Het papieren gevaar. Verzamelde geschriften (1917-1947) (3 delen)

Orgelconcert
7 juli 1920 (UD)

Nicolaïkerk
H.G. van de Hoek (orgel) en Sophia Beyen (zang)
Werken van Händel, Bach, Schubert, Franck, Wolf en Karg-Elert

De organist der Janskerk, de heer Van de Hoek schijnt mij geenszins een onvolgzaam begeleider, noch een oninventief registrator. Wolfs beide liederen³²⁹ - die ook mejuffrouw Beyen het beste zong - werden door hem waarlijk zeer fraai gepolychromeerd.

329 Wo find' ich Trost en Neue Liebe.

[p. 355]

Doch er was te veel haast gisteravond. Er was te veel haast om direct na een slotakkoord het nieuwe stuk open te slaan en zo gauw mogelijk door te werken. Er was zóveel haast dat het jengelig bellende trammetje van Lijn Drie amper uit onze oren was, toen Franck er al in moest. De heer Van de Hoek moge, om zich deze zwakheid af te wennen, bedenken waarom een onzer grote levende meesters, Malipiero, sommige zijner stukken ‘onderbrekingen van het Zwijgen’³³⁰ genoemd zou hebben. De stilte is een macht waarvan de musici nog veel te weinig gebruik durven te maken.

Er was ook in de stukken te veel haast; Bach werd er wat rommelig door. Een fuga wordt een hinderlijk ding wanneer men na twintig, dertig maten de indruk krijgt dat dux en comes of hoe men dan Bachs thema's wil noemen, achter de deur klaar staan om, wanneer de wacht daar is, holderdebolder naar binnen te stormen. Neen, laten wij ons wachten voor het streven naar te grote snelheid der vingeren, dewelke volgens een bekend filosoof maar al te vaak een traagheid des geestes tracht te vermommen.³³¹

De zang van Fietje Beyen besprak ik pas voor kort, na haar eigen concert. Haar optreden van gisteravond geeft geen aanleiding tot nieuwe opmerkingen; vooral in de beide liederen van Wolf had zij haar gelukkige ogenblikken. Zij bleef in Händels Arioso wat continu tegen de toon aanzingen en ook Bach en Schubert waren niet onophoudelijk zuiver. Schuberts Litanei³³² moet ik haar voor orgelconcertgebruik afraden; dat accompagnement is pianomuziek, zo manifest als Chopins Mazurka's of Griegs Lyrische Stücke!

330 Gian Francesco Malipiero (1882-1973) schreef in 1917 een zevendelig orkestwerk met de titel Pause del silenzio. In 1928 zal Pijper een artikel in De Muziek vernoemen naar dit stuk.

331 Dit citaat is niet getraceerd.

332 Litanei auf das Fest Allerseelen, D343 (1816). Uit het programma blijkt dat alleen het eerste en het derde couplet gezongen werden.