Utrechtsch Palestrinakoor
27 december 1917 (UD)
Pieterskerk
Utrechtsch Palestrinakoor o.l.v. Johan Winnubst
m.m.v. Joh. Seb. Boekelman (fluit)
Werken van Palestrina, Da Vittoria, Orlando di Lasso en Händel
Over de uitvoering dezer oude kerkmuziek (die zonder uitzondering goed, soms zelfs zeer goed was) valt weinig te zeggen. Veel, zeer veel zou er eventueel te zeggen zijn over onze verhouding tot deze kunst. Hoe staan wij nerveuze, in de regel niet religieuze twintigste-eeuwers - wij toch voelen, wanneer wij gelovig zijn, niet meer religieus in deze zin! - tegenover deze vrome, rustig-overtuigde zielsuitingen? Wij missen er, als niet-katholiek zeker, ieder geestelijk contact mee. Deze extasen zijn ons volkomen vreemd; Palestrina's emoties voelen wij hem niet meer na. En ook: hoe vreemd is ons een muziek, die niet merkbaar moduleert, waarin het ritme geheel en al bepaald wordt door de declamatie van het kerklatijn, waarin men bijna nooit harmonieën verstaat (dit laatste lijkt mij evenwel geen nadeel, integendeel!). Hoe vreemd doen de klanken van een Palestrina, van een Da Vittoria, van een Orlando di Lasso in ons milieu! Deze hele muziek is voor ons een kostbaar relikwie geworden, waarvan de macht, de waarde ons onbekend is.
Het is droevig om te moeten erkennen dat een kunst die voor anderen - ouderen - dan wij de Hemel opende, voor ons niets meer is, dat wij er geestelijk alle contact mee missen. Slechts over de absoluut-muzikale waarde dezer werken, wat uit de aard der zaak niet hun sterkste kwaliteit was, mag ik dus oordelen. De geniaalste uitingen lijken mij die van Palestrina en van - de Spanjaard - Da Vittoria. Palestrina schrijft dikwijls emotionerende melodieën, de structuur van het Canite tuba in SionGa naar voetnoot55 maakt de indruk van een geniale vondst.
De oude kerstliederen geven directer emoties. Eigenlijk staan de geestelijke liederen die men tegenwoordig nog in Duitsland componeert, vrijwel op hetzelfde plan. Deze uitingen van naïeve, kinderlijke vroomheid, ze weten ons toch nog wel te ontroeren.
Om even iets van de uitvoering te zeggen: het vrouwenkoortje (Lasst uns das Kindlein grüssen) leek mij het minst geslaagd, de beide andere kerstliedjes het beste, beter nog dan het werk der oude Italianen of van Orlando di Lasso. Er waren dáár nog wel momenten van niet onfeilbare intonatie (Duo Seraphim!).Ga naar voetnoot56 De heer Winnubst leidde alles rustig en zeker.Ga naar voetnoot57