Het papieren gevaar. Verzamelde geschriften (1917-1947) (3 delen)

[p. 741]

Musikalische Kammerspiele²⁶⁹
22 november 1922 (UD)

Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen
Das Teebrett: ein Idyll mit einem Zwischenfall (tekst: Fischer; muziek: Haydn)
Der Herr Doktor: ein kleines Biedermeierlustspiel (tekst: Fischer; muziek: Schubert)
Das Engagement: ein Schwank (tekst: Fischer; muziek Reichardt)

Primo: Ein Idyll mit einem Zwischenfall. Vervolgens: Ein kleines Biedermeierlustspiel. Tot slot: Ein Schwank. De idylle met het voorval heette Das Teebrett en speelde tussen twee jonggehuwden, het deksel van een Anker-Steinbaukasten (‘het theeblad van tante Henriette’), een flesje sneldrogende vernis en een kwastje. Der Herr Doktor behandelt het probleem van de liefde op het eerste gezicht met medewerking van een vader met een podagrahumeur, een voor negen tiende übergeschnappte dienstbode, een authentieke biedermeierse pijpenbroek, een potje begonia's ‘Gloire de Lorraine’ en de mooie schouders van Emmy Griesinger. De Schwank heette Das Engagement en culmineerde in het Dirndl-kostuum van Claire Jache. De muziek van de drie gevalletjes was respectievelijk van Haydn, Schubert en Reichardt, de ‘onsterfelijke’ meester van Das Bild der Rose..., een soortement gotische romance die ik me herinner op mijn vijfde, zesde jaar een tijdlang op het ouderlijke harmonium geoefend te hebben.²⁷⁰ Ik herinner me ook dat dat stuk erg lastig was: het stond in vier kruizen. Die infantiele instelling blijkt nu juist precies de geschikte verhouding op te leveren tot deze musikalische Kammerspiele van doctor Erich Fischer. Ik zal me wel wachten er iets serieus over te schrijven.

De zaal was nogal slecht bezet. Ik geef de heer Felix Augustin, hun impresario, dan ook de welgemeende raad eventuele nieuwe avonden van dit ensembletje te afficheren op de manier van Antoinette van Dijks kindermatinees.²⁷¹ Zó: ‘Kinderen loopt hard!’ - en dan verder bijvoorbeeld: ‘naar de Muzikale Kamerspelen van dr. Erich

269 In hetzelfde seizoen recenseerde Pijper op 7 maart 1923 de Musikalische Kammerspiele nog eens. Het gaat om ‘kleine Hauskomödien’ op tekst van Erich Fischer (1887-1977) met muziek van anderen. Fischer schreef een twintigtal van deze werkjes: Das Teebrett is het tweede uit 1914, Das Engagement het vijftiende uit 1922. Van wanneer Der Herr Doktor en In der Konditorei (7 maart 1923) dateren, is onbekend: ze komen niet voor op de - incomplete - lijst van Fischers nalatenschap in de Zentralbibliothek Zürich.

270 In het UD staat Reicha, maar de muziek bij Das Engagement en het door Pijper genoemde Das Bild der Rose zijn van Johann Friedrich Reichardt (1752-1814).

271 Antoinette van Dijk (1879-1975) trad in de jaren rond 1910 als operazangeres op in Engeland, Schotland en Ierland. In Duitsland studeerde zij vervolgens Wagnerrollen in waarvoor het volume van haar stem echter te klein bleek. Haar carrière kwam ten einde door het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog. Daarna specialiseerde zij zich in geheel andere richting: naar voorbeeld van Yvette Guilbert in Frankrijk begon zij een repertoire op te bouwen van oud-Hollandse liedjes die zij in kostuum zong. In 1915 engageerde Jean Louis Pisuisse haar voor zijn tournee met het programma ‘Jean Louis Pisuisse, vertolker van het levenslied, in samenwerking met Antoinette van Dijk, liederzangeres en Jan Hemsing, zanger-pianist’. In 1919 gaf zij in Den Helder haar eerste kindermiddag, die werd gevolgd door vele matinees waarin zij met voordracht en zang de kinderen trachtte te boeien, zoals sinds 1921 in het Scheveningse Kurhaus en bij strandfeesten.

[p. 742]

Fischer.’ Of zoiets. In trouwe: zo een avondje is een aardig, vreselijk onschuldig vermaak. Wel overmatig zoetsappig, maar dat verdraagt men tegen sinterklaas wel. De muzikale kant van de zaak zullen we maar niet nader beschouwen. Alleen: de pianist moet eens een of andere toonladder gaan studeren. Hij kan nog niet overzetten...