Eene levensbeschouwing. Deel 1
(1875)–Allard Pierson–
AuteursrechtvrijAllard Pierson, Eene levensbeschouwing. Deel 1. Kruseman & Tjeenk Willink, Haarlem 1875
DBNL-TEI 1
Wijze van coderen: standaard
-
gebruikt exemplaar
exemplaar Koninklijke Bibliotheek Den Haag, signatuur: 9199 F 51, scan van Google Books
algemene opmerkingen
Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van Eene levensbeschouwing. Deel 1 van Allard Pierson uit 1875. Het complete werk bestaat uit twee delen.
redactionele ingrepen
p. 78: eu → en: ‘aangenaam en ongenaam te ondervinden’.
p. 116: nit → uit: ‘omdat zij uit een gemeenschappelijke bron ontspringen’.
Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (binnenkant voorplat, binnenkant achterplat, achterplat) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.
[ voorplat]
A. PIERSON.
EENE
LEVENSBESCHOUWING.
EERSTE STUK.
HAARLEM,
KRUSEMAN & TJEENK WILLINK.
1875.
[pagina I]
EENE LEVENSBESCHOUWING.
[pagina III]
A. PIERSON.
EENE
LEVENSBESCHOUWING.
EERSTE STUK.
HAARLEM,
KRUSEMAN & TJEENK WILLINK.
1875.
[pagina IV]
Gedrukt bij Gebr. van Asperen van der Velde, te Haarlem.
[pagina VII]
INHOUD.
| Blz. | |
| Voorrede | V |
| Inleiding | 1-64 |
HOOFDSTUK I.
| Blz. | |
| wijsgeerige hoofdbeginselen | 65-128 |
| De oorsprong onzer kennis | 66 |
| Waarneming en ervaring. | 67-68 |
| Dubbel ervaringsvermogen. | 69 |
| Verstand en gemoed | 70 |
| Deaard onzer kennis. | 71 |
| Het karakter der zekerheid in de natuurwetenschap. | 72-73 |
| Empirische zekerheid, onbevredigend buiten de natuurwetenschap | 74-75 |
| Dat onbevredigende verklaard en toegelicht | 76-79 |
| Methode der mystiek | 80 |
| Grenzen der kennis. | 81 |
| Onthouding van oordeelen. | 82 |
| Kritick aller theologie | 83-86 |
| Theologie is ook wereldwetenschap | 87 |
| Theologie, niet onschuldig. | 88-89 |
| De onsterfelijkheidsleer evenmin | 90 |
| Geen metafysiek | 91 |
| Geene dubieuse posten | 92 |
| Gevolgtrekkingen uit de grondstellingen | 93 |
| Het pessimisme | 94 |
| Het oordeelt zichzelf | 95-96 |
| Kritiek van het pessimisme | 97-98 |
| Lijden, bron van lust | 99-100 |
| Namen voor den lust | 101 |
| Verband tusschen ervaring en beschouwing | 102-103 |
| De zin van het woord zedewet | 104-105 |
| Waarde van 't gevoel van wel en wee | 106-107 |
| Vraagteekens | 108-110 |
| Het gevoel als kracht | 111 |
[pagina VIII]
| Kunstenaarsaandrift | 112 |
| Het Ik, wereldformeerder. | 113 |
| Rangschikking van idealen. | 114-117 |
| Afrekening met het materialisme | 118-121 |
| Het vermogen der verbeeldingskracht | 122-123 |
| Waardeering der verbeeldingskracht | 124-127 |
| Besluit | 128 |
HOOFDSTUK II.
| voorwaarden van ideaalvorming | 129-182 |
| Blik op de werkelijkheid | 130 |
| Wat dien verdonkert | 131 |
| Oppervlakkigheid | 132 |
| Eenzijdigheid | 133 |
| Schadelijke invloeden | 134 |
| Het pauperisme | 135 |
| Ziekte en misdaad | 136 |
| Andere beletselen | 137 |
| Ons Gethsemané | 138 |
| Innerlijke strijd | 139 |
| Goed en kwaad aan elkander belendend | 140-141 |
| Bedorven deugd | 142 |
| Zelfophemeling | 143 |
| Zelfkennis | 144 |
| Methode der zelfkennis | 145 |
| Methode der zelfkennis | 146 |
| De menschelijke natuur | 147 |
| Dwaling | 148 |
| Hartstocht | 149 |
| Infatuatie | 150 |
| Reaktie | 151 |
| Afgunst | 152 |
| Aantrekkelijkheid | 153 |
| Het praktische leeft van het niet-praktische | 154-155 |
| De bron der kunst | 156-157 |
| Gemoed, bron van beschaving | 158-159 |
| Behaalde triumfen | 160 |
| Kunstenaarsmoed | 161-162 |
| Wat ontmoedigt | 163 |
| Teleurstellingen, niet onverwacht | 164-165 |
| Rust, slechts in de ideale wereld | 166-167 |
| Wat godsdienst kan heeten. | 168 |
| Wanneer stijgt het ideaal? | 169 |
| Onvoldaanheid en menschen waarde | 170-171 |
| De plaats, die aan onvruchtbaar lijden toekomt | 172-173 |
| Kweekscholen der verbeeldingskracht | 174-175 |
| Zin voor het verleden | 176 |
| Waarde der godsdiensten. | 177 |
| Waarde van het bijgeloof. | 178 |
| Waarde van de godsidee. | 179 |
| Waarde van de ontwikkelingstheorie | 180-181 |
| Voortzetting | 182 |
HOOFDSTUK III.
(Vervolg van het voorgaande hoofdstuk.)
| historische idealen | 183-331 |
| Het Jahvisme | 184 |
| De dekaloog | 185 |
| Door verstandservaring niet wedergevonden | 186-187 |
| Moraal, vrucht der poëzie. | 188 |
[pagina IX]
| Wat verstand er bijvoegt. | 189 |
| Godsdienstige lyriek | 190 |
| De psalmen | 191 |
| Hunne veelzijdigheid | 192 |
| Verband der twee idealen. | 193 |
| Wijsbegeerle der geschiedenis | 194-195 |
| Wereldplan een ideaal | 196 |
| Dit ideaal in ons leven | 197 |
| Perspektief in het aardsche leven | 198-199 |
| De gedachten aan den dood te vermijden | 200-201 |
| Van dier tot mensch | 202 |
| De ‘man der smarte’ | 203 |
| Lijden delgt schuld | 204 |
| Lijden adelt | 205 |
| De beide stellingen onbewijsbaar | 206-207 |
| Te zamen een ideaal | 208 |
| Tragische schuld | 209 |
| Protest tegen den gekroonden misdadiger | 210-211 |
| Ontleding van het schuldgevoel | 212-213 |
| De schuld in het treurspel Ajax | 214-215 |
| Schuld en vrije wil | 216 |
| Het Kristendom | 217 |
| De verbinding van lijden met de godsidee | 218-219 |
| Het kruis en zijn blijvende beteekenis | 220-221 |
| Lijden, voortspruitende uit gemeenschapsgevoel | 222-223 |
| Eskulapius en Kristus | 224 |
| Het Katholicisme | 225 |
| Licht partijdig beoordeeld | 226 |
| Ideaal der katholiciteit | 227 |
| Historisch toegelicht | 228 |
| Katholiciteit en nationaliteit | 229 |
| Kritiek en waardeering der katholiciteit | 230-231 |
| Voortzetting, in verband met onzen landaard | 232-233 |
| Ons vrij- en onvrijwillig partikularisme | 234-235 |
| Frankrijks voorbeeld | 236 |
| Theokratie | 237 |
| Hare ongerijmdheid | 238 |
| Hare waarheid | 239 |
| Liberalistisch geloof | 240 |
| De ‘kracht der waarheid’. | 241 |
| Het prediken van die kracht, geloofsstelling noch ideaal | 242-243 |
| Besturen, de taak van den staat | 244-245 |
| Ons partikularisme | 246 |
| Wat van de kerk te leereu. | 247 |
| Zelfstandigheid tegenover haar | 248 |
| Valsche demokratie | 249 |
| Ascetisme en Mariadienst | 250-251 |
| Ascetisme, praktische loochening van geslachtsverschil | 252-253 |
| De liefde en de zinnelijkheid | 254-255 |
| Gedeeltelijk samengaan | 256 |
| ‘Chassez le naturel.’ | 257 |
| Manfreds bede | 258 |
| Zinnelijkheid en wellust | 259 |
| Levenslust, hoogste maatstaf van het zinnelijk gevoel | 260-261 |
| Wellust doodt levenslust | 262-263 |
| Versterkt zinnelijk gevoel, geneesmiddel tegen wellust | 264-265 |
| Het ware in het ascetisme | 266-267 |
| Als de ‘Engelen Gods’ | 268-269 |
| De Maria-dienst | 270 |
| De vrouw, geen slavin | 271 |
| Vrouwelijke karaktertrekken | 272 |
| Vrouwen, geene groote Kunstenaressen | 273 |
| De schuld des mans | 274 |
| De laatste de eerste | 275 |
| Geen anticipatie | 276 |
| Het ‘ewig-weibliche’ | 277 |
| Het rijk der vrouw | 278 |
| Het Protestantisme | 279 |
| Het Protestantisme, de godsdienst der Duitschers | 280-281 |
| Godsdienstig individualisme | 282 |
| Duitsche godsnamen | 283 |
| Duitsche mystiek | 284 |
[pagina X]
| Pantheïsme en vrije genade | 285 |
| Pantheïsme, een godsdienst; geen wijsgeerig stelsel | 286-288 |
| Theoretische en praktische mystiek | 289 |
| Haar geschiedkundige bodem | 290 |
| Hare kritiek | 291 |
| Haar kontrast | 292 |
| Hare beteekenis | 293 |
| Het ideaal, dat met de hervorming is gegeven | 294-295 |
| De vrijheid van onderzoek, een ideaal | 296-297 |
| Wat dit ideaal onderstelt. | 298-299 |
| Uit dit ideaal vloeit het humanisme voort | 300-301 |
| Humanisme in verband met Pantheïsme | 302-303 |
| Luther en Goethe | 304 |
| Humanisme, een onvolkomen ideaal | 305 |
| Voor aanvulling vatbaar | 306 |
| Het humanisme bepaald | 307 |
| Humanisme staat tegenover klerikalisme | 308-309 |
| Het klerikalisme, nader bepaald | 310-311 |
| Hoe wederzijds de strijd moet gevoerd worden | 312-313 |
| De moderne staat bepaald. | 314 |
| Zijn recht gehandhaafd | 315 |
| Bij zelfstandigheid der kerk, de strijd ongelijk | 316-317 |
| De positieve en natuurlijke voordeelen der kerk | 318-319 |
| Hulpmiddelen van den staat | 320 |
| De leer van het liberalisme | 321 |
| Kritiek van die leer | 322 |
| Voortzetting | 323 |
| Over het begrip van godsdienstvrijheid | 324-325 |
| Over staatsonzijdigheid | 326 |
| De strijd der kerken | 327 |
| De staat houdt vrede | 328 |
| Eenige mogelijke verdraagzaamheid | 329 |
| Rekapitulatie van het voorgaande | 330-331 |
HOOFDSTUK IV.
| de persoonlijkheid en hare ontwikkeling | 332-426 |
| Zin van 't woord: historische idealen | 333 |
| Verband tusschen idealen en de persoonlijkheid | 331-335 |
| Bewustzijn en mechanisme | 336 |
| Faktoren der persoonlijkheid | 337 |
| De evenredigheden hunner verbinding | 338-339 |
| Mogelijke toekomst der persoonlijkheid | 340-341 |
| Zij kan buiten rekening blijven | 342 |
| De maatstaf van dit onderzoek | 343 |
| Die maatstaf ligt in handelen; niet in genieten | 344-345 |
| Genot, het kristelijk levensdoel | 346 |
| De kristelijke beloften, weinig geloosd | 347 |
| Eerste faktor der persoonlijkheid: bescheidenheid | 348-349 |
| Welk besef bescheidenheid voor allen insluit | 350-351 |
| Wat dit besef uitwerkt | 352 |
| Proeven van onbescheidenheid | 353 |
| Bescheidenheid begunstigt de kracht tot handelen | 354-355 |
| Fierheid | 356 |
| Daarin van de vromen te leeren | 357 |