Naaukeurige beschryving der uitwendige godtsdienst-plichten, kerk-zeden en gewoontens van alle volkeren der waereldt. Deel 4

IV. Hoofdtstuk.
Van hunne Priesters, het gebruik hunner Eedzweering; van hunne Feesten enz.

⁺ DE Priesters arbyden niet: zy worden door de andere Zwarten onderhouden, die hun alles geeven wat in hun vermogen is, overzulks zy voor hen bidden. In vergelding verkoopen zy de Fetiches aan de Zwarten, en zodanige Fetiches die zy door aanraaking van den Boom der Fetiche geheiligt of gezegent hebben.

Het kleedt van deeze Priesters,⁺ Villault van Bellefonds, gelykt naar een

+ Hoe de Priesters hun onderhoud in 't verkoopen der Fétiches vinden.

+ zegt ons Hunne kleeding aangemerkt.

[p. 365]

Wapenrok, van grof lywaat of van sergie gemaakt. Rondom hun lichaam hebbenze sluiers met kleine beentjes van verbrande Hoenders versiert, die byzonder wel, voegt hy 'er by, naar Pelgrims Schelpen van St. Machiel gelyken. Het overig van 't lichaam is naakt. Zy draagen om de beenen koussebanden van draaden van den Fetiche-Boom gemaakt.

⁺ Wat hunne wyze om een Eedt te doen aangaat, dit zullen we uittrekken van 't geen 'er de zelfde Schryver van heeft gezien. ‘Fen Moor van Dievery beschuldigt, vervoegde zich by den Deenschen Landtvoogdt om te zweeren en zyne Fetiche, gelyk zy zeggen, te eeten. Ik begeerig om iet van deeze plechtigheit te verneemen, zag een doorntakkebos in een korf die een Slaaf bragt. Deeze takkebos was met een leere huid bedekt, in 't midden van de takkebos bevond men eenig ongel, wasch, pappegais vederen, kleine beentjes van verbrande hoenders, vederen van de Fetiche vogel van 't gewest enz. (dit alles maakte een Fétiche uit) die zy zich verplichten te eeten, en indien zy 'er niet van barsten, zyn zy voor onschuldig verklaart. Een van hunne Priesters die tegenwoordig was, zeide het zoo krachtig als hem mogelyk was te hebben gemaakt, en dat zoo hy loog, na het gegeeten te hebben, geen ogenblik meer leeven zou.’ Ook bestaat de Eedt^(a) in een brouzel te drinken, van drogeryen en kruiden gemaakt, die in het mengzel van de Fetiche komen: zy hebben mede een andere gewoonte wanneer zy iet verzeekeren willen. Dit is, dat ze met het aangezicht, op de voeten,^† de borst en armen van deeze slaan die een verzeekering eischt, herhaalende driewerf zekere woorden, in de handen slaande, stampende de aarde met voeten, waar na zy hunne Fétiches daar laaten.

⁺ Wanneer de Negers van Cabo de Monte eenige Verdrag zullen maaken, snyden ze Hoenders of Kuikens de keel af, drinken een gedeelte van 't bloedt deezer Dieren en geeven 'er den geenen van te drinken, met wien zy in onderhandeling zyn. Vervolgens laat men de Hoenders kooken, en men onthaalt elkander uit goede vriendschap: Om de vereeniging eindelyk te bevestigen, verdeelenze onderling de beenderen, die zy ter getuigenisse van 't gemaakt verdrag bewaaren; en zoo men door een vredebreuk word gedrygt, zend deeze die ter goeder trouwe zich gedraagt, aan den andere de beenderen, om hem te laaten zien dat hy in zyne verbintenissen achteloos is.

De Eedzweering der Negers die tusschen Cabo formoso en Ambozes woonen, en hunne manier zich van een beschuldiging van Misdaadt te zuiveren, bestaat in zich in den arm te snyden, en vervolgens het bloedt uit de wonde te zuigen.

Om een voordeelige vischvangst te hebben,⁺ werpenze ryst, geerst en Maiz in de Zee, om de geneegenheit van hunne Fétiche tot zich te trekken; en om veel goudt te vinden, maaken zy zich de Fetiche goedgunstig door Offerhanden die bestaan in eeten rondom de Bergen en gewyde Boomen te zetten. Na de Zaaityden verbranden zy plechtiglyk de doornstruiken die in hunne Akkers zyn: deeze plechtigheit bestaat in danssen en gezangen, en in palmwyn ter eere van hunne Fetiches in 't vuur te storten.

^(b) De jaarlyksche gedachtenis der Krooning⁺ van hunnen Koning, is een der plechtelykste Feesten. Deeze dag word het Feest der Fetiches genoemt. De Koning noodigt alle die van een voornaam aanzien zyn, en die wederom in vergelding hem veele geschenken zenden. Het Feest begint door Offerhanden en eindigt door een brassery.

De verkiezing^(c) van een Edelman is⁺ mede een voornaam Feest. Om de on-adelyke Staat af te leggen, moet men een geschenk van een hondt, schaap, en een koe aan 't Genootschap der Edelen doen. Het Feest word door gastmalen geopent. Het Volk vergadert op de plaats, eenige met trommels, schellen en andere diergelyke speeltuigen, anderen, met Assagajen en schilden gewapent, het aangezicht en 't lichaam met geele en roode aarde beschildert. De toekomende Edele begeeft 'er zich mede, in een soort van draagzetel, en zodanig, dat hy geduurig de voeten op twee slaven gezet heeft, die onder zyne Stoel gebukt zyn. Hy word van eenige Edellieden der Negers gevolgt. Een kleine Jonge brengt hem een Stoel, om 'er op te zitten, wanneer hy tot iemandt spreeken moet. De Edelen, die komen om hem over zyne verandering van staat geluk te wenschen, neemen een bundel Stroo, en men legt hem dit onder de voeten, 't welk bovenal een byzonder merkteken van achting is. De

+ Hoe iemandt onder dien Landaart van misdaadt beschuldigt, zich door een plechtelyken eedt zuiveren moet, en waar in deeze proef bestaat.

(a) Villault van Bellefonds.

† Zie het eerste Afbeeldzel Bladzyde 367.

+ Met welk een gedrag de Negérs van Cabo de Monte hunne onderhandelingen aangaan.

+ Hoe zy om de gunst hunner Fetiches te erlangen by verscheiden gelegentheden Offerhanden doen.

(b) Villault van Bellefonds.

+ Jaarlyks Krooning-feest hunner Koningen hoe geviert.

(c) Purchas.

+ Hoedanig onder hen de Edellieden verkooren worden, en met welk een plechtiglyk gedrag.

[p. 366]

Vrouwen van de zelve, bewyzen alle betamelyke eer aan de Vrouw van deezen nieuwen Edelman: By voorbeeldt, zy versieren en tooien haar het Hoofdt op met kleine Fetiches van goudt, doen haar een goude Halssnoer om den Hals, en geeven haar een Paerde-Staart in de handt, die voor Wajer dient,^(a) besmeeren haar met wit, en bestrooyen haar met zout. Wanneer een ieder zich geplaatst heeft volgens den rang en orde by hen gebruikelyk, geleid men 'er de Koe, van veele van den Adeldom die zingen en danssen, gevolgt. Het Beest word aan een Paal op de plaats vastgebonden, alwaar het van de Zwarten word omringt, die de Trommel slaan^(b), of zich op andere Moorsch Speeltuigen oeffenen, en van veele Jongelingen,^(c) die danssen en den Wapenhandel met Schildt en Assagaai oeffenen.

De Vrouwen behandelen met de zelfde lust het Klokkespel. Een der Plechtigheden die door haar verricht word, is, dat ze den nieuwen Edelman en zyne Vrouw op hunnen Stoel draagen en dus met hen wandelen, werpende hen Meel in 't aangezicht. 's Avonds geleid men hen met statie t'Huis. Eindelyk besluit men het Feest door de Offerhande van de Koe, welke Offerhande aan de Vergadering word omgedeelt, behalven aan deeze die tot Edelman verkooren is geweest, en aan zyne Vrouw: Indien zy van deeze Koe aten, zouden ze ten einde van 't jaar sterven. Maar zy genieten het Hoofdt; na het met veele verwen te hebben beschildert, versieren zy 't met kleine Fetiches, en bewaaren 't in Huis als een bewys van hun Adeldom.

Deeze Adeldom der Negers viert mede Jaarlyks zyne aanneeming. Alsdan stelt een ieder zyn Hoofdt van de Koe wel versiert ten toon. Op een anderen dag van Plechtigheit beschilderen zich de Edelen, om van 't Volk onderscheiden te worden, het gansche lichaam met rood en wit, en hangen Kranssen van Stroo en Groente gemaakt, om den hals.

(a) De Bry.

(b) Een soort van Biskaaische trommel. Behalven dat hebbenze een speeltuig 't welk overeenkomst met de Guitarre heeft. Dit speeltuig heeft zes snaaren van riet. Villault van Bellesondt en Purchas.

(c) Op 't getuid van deeze speeltuigen scheiden zich de Mannen en Vrouwen in twee overstaande ryen, naaderen vervolgens en deinzen achteruit op de maat, klappende met hunne vingers, gebaarmakende met het hoofdt, bytende woorden in 't oor en beweegende de wajer. Idem.