert - Het Oekraïense koor
26 januari 1923 (UD)

Het Oekraïense koor

De belangstelling was iets minder dan matig; de stemming van dit matig geïnteresseerde publiek werd er niet milder op, toen professor Kiritsjenko tussen het eerste en tweede programmanummer een stijf kwartiertje pauze hield. Daar zijn wellicht motieven voor geweest; misschien is dat Oekraïense gewoonte - maar in ieder geval duurde het lang.

Ik weet niet of het verstandig geweest is van de actieve dr. De Koos om in dit Oekraïense koor-verband de Italiaanse kerkzangers (de zogenaamde Sixtijnse Kapel) te noemen: ‘Niet alleen is dit koor vergeleken door de pers met de Sixtijnse Kapel, doch door verschillende amateurs (het staat er!) zelfs daarboven verkozen.’ Wel, die amateurs bewezen daarmee: Amateurs te zijn. Als men dit vocaal ensemble dan absoluut ergens mee vergelijken wil, waarom dan niet met het óók-Russische balalaika-orkest (twintig tokkelinstrumenten en een tamboerijn)? Of, als men vocaal en dichter bij huis wil blijven, met de Wognummers? De Wognummers³³⁶ zongen hun populaire

336 Het gemengde koor ‘Jacob Kwast’ o.l.v. Willem Saal uit Wognum was algemeen bekend als ‘De Wognummers’. Na in 1904 een eerste prijs te hebben behaald bij het Nationaal Zangersfeest te 's-Gravenhage trad het voor het eerst op in het Amsterdamse Concertgebouw in januari 1905. Twee maanden later gaf het een concert in Den Haag, waarbij ook koningin Wilhelmina en prins Hendrik aanwezig waren. Tijdens de uitvoeringen en tournees (ook in het buitenland) werd de boerenafkomst van de zangers niet verloochend; zo waren de dames getooid met de Westfriese ‘kap’.

[p. 775]

dingen minstens zo voortreffelijk als deze Oekraïeners de hunne. En om naar bonte Russische hemden te kijken, gaan we nu toch eigenlijk niet naar een concert. Ik vraag me, muziekkritisch, ook af: zijn deze Russische dingen, bewerkt door een aantal onbekende celebriteiten (Strezenko, Kochitz) meer waard en zuiverder herschapen dan Heer Jesus had een hofken, gearrangeerd door Julius Röntgen sr...? Ik geloof er niets van. Neen, herschepping van meesterwerken van Palestrina, van Da Vittoria door de Romeinse kerkzangers was een gebeurtenis, was iets edels.³³⁷ Dit niet. Dit hoort op het balalaika-plan.³³⁸ Dr. De Koos brengt als concertondernemer gewis belangrijke solisten en interessante ensembles naar Holland, naar Utrecht ook, maar bewondering voor deze keuze heb ik geen zier. Ik ontgeef me de moeilijkheden van een concertdirectie geenszins: het Klingler-kwartet, Harold Bauer zelfs, speelden voor halflege zalen. Maar de reclame voor dit gezelschapje, ten koste van het superieure Italiaanse ensemble, lijkt mij toch onverantwoordelijk.

De muzikale kwaliteiten van programma en uitvoering waren namelijk te gering. Op 27 maart van het vorig jaar bracht Sem Dresden met zijn Madrigaalvereeniging een paar volksliederen die ook op het programma van gisteren voorkwamen (onder andere het fijn gesponnen Schedryk). De herinnering aan die geraffineerde reproductie werkte ditmaal moordend. Door Dresdens ensemble werd alles fijn afgewogen, geestig en subliem geprojecteerd; gisteravond hoorde men slechts de contrapunten (langzame tonenreeks naar beneden). En zo klonk alles: rauw en draufgängerisch. Er staan fraaie stemmen (mannenstemmen) bij: sommige zeer lage noten waren veel klankrijker dan men ze hier gewoonlijk zingen hoort. Doch dit zijn details die het gehalte van een uitvoering niet bepalen. Hun forte is goed en men detoneert weinig. Doch dit is in vakkringen toch eigenlijk een vanzelfsprekendheid. Resumerend: dit concert van het Oekraïense koor was een grote triomf - voor onze Hollandse Madrigaalvereeniging!

337 Zie de recensie van 15 november 1922.

338 Zie de recensie van 17 oktober 1921.