Naaukeurige beschryving der uitwendige godtsdienst-plichten, kerk-zeden en gewoontens van alle volkeren der waereldt. Deel 2

VI. Hoofdtstuk.
Van den Prefect der Pausselyke Sakristy, de Boekerybewaarder van den Paus, en de Meester der Ceremonien.

⁺ Des Pausen Sakristyn, die de tytel van Prefect voert, is altoos een Geestelyke van de Orde der Heremiten van St: Augustinus. Hy word Bisshop in partibus infidelium gemaakt, gelyk men in Italië zegt, te weeten, men geeft hem de eertytel van een deezer Bisdommen van 't aloude⁺ Christendom in Asië, die tegenwoordig door de Ongelovigen bezeten worden. Deeze Prefect moet bezorgt zyn voor de

+ Van welk een bediening des Pausen Sakristyn is,

+ en wat hy te verrichten heeft.

[p. 165]

bewaring van alle versierzelen, goude en zilvere Vaten, Kruissen, Kelken, Wierookvaten, Reliquiekassen en andere kostelyke dingen van 's Pausen Sakristy.

Hy is 't die de Hostie bereid, en die van 't Broodt en den Wyn de proef neemt, wanneer de Paus de Plechtelyke Mis doet, of in 't byzonder. Als de H: Vader Kapel houd, plaatst zich zynen Sakristyn tusschen de Noothelpende Bisschoppen, boven den Deken, of oudsten Auditeur de Rota, en draagt zorg den Paus telkens als 't noodig is, den Myter op en af te zetten, volgens de Regels van 't Pontifikaal.

⁺ Hy deelt de Reliquiën uit, en teekent de Gedenkcedels der Aflaten die de Pelgrims voor hun en voor hunne Vrienden verzoeken. Waarop twee zaaken aan te merken zyn; eerstelyk, dat 'er geen Aflaten verleent worden dan aan Pelgrims die van 't reizen hun werk maaken, en die in eigener Persoon voor 's Pausen Sakristyn verschynen. Ten tweeden, moet men, wat de Aflaten aangaat, agt geeven dat de persoonen die te Rome zyn, en voor hunne Vrienden die verzoeken, hun niet te verleenen zyn dan voor die zich in doodtsnooden bevinden; te weeten, dat de Paus door Brevetten toestaat, aan byzonderen afgevaerdigt, waarvan de naam onuitgedrukt staat, voor den Zieltogenden zodanigen Biechtvader te mogen verkiezen als hem behaagt, om zich van alle hunne zonden in 't algemeen te doen vryspreeken, en in 't byzonder van alle omzichtige gevallen, van welk een natuur die zouden mogen zyn, en met volkomen macht voor deezen Biechtvader, van den Persoon die met dit Brevet verzien is, alle de straffe te vergeeven die Godt hem over zyne zonden, 't zy in dit leven, of na zyne doodt; 't zy in de Hel, of in 't Vagevuur, zoude konnen opleggen.

Andere Brevetten zyn 'er die behelzen, dat iemandt schoon worstelende met de doodt, deeze Brieven van den Paus geteekent in handen heeft, en geen tydt overig hebbende of gelegenheit van te konnen biechten, zoo hy driewerf de naam van Jesus en Maria uitspreekt, dat dan alle zyne zonden hem vergeeven zyn, nevens de straffe die hy schuldig is, zodanig dat hy zonder eenigen omweg naar 't Paradys gaat. Maar zie hier twee byzondere bepalingen die men 'er byvoegt, om 'er een grooter getal by den Prefect van den Sakristy door quyt te worden; de Paus verklaart door deeze Brevetten in uitdrukkelyke bewoordingen, dat deeze die dit voorrecht verworven heeft, het zelve tot dat hy 't benoodigt word, bewaaren kan, of wel, dat hy 't aan wien het hem goed dunkt geeven kan: maar indien het iemandt anders aanraake, als men 't hem ter handt stelle, of als men 't hem geeve, kan het niet meer dan alleen aan deezen persoon dienstig zyn, en zoo het in hande van een derde overging, zal het aan niemandt wie 't ook zy geen nut doen. De tweede bepaling is hier in bestaande, dat deezen die 'er zich eens in eenige Ziekte van gedient heeft, of eenig ander doods gevaar, en de vryspreeking uit krachte van 't Brevet ontfangen heeft, of wel in 't uitspreeken van den naame Jesus en Maria, met meening van deezen vollen Aflaat van den Paus zich toe te ëigenen, zal 'er zich niet meer van bedienen konnen, wanneer hy Zieltogende zy, of zoo hy van de Ziekte weder opquam, waarin hy die gebezigt had.

Eertyds had de Kanselier het bestier van⁺ 's Pausen Boekzaal: maar sedert eenige eeuwen is 't een afgezondert Ampt geworden, 't welk twaalf hondert Pistolen jaarlyks den geenen opbrengt die 'er van verzien is. De Paus geeft het nooit dan aan een Kardinaal die den tytel van Vatikaanschen Boekbewaarder voert. Hy heeft twee Bezorgers onder zich, waarvan de eerste gemeenlyk 's Pausen Huis-Prelaat is, en heeft zes hondert Ryksdaalders inkomen, nevens zyn jaarlykse behoefte van Broodt en Wyn. De tweede Bezorger heeft vier hondert Ryksdaalders, en een diergelyken voorraadt als de eerste.

Men kan met waarheit zeggen dat deeze⁺ drie Ampten altoos bekleedt worden door mannen van een grondige Geleertheit, en die onder veele taalen die zy verstaan, vooral de Orientaalsche ongemeen kundig zyn. Deeze Boekbewaarder heeft onder zyn opzicht een schoone Boekdrukkery, alwaar men niets zonder zyne toestemming onder de pers brengt. Zy is van alle soorten van drukletteren verzien, om in alle taalen te konnen drukken, waarvan de Geleerden kennis hebben.

De Paus heeft mede zes Ceremoni-Meesters,⁺ waar van twee, Deelgenoten, en de andere vier Boventalligen worden genoemt. De beide Deelgenoten ontfangen van ieder Kardinaal die verkoren word, twee hondert vier en twintig Pistolen, 't welk zy gezamentlyk deelen, en van de erfgenamen der geenen die sterven, hondert Ryksdaalders, waarvan mede ieder de helft geniet. Behalven dat brengt hen hunne Bediening jaarlyks voor ieder zeven hondert Ryksdaalders op. De andere vier Boventalligen hebben van ieder verkoren Kardinaal agt en veertig Pistolen onder hun te verdeelen, en vier hondert Ryksdaalders van 't Apostolisch Genootschap, alwaar zy eenige dagen van 't jaar

+ Zaaken over 't verleenen der Aflaten aangemerkt.

+ Waarin het Ampt van Vatikaanschen Boekbewaarder bestaat, die twee Bezorgers onder zich heeft,

+ en over de Drukkery hun opzicht hebben.

+ De bediening der Ceremoni-Meesters, wat die hun jaarlyks opbrengt, aangemerkt,

[p. 166]

dienst doen. De oudste deezer vier laatsten, en de twee Deelgenoten houden noch daarenboven, 't geen we gezegt hebben, hunne tafel in 't Vatikaan, waarvan zy voornaame Huisgenoten zyn: maar dit belet echter niet⁺ dat ze alle zes voor Ceremoni-Meesters van den Paus erkent worden. Zy hebben een gelyk gezag, van de Pausselyke bedieningen te schikken, berichtende den Heeren Kardinalen wat hun te doen staat, en beveelende alle de andere Hovelingen in hun bedryf.

⁺ Alle gaan zy in 't Conclave, en insgelyks komen ze in de Congregatie der Kerkzeden; maar niet dan een van hun komt in de Plechtelyke Congregatie. Wanneer de Paus een Kardinaal à Latere buite Rome zend, beschikt hy hem een der Boventallige Ceremoni-Meesters. Hun gewoon gewaadt is een violette Priesters Rok, gestoffeert met zwarte knopen en versierzelen, met mouwen die byna ter aarde sleepen, en in de Pausselyke Kapel dragenze, gelyk de Kardinalen, een roode Priestersrok en een Bovenrok gelyk de Priesters. Wanneer zy dit Ceremoni-kleedt aanhebben, wyken ze geene der Amptenaren of Pausselyke Huisgenoten, behalven den Major-Dome, den Kamer-meester, of eerste Edelman, en den Groot-Schenker.

+ en waar in hun bestier bestaat.

+ Als ook hun gewaadt en gezag.