Het papieren gevaar. Verzamelde geschriften (1917-1947) (3 delen)

Nationale Opera - De dochter van M^me Angot²⁹⁰
4 mei 1920 (UD)

Schouwburg
De Nationale Opera
Lecocq: De dochter van M^me Angot

In het jaar 1856 schreef Jacques Offenbach, wel eens de vader der moderne, kortgerokte muze genaamd, een operetteprijsvraag uit. Het is algemeen bekend dat Offenbach een genie was en wie zal dus zeggen dat hij dit luidruchtig opgezette concours slechts opende om de Parijzenaars en zijn theater aan een nieuwe operette te helpen? De veronderstelling is niet gewaagd dat die wedstrijd, met haar jury, waarin Auber en Halévy zaten, Ambroise Thomas,²⁹¹ Gounod en Gevaert - namen als kerkklokken! - ook een grimas beduidde tegen de regelmatige, hoogernstige wedstrijden-in-het-maken-van-serieuze-muziek, symfonieën, cantaten, et cetera, welke men in Brussel, in Parijs placht te organiseren.

De overwinnaars in dit vrolijke toernooi waren... Bizet en Lecocq. Bizet schijnt in de bekroonde operette (Le docteur Miracle) een voortreffelijk ‘omelettenkwartet’ te hebben geschreven. Beroemd heeft het werk hem overigens niet gemaakt, zomin als Lecocq. Bizets faam zweeft boven zijn Carmen - Lecocq is nog steeds bekend door zijn operette La fille de madame Angot. Ouderen onder ons genoten van zijn Giroflé-Girofla - zijn overige Parijse successtukken: Le petit duc, La princesse des Canaries, La fleur de thé (dat klinkt Chinees!), Les cent vierges (dat ook!) zijn zover ik weet nimmer hier opgevoerd.

Kan een Fille de madame Angot ons nog boeien, nog vermaken? Ik geloof het stellig, maar dan zou men het eens moeten proberen met een andere vertaling ten eerste, met een ander groepje solisten, met een andere kapelmeester, met een anders getraind orkest, met een andere regie, met ‘nog nieuwere’ decors. De solisten van gisteravond zijn stuk voor stuk onbekwaam om een operette te spelen - uitzondering De la Rivaudière van Van Bijlevelt, die een beetje karakterkomisch deed, doch erin slaagt om zijn grappen en fratsen over het voetlicht te krijgen. Johanna Zegers de Beyl zingt in een operette precies zoals ze in een oratorium van Mendelssohn zou zingen;

290 Annalen 2496.

291 Pijper schrijft abusievelijk Albert Thomas.

[p. 341]

Rudolf van Schaik acteert als Lohengrin. De Pomponnet (van Besselink) verviel in een ander uiterste en sprong als een kakkerlak - ik meen dat het operette spelen geen stilstaan behoeft uit te sluiten.

De eerste en tweede akte speelden in een suf, slaapziek tempo en in een continu mezzoforte (wanneer er muziek was), in een accent van ernstige ruzie, als er geen muziek was. De aankleding van de operette was vooral niet minder dan kakelbont; men had de freule Delaunay een paarse jurk aangetrokken, die alle overige fletse kleuren bleek van schrik vloekte; men had in de salon van de negentiende-eeuwse courtisane mademoiselle Lange een vier- of zespits elektrische lamp opgehangen. De vertaling:

Dit briefje spreekt tot hart en zinnen
De stijl is keurig en vol zwier
Dat kan een dame slechts verzinnen
Ook parfum is op het papier.

is wel niet zo erg als de Walküre of Lohengrin, maar toch altijd nog erg genoeg.

Misschien zou de Nationale Opera met voorstellingen ener operette aan matige eisen kunnen voldoen, wanneer men inzag dat het operette spelen een misschien moeilijker en zeker onaanleerbaarder kunst is dan het geven van ‘dramatische kunst’. Dode ogen, Laagland,²⁹² Tannhäuser: men heeft daar meer ‘muzikale acteurs’ voor nodig. Zangers, zelfs ten dele muzikale zangers, hééft de opera, acteurs vrijwel geen, actrices slechts twee. Ik houd Greta Santhagens-Manders voor een goed actrice (onlangs, in Die toten Augen, was zij bewonderenswaardig), doch van operette spelen verstaat zij niets. De Scylla heette gisteravond ‘trivialiteit’, Charybdis: ‘sufheid’; welk der beide zeemonsters de rijkste buit maakte, waag ik niet te beoordelen. Doch met hun beiden verdelgden zij de ganse voorstelling, goed en definitief.

292 De opera's Die toten Augen en Tiefland van Eugene d'Albert werden hier rond 1920 vaak in het Nederlands gezongen.