Het papieren gevaar. Verzamelde geschriften (1917-1947) (3 delen)

De heer Van Gilse en het Utrechtsch Dagblad
dinsdag 20 december 1921 (Het Vaderland)

Het Utrechtsch Dagblad geeft ons interview met de heer Van Gilse weer, zonder ons blad te noemen, en komt op tegen een en ander dat de heer Van Gilse ons heeft gezegd.

Een paar punten kunnen we in het kort beantwoorden. De heer Van Gilse sprak van familieverband, waardoor de heer Pijper partij was. Het Utrechtsch Dagblad vraagt welk familieverband. Ziehier het antwoord: de heer Pijper was tijdens het conflict inzake Tivoli adviseur van Tivoli en is gehuwd met de zuster van mr. dr. Werker, destijds wethouder van Utrecht en voorzitter van Tivoli.¹³

Voorts kan de hoofdredacteur van de hem toegedichte meningen en mededelingen van de heer Van Gilse niets herinneren. Dat spijt ons, maar wij kennen de heer Van Gilse als een eerlijk man en geloven hem dus, ook als de andere in het gesprek zich een en ander niet herinnert!

En ten slotte (hierop komt het blad wijselijk niet terug): de heer Pijper heeft zich vóór het conflict met Tivoli bij herhaling zeer waarderend zowel over de componist als over de dirigent Van Gilse uitgelaten in het Utrechtsch Dagblad. Daarna is hij omgekeerd, als een blad. Waar blijft nu de objectiviteit?

Overigens wensen wij thans nog een uitstekend voorbeeld in het belang van het muziekleven aan te halen. Mengelberg en de Frankfurter Zeitung hadden een soortgelijk conflict (Paul Bekker) en het resultaat is geweest dat de Museumconcerten acht

13 Willem H.M. Werker (1871-1938) was de oudste halfbroer van Pijpers vrouw Annie Werker. Hij was van 1908 tot 1919 lid van de Utrechtse Gemeenteraad, wethouder van Utrecht en lid van Provinciale Staten. Op 10 april 1919 verhuisde hij van Utrecht naar Amsterdam, om reden waarvan hij zich ook terugtrok uit het bestuur van Tivoli.

[p. 574]

jaar lang hebben gebloeid zonder verslag in dat veelgelezen blad en de Frankfurter heeft er evenmin onder geleden! Dit zou een richtsnoer voor het bestuur van het U.S.O. kunnen zijn.¹⁴

14 Het conflict tussen Paul Bekker (recensent van de Frankfurter Zeitung) en Willem Mengelberg (dirigent van het orkest van het Frankfurter Museumgesellschaft) kwam in oktober 1912 tot een uitbarsting. Ook hier wilde men een criticus weren van de concerten, hetgeen een stevige discussie over persvrijheid ten gevolge had. In 1918 beleefde Nederland een dergelijke affaire. Naar aanleiding van het ‘Leve Sousa’-incident ondernam het Concertgebouw een poging Telegraaf-recensent Matthijs Vermeulen buiten de deuren te houden. Beide kwesties worden behandeld in Een ander licht, lxiii-lxiv.