Het papieren gevaar. Verzamelde geschriften (1917-1947) (3 delen)

Stoker-concerten
21 december 1917 (UD)

Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen
Jacoba Repelaer van Driel (zang), Leon Rudelsheim (viool) en Siegfried Blaauw (piano)
Werken van Richard Strauss, Moesorgski, Wieniawski, Chopin en Smetana

Hier heb ik slechts het gedeelte na de pauze gehoord. Freule Repelaer zong drie liederen van Richard Strauss uit drie tamelijk verschillende perioden. Winterweihe, uit opus 48, is een prachtig lied. De stemming en de stembehandeling doen soms sterk denken aan het ongeveer gelijktijdig gecomponeerde Freundliche Vision. Dit laatste vind ik bijna Strauss' allermooiste lied. Nichts, een veel ouder werkje (uit opus 10, Letzte Blätter) vind ik véél minder. Trouwens, Von Gilms tekst doet aan de totaalindruk geen goed. Ik vind het jammer dat Strauss dergelijke retorica de moeite waard vond om te componeren. Verder de beroemde Traum durch die Dämmerung, óók een van Strauss' geniaalste kleinere meesterwerken. Dit lied (uit opus 29) is uit Strauss' vruchtbaarste tijd. (Eulenspiegel opus 28, Liederen opus 29, Zarathustra opus 30). De zangeres zong deze liederen allervoortreffelijkst.

Ten slotte zong freule Repelaer drie stukjes uit Moesorgski's Kinderkamer-geschiedenisjes. Waarom vertaalde ze die eigenlijk? Zij had de keus tussen de Duitse (háár oorspronkelijke) en een mijns inziens mooiere Franse tekst. Was het om niet uitsluitend Duits te zingen? Maar dit zou zo erg niet geweest zijn, trouwens, dan had ze de Franse tekst kunnen nemen. Vond ze misschien haar Duitse tekst niet mooi? Maar haar vertaling is helemaal niet mooi, klinkt gewrongen (‘Hoe hij om 't huis in 't donker sloop’ - ‘Maar Njanja is heel lam en naar’ - Duits: ‘Nur Njanja ist ganz schlecht und dumm’ et cetera), de poëzie is eraf en het geheel verheft zich van tijd tot tijd niet boven een realistisch kindergesprek. Overigens zong freule Repelaer deze prachtige dingetjes zeer verdienstelijk en de kinderlijke toon had zij voortreffelijk te

[p. 29]

pakken. Maar haar stem, haar mooie, donkere, soms fluwelige, soms metaalachtige alt is een echte zingstem en leent zich toch eigenlijk minder voor dit lichte mezza-voce en dit vlotte parlando. Ik hoop dat men spoedig dit hele cyclusje nog eens hier zingt. Een nadere bespreking lokt mij zeer aan, want onder de stukjes die freule Repelaer niet zong, behoren eigenlijk de allermooiste (het geschiedenisje van die kever!)

Van Leon Rudelsheim hoorde ik het Tweede concert van Wieniawski, waarmee hij al zijn voortreffelijke violistische eigenschappen kon demonstreren. Rudelsheim (hij behaalde pas de Prix d'excellence) heeft een buitengewoon viooltalent. Over zijn artiestschap kan men na dit ene paradenummer nog niet oordelen. Muziek staat er in het hele concert ongelooflijk weinig. Siegfried Blaauw accompagneerde zeer verdienstelijk. Zijn solospel gaf mij weinig genot: de vleugel klonk achter in de zaal soms als een orchestrion, soms als een xylofoon en bijna nooit als een piano. De Nocturne opus [9.]1 speelde Blaauw muzikaal, misschien soms wat hard van toon, de Étude ook vaak met goede intenties, ofschoon niet altijd helemaal gaaf. Maar wát een smakeloosheid om in één adem met Chopin (de klank was nog niet uit onze oren!) dat onmogelijke ding van Smetana (ik kende het gelukkig niet) te spelen - af te rammelen, schreef ik bijna! Werkelijk, ik kan me bijna niet voorstellen dat iemand die van zo'n smaakverwarring blijk geeft, dichter genoeg zou zijn om Chopin te spelen zoals dat moet: meer gefluisterd dan gezongen, meer gedroomd dan gespeeld.