Het papieren gevaar. Verzamelde geschriften (1917-1947) (3 delen)

Tivoli-concert
12 februari 1920 (UD)

U.S.O. o.l.v. Jan van Gilse
Mozart: Symfonie in D, KV 504 (Praagse)
Mozart: aria uit Il re pastore (soliste: Dora Zweers-de Louw)
Dresden: Tema met veranderingen
Zweers: Gitanjali, Wijzang LIX en CIII (soliste: Dora Zweers-de Louw)
Wagenaar: Ouverture De getemde feeks

Het interessantste der drie na de pauze gespeelde Hollandse werken was Dresdens Tema met veranderingen.¹⁹⁹ Dit opus moest veel bekender zijn dan het is. Als werkstuk is het vaak fenomenaal: de vrij-contrapuntische techniek waarmee het wordt opgebouwd, is volstrekt Dresdens eigen toon en het is altijd boeiend. De structuur van het werk: concies en met uiterst overwogen stijgingen en hoogtepunten is al even voortreffelijk. De geest van het werk uit zich misschien wat gereserveerd, zoals bij Dresden bijna immer, doch uitsluitend koel, berekende hersenarbeid, term waarmee men zijn werken zo vaak poogt te doodverven, is het zeker niet. Dresden componeert geen makkelijk na te horen muzieken en deze eigenschap deelt hij met bijna alle grote meesters. Het is zeer onalledaagse kunst en wij mogen slechts hopen hier in Utrecht binnenkort meer van hem te horen te krijgen.

De uitvoering was nog niet volmaakt. Het orkest bleek nog niet voldoende ingesteld op dit mozaïek spelen.

Een zeer goede uitvoering werd die van Wagenaars Getemde feeks, zijn persoonlijkste, briljantste orkestwerk tot dusverre.

De reproductie van Zweers' beide Gitanjali door het blazerskwintet (Kwant, Vink, Versteegh, Rood en Altink) was bepaald een verrassing. De heren moesten met een eersterangs pianist eens over het samenstellen van een sextet beraadslagen.²⁰⁰

199 Dresdens orkestwerk uit 1914 heet hier Tema met veranderingen en in de recensie van 17 februari 1920 Thema met variaties. In de werkenlijst van Dresden heet het werk Thema en veranderingen.

200 In 1922 werd het Utrechtsch Sextet opgericht, met Willem Pijper als artistiek leider en pianist, en fluitist Cor Kwant als zakelijk leider. De andere leden waren Johan Vink (hobo), Hans Helmke (klarinet), Max Rood (fagot) en Hendrik Altink (hoorn).

[p. 299]

Allerlei zwevingen, onvastheden zouden zich dan vanzelf opheffen en het kan ook het orkestensemble slechts ten goede komen.

Mevrouw Dora Zweers-de Louw zong deze laatste werken met toewijding. Het eerste ligt buitengewoon hoog; alles klonk dus niet even vrij en gemakkelijk. Sommige vocalen en consonanten leden er klaarblijkelijk wel wat onder. Doch zij behaalde een groot succes, evenals met Mozarts aria, waarin Drukker de soloviool speelde.

Het concert begon met Mozarts Symfonie zonder menuet,²⁰¹ die zeer punctueel, doch stellig te ongedifferentieerd, te mat werd gespeeld.

De zaal ten slotte was weer veel te leeg. Men had toch voor een werk als dat van Dresden, die een persoonlijkheid is en van wie men slechts uiterst zelden iets te horen krijgt buiten Amsterdam, meer belangstelling moeten tonen. En de exodus vóór Wagenaars Feeks, tien minuten voor tienen, was bepaald ontstellend. Wanneer er tien minuten voor tienen veertig mensen de zaal uitwandelen onder noodzakelijk geschuifel en gestommel, dan gaat men zich zuchtend afvragen of dit nu de manier is om meester Wagenaar te eren in zijn geboorteplaats...

201 Van de zestien symfonieën in D werden er in die tijd twee gespeeld: één in vier delen, ‘met menuet’, de Haffner-symfonie (KV 385), en één in drie delen, ‘zonder menuet’, de Praagse symfonie (KV 504).