Het papieren gevaar. Verzamelde geschriften (1917-1947) (3 delen)

Opera Italiana - La traviata¹⁶⁵
3 maart 1921 (UD)

Schouwburg
De Italiaansche Opera o.l.v. Arnaldo Schiavoni
Verdi: La traviata

Wat de poffertjeskraam, de rodelbaan, de poppenkast plegen te zijn voor de kermissen onzer jeugd en onzer boerendorpen, dat zijn cultuurmonumenten als oester-en-visrestaurants, reizen naar Zwitserland en opera's voor onze beschaafder, gedegenereerder Kermissen der IJdelheid. Alles op zijn tijd en zijn plaats - hoewel ik mij niet voorstel dat de befaamde Kermis der IJdelheid ons minder amusement en meer ergernis zou kunnen bezorgen dan de meer lokale dito, afgeschaft in onze goede stad.

Alles op zijn plaats - poffertjes eet men niet bij Saur¹⁶⁶ en een opera behoort geen gezongen komediestuk te zijn. Een opera die iets minder onaanvaardbaar is dan een Traviata, een Lucia di Lammermoor - is geen opera. Het is maar de vraag wat men ervan verlangt. Ik meen: zang. Min of meer dragelijk geaccompagneerd, enigermate voldoende geënsceneerd. Geen zingende acteurs (Die toten Augen, brr...),¹⁶⁷ doch zangers - al acteren zij dan ook uit een toneeltechnisch oogpunt beschouwd, absoluut onvoldoende.

Wanneer een operagezelschap, gelijk gisteravond het nieuw samengestelde Italiaanse gezelschap van de cavaliere De Hondt, zingen kan en stemmen bezit die zingen moeten - laat dan desnoods al het andere ternauwernood wezen, of onvoldoende.

En dus moeten wij deze Opera Italiana waarderen op een ander plan, wegen met andere gewichten dan de Nationale Opera¹⁶⁸ bijvoorbeeld. Alles wat hier aanvaard, gewaardeerd zelfs kan worden, blijkt in een ander milieu, in een ander ensemble vaak een monstruositeit. Dit nu is blaam en lof tezelfdertijd. Doch - nietwaar? - wij waarderen in een marionettenspel, een poppenkast, vooral het houterige, het automatische der sujetten. Zo valt in een opera, in een echte, vooral te waarderen, het onmenselijke, ondaaglijks menselijke eigenlijk, der figuren.

165 Annalen 2554. De Opera Italiana is de Italiaansche Opera, die van 1897 tot 1925 onder leiding stond van Machiel de Hondt (zie Annalen 1098). Dit is de eerste maal dat Pijper een voorstelling van het gezelschap recenseert.

166 Bekende restaurantketen met filialen in Den Haag, Rotterdam en Amsterdam.

167 Die toten Augen: zie de recensie van 21 februari 1920.

168 De Nationale Opera N.V. (1919-1924) stond onder leiding van Willem van Korlaar jr. (zie Annalen 1099).

[p. 448]

Naar aanleiding van de Traviata slechts deze korte notities. Men zal mij ontslaan van de verplichting om een zo strikt zakelijk gegeven als dit operalibretto, een zo simpele en treffende muziek als die van Verdi nader te bespreken. Ik wens alleen dat wij het gezelschap nog een paar keren hier horen, van de winter. De Hondt kan het erop wagen: veel publiek en meer enthousiasme. Geef de opera wat der opera is...

Na anderhalve akte gehoord te hebben, kan ik slechts signora Cassani (Violetta) en de signori Bini (Alfredo) en Morro (Giorgi Germont) herdenken. Zingen kan toch eigenlijk niet aangeleerd worden. Enfin, de doorsnee Hollander kan in het algemeen beter schaatsenrijden dan de Italiaan. Wat misschien een troost is voor ons nationale gevoel van eigenwaarde.