Uit de verspreide geschriften. Feuilletons 1858-1889

[p. 112]

Kinderziekenhuis.

Dat men ooit dit samengestelde woord heeft moeten maken! Een ziekenhuis voor kinderen! Een huis voor zieke kinderen! Kinderen voor een ziekenhuis! Hoe men het wendt of keert, het is altijd even droevig. Als men de dertig, misschien wel reeds als men de twintig voorbij is, moet men het vragen naar het Waarom der dingen afgeleerd hebben en zich tevreden stellen met het Vanwaar. Zoo spreken de wijzen en zij hebben volkomen gelijk. Vooral ten aanzien van het menschelijk lijden is er aan het Waarom geen beginnen, omdat er helaas! geen einde aan is. Maar wie betrapt er zich niet op, dat deze vraag nog bij hem opkomt, zoodra hij een kind ziet lijden. Kind en gezond, kind en spelend, kind en vroolijk, het moesten woorden zijn, die men als synoniemen door elkander kon gebruiken. Kind en ziek is een pijnlijke wanklank. Al willen wij ons zelf niet menschlievender maken dan wij zijn en onze bereidwilligheid tot zelfopoffering niet overschatten, de ziekte, de pijn van een kind stemmen ons altijd tot den wensch, dat wij in zijn plaats mochten lijden. Het is zeker omdat wij van een vrouw geboren

[p. 113]

zijn, maar er sluimert moederliefde in de mannenborst, of althans iets van dat grenzenloos mededoogen, waardoor moederliefde, ik weet niet, hoe zwaar een kruis willig op zou nemen, als zij daarmede haar kind ook maar een enkelen zucht kon besparen. Ach! waarom zucht een kind? Waarom is een kind ziek? Een kind moest niet ziek kunnen zijn. - Dat iedereen het recht heeft, deze vragen volkomen ijdel en het stellen van zulke vragen tijdverspilling te noemen, dat is juist het verschrikkelijke. Er is dus een groot samenstel der dingen, waarvan kinderziekenhuizen een noodzakelijk bestanddeel uitmaken. En als wij heel wijs en heel verstandig zijn, erkennen wij, dat de wereld onder anderen is ingericht zoó, dat er kinderen moeten zijn met bleeke wangen, met kopjes te zwaar voor het nekje, met zwakke beentjes; dat er magere kinderen moeten zijn; kinderen, die u aanzien met oogen van weemoed, waarvan men de uitdrukking nooit vergeet. Het is een bittere bespotting van onze wetenschap, dat wij er nog niet in geslaagd zijn, althans voor alle kinderen het leven draaglijk te maken. Wij zijn ontegenzeglijk knap; wij hebben den stoom in onzen dienst genomen, om hard te kunnen rijden. Maar kunnen wij dan niet iets uitvinden dat aan dit waggelend stumpertje de kracht verleent, zoo flink en hard te loopen als zijn leeftijd het medebrengt? Zou de menschheid ooit het oogenblik beleven, waarop kinderziekenhuizen tot het verleden behooren, even goed als thans de leprozenhuizen? Zoo onze wetenschap daartoe te kort schiet, waarom is het aan onze liefde niet gegund? Groote en schitterende gaven zijn den mensch verleend; nog eén gave verlang ik voor hem, de gave van de plaatsbekleedende liefde. Heeft dan alleen de Verlosser van Zondaren het wonderbaar vermogen, voor, ten behoeve en in de plaats van anderen te lijden? Ook ik wil het kunnen. Ik wil maanden

[p. 114]

en jaren ziek zijn voor dat beminnelijk schepseltje. Ik wil blind zijn voor die zeere oogen, die immers moesten tintelen. Ik wil bloeden voor die wonde voetjes. Ik wil weenen, weenen tot mijn levenseind, voor den traan, dien ik daar zie glijden langs dat aandoenlijk, dat klein gezichtje, half verscholen bij klaar lichten dag in het kussen van de hospitaalkrib. Ik wil het, ik wil het! Is er nergens een Liefde die mij hoort, die het mij gunt, die mij de vernedering bespaart van zelf welvarend te zijn, terwijl zoovele kinderen ziek moeten wezen?

Een stem antwoordt; een stem die ik met groote ontroering verneem. Haar toon kan ik niet teruggeven; want die toon is tegelijk verwijtend en teeder. Maar wat die stem zegt, mag ik herhalen.

Wat, vraagt zij ons, wat beklaagt gij u, dat gij uwe kinderziekenhuizen niet kunt sluiten, maar, integendeel, telkens nieuwe hospitalen voor die kleinen moet bouwen! Wat verlangt gij in staat te worden gesteld, het lijden dier wichten door uw liefde over te nemen? Hebt gij dan reeds alles gedaan wat in uw vermogen was, om te verhinderen, dat er zieke kinderen zijn en komen? Stelt ten aanzien van zieke kinderen gerust de vraag: Waarom? En ieder steke daarbij de hand in den boezem. Waarom er zieke kinderen zijn en komen? Omdat gij, Vaders! uw jeugd hebt bedorven en geschonden! Omdat gij, Moeders! op onverstandige wijs uw kroost verzorgt, of niet intijds hebt vermeden wat u later verhinderen moest zelve uw kind aan de volle borst te leggen. Waarom er zieke kinderen komen? Omdat gij, Maatschappij! uwen plicht jegens hen verzuimt, door het voeden na te laten van de kinderen, wier hongerige magen gij zeker van plan zijt met allerhande kundigheden, nuttige en overtollige kundigheden, te vullen! Duizenden en duizenden geeft gij uit, Staat van Nederland! om uw jonge bevolking

[p. 115]

lager, middelbaar en hooger onderwijs te verschaffen! Millioenen hebt gij weggegeven, om voor uwe bevolking een museum te bouwen, bestemd, - ook in staat? - kunstzin te kweeken. Maar als men u smeekt een stuk brood te reiken aan de kleinen, die niet luisteren kunnen naar uwe schoolmeesters, omdat zij honger hebben, antwoordt gij: Socialisme! Dooden van het partikulier initiatief. Eerbied voor dit uw beginsel! Zou het evenwel zoo geheel onmogelijk zijn, dat hongerige kinderen ten slotte zieke kinderen worden? Zou het onmogelijk zijn, dat die akelige samenstelling: Kinderziekenhuis minder dikwerf zou behoeven te worden gebezigd, wanneer overal waar het pas geeft, in eere en in toepassing kwam die andere, die liefelijke en gezegende samenstelling: Kindervoeding?