Adriaan de Mérival

[p. 281]

Hoofdstuk XXVII
Het verloren lam.

Men herinnert zich allicht uit Adriaan's eersten brief aan professor van Maanen, dat hij in onzekerheid verkeert ten aanzien van het kerkgenootschap, tot welks leden Madame Martin moest gerekend worden. Haar fransche oorsprong doet hem vermoeden, dat zij katholiek is. Daar zij, evenwel, geen kerkelijke plichten waarneemt, en hem, den protestantschen geestelijke, ontvangt, weet hij niet wat van de zaak te denken.

In de nabijheid van Zuidrichem woont iemand, die beter dan Adriaan op de hoogte is, zoowel van de bedoelde kwestie als van Angélique's levensloop in zijn geheel.

Niet lang nadat Adriaan voor de eerste maal Madame Martin heeft bezocht, is deze vrij laat in den avond bij haar verschenen. Het is Pater Rosa, van de orde der Jesuieten, een man van zekeren leeftijd, die Madame Martin's hart al aanstonds steelt door

[p. 282]

haar in zuiver en vloeiend fransch toe te spreken, welke taal haar al de geliefde tooneelen van haar eerste jeugd voor den geest roept. Een niet minder gunstigen indruk heeft hij daardoor bij haar teweeggebracht, dat hij haar eenige fransche werken tot uitspanningslektuur geleend, en haar zelfs beloofd heeft dien voorraad van tijd tot tijd te komen vernieuwen.

Die belofte heeft hij sedert getrouw vervuld, en het nakomen van die belofte heeft hem natuurlijk de gelegenheid verschaft, om zijn bezoeken eenigszins periodiek te herhalen. Die bezoeken zijn, evenwel, voor de weinig talrijke kennissen, die Madame Martin te Zuidrichem bezit, nog altijd geheim gebleven. Pater Rosa heeft wel niet met zoovele woorden om geheimhouding verzocht, maar haar toch stilzwijgendheid aanbevolen, en Angélique schijnt geen reden te hebben gevonden, om van zijn raad af te wijken.

Als Angélique weder hersteld is, en geregeld de roomsche kerk te Zuidrichem bezoekt, trekt dit weinig de aandacht der buren, aangezien zij toch eens in de wandeling ‘de fransche Madam’ heette, en hare kerkelijke plichten gemeenlijk in het vroege morgenuur vervult.

Naarmate Madame Martin deze plichten in de laatste jaren minder nauwgezet heeft betracht, naar die mate schenkt het haar thans ook grootere vol-

[p. 283]

doening tot de godsdienst van hare jeugd te zijn teruggekeerd, en, terwijl er zooveel om en in haar veranderd is, dienzelfden stroom van aandoeningen terug te vinden; waarin hare jeugd zich steeds met wellust heeft gebaad.

Caroline verzelt hare moeder niet wanneer deze zich ter kerk begeeft. Ofschoon zij zich nog aan geen protestantsche gemeente aangesloten, en gedurende haar verblijf in Engeland de protestantsche kerk slechts zelden bezocht heeft, is zij toch, zoover als haar geheugen reikt, gewoon geweest zichzelve als protestantsch aan te merken. Hare moeder heeft weleer het verschil van godsdienst tusschen haar en hare dochter daaruit verklaard, dat Caroline's vader tot het protestantsch kerkgenootschap behoorde.

Zoolang als Madame Martin zelve weinig om haar kerk gaf, was deze staat van zaken, als bij stilzwijgende overeenkomst, dezelfde gebleven. Nu zij, evenwel, ten gevolge van hare gesprekken met Pater Rosa, tot hetgeen deze den waren stal der schapen noemt, is terruggebracht, is zij ook meer geneigd het oor te leenen aan den geestelijke, als deze haar met behoedzaamheid, maar er toch dagelijks ernstiger op begint aan te dringen, dat ook Caroline de paden der dwaling verlate, en haar rust en geluk zoeke in den schoot der aloude Moederkerk.

Caroline noemt hij nauwelijks anders meer, dan ‘het verloren lam’, en bij herhaling geeft hij haar, zoowel

[p. 284]

als aan Angélique te kennen, dat hij het als een bijzonderen zegen van God zou aanmerken, bijaldien het hem gelukken mocht haar ‘terecht te brengen’.

Pater Rosa schijnt bij Caroline weinig tegenstand te ontmoeten. Haar kerkelijke opvoeding was nooit met buitengewone zorg behandeld geworden. De minder aangename herinneringen, die zij van het ‘protestantsche Engeland,’ gelijk de geestelijke dat land steeds kwalificeerde, behouden heeft, worden door hem met behendigheid geëxploiteerd, en weldra ontvangt hij den indruk, dat het Caroline al zeer weinig kosten zou het kerkgenootschap van haar vader tegen dat van haar moeder te verwisselen.

Die indruk is juist. Door haar omgang met Pater Rosa leert zij den aantrekkelijken kant van het Katholicisme kennen, die haar tot hiertoe, naar hetgeen zij dikwijls zelve beleed, onbekend is gebleven.

Het oogenblik is echter niet gunstig, om thans haar overgang tot de roomsche kerk te doen plaats hebben. Met 1 October zou, gelijk wij ons herinneren uit Adriaan's brief, zij als gouvernante in betrekking treden bij een protestantsche familie. Pater Rosa acht het om harentwil, namelijk, om deze gelegenheid niet te verspelen, raadzaam, dat zij voor het uiterlijk nog protestantsch blijve. Hij vordert slechts de belofte, die hij gemakkelijk verkrijgt, en waarmede hij zich voorloopig tevreden stelt, dat Caroline, zoodra de omstandigheden het haar veroorlooven,

[p. 285]

tot de Heilige Moederkerk zal toetreden. Voor het oogenblik zal zij haar besluit, in den strengsten zin des woords, voor elk zonder onderscheid geheim houden.

Met goedvinden van den geestelijke blijft zij dus van tijd tot tijd, gelijk zij dat tot hiertoe gewoon was, het protestantsch kerkgebouw te Zuidrichem bezoeken, en daartegen zorgvuldig verwijderd van den drempel van het roomsche heiligdom.

Het geheim wordt met nauwgezetheid bewaard. Geen der bewoners van Zuidrichem, dus ook Adriaan niet, weet, dat er een lam van de kudde verloren is gegaan, of dat, naar het spraakgebruik van Pater Rosa, een verloren lam gevonden is.

En als in dat jaar de belangwekkende brief ‘ter kerkelijke visitatie’ bij den kerkeraad der Hervormde gemeente van Zuidrichem is ingediend, wordt, zonder iemands tegenspraak, en naar het beste weten van al de leden, op de vraag, of er ook overgangen tot het roomsch-katholieke geloof hebben plaats gegrepen, met een even stellig, als verblijdend neen geantwoord.