Het papieren gevaar. Verzamelde geschriften (1917-1947) (3 delen)

Concert
5 mei 1920 (UD)

Orkestklas van Gerard Veerman
m.m.v. Kees Hartvelt, Jan van Leeuwen en L. Julius (viool), Martine Dhont (zang) en
Helena van Lunteren-Hansen (piano)
Werken van Vivaldi, Mahler, Richard Strauss, Hahn, Humperdinck en Mortelmans

ten voordele van twee talentvolle jongelui²⁹³

Bijster gelukkig gekozen lijkt mij het bovenstaande niet. En bijster gelukkig gemusiceerd heeft men gisteravond al evenmin. Veermans orkestje, Veermans leerlingen mejuffrouw Julius, Kees Hartvelt en Jan van Leeuwen speelden onlangs hetzelfde

293 Het is niet duidelijk wat de achtergrond van dit concert was, noch wie de ‘twee talentvolle jongelui’ zijn.

[p. 342]

programma voor de leden der Utrechtsche Muziekvereeniging stellig fortuinlijker.²⁹⁴

Mejuffrouw Dhont, als altijd even goed door mevrouw Van Lunteren geaccompagneerd, zong na de pauze Mahlers Rheinlegendchen. Het ritenuto dat zij maakte bij de woorden ‘Das Ringlein g'hört mein’ voel ik anders. Mahler noteert in die vijf maten achtereenvolgens: molto ritenuto - a tempo - ritenuto - molto ritenuto. De zin van dit hier niet overmatig heldere exposé is mijns inziens dat het verlangzamen van het tempo op de woorden ‘das Ringlein’ niet meer mag zijn dan even nodig is om de halfverbaasde, halfverheugde expressie van het meer dan trouwe ‘Schätzel’ te tekenen. Kleinigheid, natuurlijk - maar niet onbelangrijk. En mejuffrouw Dhont nadert Mahlers geest te nabij dan dat ik het overbodig zou achten om haar op een kleinigheid als deze te wijzen.

Zij zong ook nog Mahlers Hans und Grete en Scheiden und Meiden.²⁹⁵ En Richard Strauss' zeer jong-Duitse, zeer extatische, zeer materialistische en zeer ‘freundliche’ Vision.²⁹⁶ Ik heb niets tegen het lied, doch veel tegen een geesteshouding die zich aldus in dergelijke, bloedwarme, o ja - en geëmotioneerde - melodiek laat fixeren. Doch het lied is ongetwijfeld hebbelijker, artistieker en muzikaler dan het laatste: ‘Kling... meine Seele gibt reinen Ton’.²⁹⁷ Martine Dhont zong daar gisteravond haar mooiste tonen tegen aan gruizels.

Tot de beste momenten van de avond viel ook nog Hahns veelgezongen Prison te rekenen. En tot de grootste successen, behalve Kling (ach, een duiveltje speelde me gisteravond Bierbaums Brettl-Lieder²⁹⁸ in de vingers en nu completeer ik, tegen alle moeiten in, onophoudelijk: ‘Kling-klang-kloribusch’²⁹⁹ - wat we allemaal erg ongepast vinden), tot de grootste successen behoorden ook Humperdincks Wiegenlied - glorieuze sentimentaliteit in de eeuwige lindeboom, canailleuze syncopen in de linkerhand. En Mortelmans' Het jonge jaar (evocatie in de vorm van een dubbelslag, een sprong en een valletje). Ik kan het niet helpen, doch ik beschouw dit lied als de vulgarisatie van Gezelles intieme gevoeligheidje. En elke vulgarisatie is toch eigenlijk ongepermitteerd. Tenzij in de operette of de cinema.

294 Zie de recensie van 24 april 1920.

295 Twee liederen uit de Lieder und Gesänge aus der Jugendzeit.

296 Het betreft het dikwijls door Pijper genoemde Freundliche Vision, op. 48.1.

297 Richard Strauss, Kling! op. 48.3 op tekst van Karl Henckell.

298 Otto Julius Bierbaum (1865-1910) schreef onder andere cabaretteksten en blijkbaar ook teksten voor Brettl-Lieder.

299 Der lustige Ehemann, een van Bierbaums Brettl-Lieder, begint met de volgende strofe: Ringelringelrosenkranz, / Ich tanz mit meine Frau, / Wir tanzen um den Rosenbusch / Klingklanggloribusch, / Ich dreh mich wie ein Pfau. (Bierbaum (1919), 10)