Het papieren gevaar. Verzamelde geschriften (1917-1947) (3 delen)

Nederlandsche Opera - Hugenoten⁹⁴
24 januari 1918 (UD)

Schouwburg
De Nederlandsche Opera o.l.v. Willem Harmans
Meyerbeer: De Hugenoten

Wéér een volle Schouwburg, ditmaal ter ere van Meyerbeer, en een lege Tivoli-zaal, ter ere van onder anderen Ravel!⁹⁵

Het was ditmaal een volksvoorstelling van Koopmans gezelschap en het getuigt van een lofwaardig overleg dat men hiervoor de Hugenoten had gekozen. Door deze keuze snijdt het mes van twee kanten: géén opera die door briljante, relatief stemmingwekkende enscenering, door grote, fraai uitgedoste volksmassa's op het toneel, door begrijpelijke en nog altijd effectueuze muziek zo geschikt is voor een populaire voorstelling, als juist de Hugenoten. En ook: géén publiek dat nog naïviteit genoeg heeft overgehouden om een zó totaal verouderde opera wel als lach- of huilspiegel te willen gebruiken, als juist het publiek dat de Nederlandsche Opera met deze opvoering heeft willen bereiken en blijkens de volle Schouwburg ook bereikt heeft.

De voorstelling, voor zover als ik haar kan beoordelen - ik hoorde slechts de eerste twee bedrijven - was werkelijk veel beter dan verleden week die van Carmen,⁹⁶ toen als extra reclame nota bene nog ‘Schitterende Persbeoordelingen’ werden gelanceerd. De Hugenoten hangt van conventies aan elkaar en er is voor de zangers weinig of geen gelegenheid om eventuele persoonlijke opvattingen naar buiten te brengen. Het traditionele opera zingen verstaan alle solisten in de grond. Over Meyerbeers werk zal ik ditmaal niets zeggen. De lust ontbreekt mij om over het genre opera weer dezelfde beschouwingen te schrijven als voor nog geen week. De uitvoering voldeed,

94 Annalen 2294.

95 Eerder was sprake van een volle Schouwburg en een leeg Tivoli in de twee recensies van 3 januari 1918.

96 Zie de recensie van 19 januari 1918.

[p. 62]

ik zei het reeds, aan voor de Nederlandsche Opera zeer hoge eisen. De dirigent, Willem Harmans, wiens naam tenminste ditmaal op het programma stond, bevalt mij iedere keer beter. Hij gaf zonder merkbare inspanning aan alles een scherp reliëf - ook aan de orkestpartij.

Faniëlla Lohoff moet ik ditmaal stilzwijgend voorbijgaan - niet omdat haar prestaties mij niet bevielen, maar omdat de Valentine-partij in II geen aanleiding tot gedetailleerde bespreking geeft. Lea Fuldauer had ditmaal weer een travestierol (de page Urbain) en zij heeft mij hiermee heel wat meer genoegen gedaan dan met haar Micaëla-reproductie van vrijdag. Zij vond nu ook geen gelegenheid om haar gewraakte houterige ‘mechanische’ armbewegingen te plaatsen en acteerde dus heel fris en ongedwongen. Misschien ook dat zij, van enkele of meerdere zijden ingelicht, begonnen is met dit manuaal te corrigeren. Haar zingen was ook veel levender en zuiverder dan onlangs.

Tilly Westenberg zou misschien voor deze pagerol nog meer haar figuur meehebben, maar van de haar toebedeelde partij van Margaretha van Valois maakte zij een alleszins aanvaardbare opera-Koningin. Haar coloratuurzang heeft reeds een respectabele ontwikkeling bereikt, maar om al die cascaden, watervalletjes en ijspegels van sopraangeluid helemaal te appreciëren zou men, dunkt mij, een wat milder timbre kunnen verlangen.

Van de zangers wil ik alleen Hendrik Kubbinga (Marcel) herdenken. Hij en Louis van Tulder zongen hier eergisteren in de Matthäus-Passion - gisteravond in de Hugenoten, en ik kan mij geen twee meer verschillende opgaven voorstellen. Bij Bach niets dan innerlijkheid, niets dan waarachtige ontroering, die in het geheel niet apart naar buiten moet worden gebracht - Bach verlangt een zingend Mens. Hier bij Meyerbeer is alles vals pathos, alles dik of dun opgelegd effect, alles Leugen. Meyerbeer verlangt een zingende marionet. Dat én Van Tulder én Kubbinga in beide partijen tenslotte voldeden, en meer dan dat, bewijst onweerlegbaar hun kunstenaarschap. Kubbinga zong zijn ketterslied in I buitengewoon goed.

Ook de enscenering en de regie waren voortreffelijk. Nog nooit zag ik van de Nederlandsche Opera het regieprobleem gelukkiger opgelost.