Het papieren gevaar. Verzamelde geschriften (1917-1947) (3 delen)

Stadsconcert
22 december 1919 (UD)

Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen
U.S.O. o.l.v. Jan van Gilse
Beethoven: Eerste symfonie
Mozart: Vioolconcert in Es, KV 268 (soliste: Noëla Cousin)
Lalo: Vioolconcert (soliste: Noëla Cousin)
Wagner: Voorspel Die Meistersinger von Nürnberg

Vóór de pauze durfde ik niet hopen dat ik mijn hart zou verliezen aan het vioolspel van Noëla Cousin. Doch zij heeft overwonnen met het Concert van Édouard Lalo, de veel te weinig gewaardeerde Fransman.

Noëla Cousins Mozart-reproductie was te onrustig, te feilbaar om ons te kunnen overtuigen van haar talenten. Er waren te veel momenten dat alles wankelde: haar toon, haar concentratie en zelfs haar tempi; en men ging welwillend denken aan een hevige indispositie. Daartegenover stonden weliswaar ettelijke passages die zo gaaf en zo glorieus lukten als men dat slechts van de grootste meesters gewend is. Doch de impressie die het geheel achterliet was: een talent, (nog) niet bezonken, onvoldoend concentratievermogen en een noodlottige caprice om alle passages in een overmoedig accelerando uit te willen schateren...

Zodat ik mij met een sceptische frons instelde op Lalo. Maar Noëla Cousin heeft overwonnen, ze heeft schitterend en ontwijfelbaar gemanifesteerd dat zij niet slechts bezit een viooldispositie als slechts weinigen, doch ook, wat belangrijker is: dat het zingt, pulseert in haar innerlijk, dat zij slechts is de zingende ziel van haar muziek en dat zij de macht bezit haar auditorium te boeien, te betoveren door de fantasmen welke zij tot leven wekt.

Ik voorspel haar een schitterend succes - mits zij toont veelzijdig te zijn en meer dan vier snaren op haar viool te hebben. Wat wij natuurlijk na dit ene concert nog slechts hopen kunnen.

De Eerste symfonie van Beethoven werd beter gespeeld dan ik haar in lange tijd gehoord heb. Én de tempi, én de dynamische schakeringen waren zeer stijlvol en ik wenste wel dat ik het met alles wat de heer Van Gilse doet, zó zonder voorbehoud eens kon zijn. Hier was rust en hier was stuwing en ook waren de timbres van het orkest, met name van de houtblazers, milder dan anders wel eens. Deze reproductie kan ik prijzen zonder restrictie. Persoonlijk voel ik de fluisteringen waarmee het

[p. 244]

Andante aanvangt immateriëler, meer nog als een zonnestraal door hoge varenbladeren dan als een wijsje dat een dichterlijk eenling voor zich heen neuriet - doch deze opmerking behelst geen kritiek op Van Gilses reproductie.

Het laatste nummer van het programma was Wagners Meistersinger-ouverture, die ik na Lalo niet meer durfde aan te horen. Waarom speelt men Lalo's Divertissement voor orkest nimmer? En men beweert dat ook zijn Symfonie in g-mineur volstrekt ten onrechte in het vergeetboek staat. Het zal wel waar zijn, vrees ik.