Nauwkeurige Beschrijvingh van Groenland

X. Hoofdstuck. Of Groenland stoot aen Asia en America.

TEn Ingangh van dit Hoofdstuck sal ick seggen, dat ick my verplight gevoel, tweederley saecken te toonen; ⁺ Eerst, dat niet kan beweerd worden, dat Groenland aen Asien op de Tartarische sijde soude stoten, of aengrensen: Noch ten tweeden, dat het aen America vast is.

Eerstelijck moet men weeten, dat men tot noch toe 't Ys van Nova Zembla niet heeft komen door-booren, ⁺ om te verneemen of door 't selve een wegh in de Zee nae 't Oosten is; en dat tot noch toe al de poogingen van d'aldergeoeffenste Schiplieden, van welcke men oyt gehoort heeft, om dit uyt te vinden, te vergeefs en sonder vrught sijn geweest.

Deese Schipvaert, die de beste Schippers van 't Noorden in schande heeft gesteld, heeft sijnen loop ge-eyndigt by Spitsbergen, ⁺ 't welck de Deenen meë onder Groenland reeckenen; daer men veele Walvisschen vanghd, en waer heenen soo de Biscayers als de Hollanders yeder Iaer een Reys doen.

't Sal dienstigh sijn, dat ick u, mijn Heer, hier opene, 't geen de Heer Rijcks-Hofmeester my van dit Land en deese Zee heeft verhaeld. ⁺ Hy is niet vergenoeghd geweest, my deese dingen mondlijck t'openbaeren, maer heeft my daerenboven d'eer beweesen, van my deselve schriftlijck meë te deelen. Ick hoop u eenmael sijnen Brief, dien ick houde voor een roemlijck teecken sijner gunst, en van sijn Hoogh-adelijck Gemoed, met eygener oogen te laeten sien. ⁺ Maer wat segg' ick, dat ick u sijnen Brief eens wil vertoonen? Ick hoop, dat ghy sijne Hoogheyd binnen weynigh tijds in eygener Persoon sult sien en spreecken: Want

+ Of Groenland aen Asien paeld.

+ De Wegh nae 't Oosten tot noch toe te vergeefs gesoght.

+ De Vaert stuyt sigh aen Spitsbergen.

+ Tusschen-Reden des Schrijvers.

+ Belangende de Persoon des Deenschen Rijcks-Hofmeesters.

[p. 82]

wy hebben verstaen, dat hy van Koppenhagen is vertrocken, om nae Franckrijck te reysen, in een bysonder Gesantschap van sijnen Heer den Koningh van Deenemarcken. Daerenboven, dat hy van daer is afgevaeren met sijne Vrouw, Vrouw Gravin Eleonora, Dochter des Koninghs van Deenemarcken; welckers Waerde sigh vergelijckt met haere hooge geboorte, en die niet weynigh besit van de Koninghlijcke Deughden. Dit is even dien selven Held, wiens bysondere hoedaenigheden ick onsen seer geliefden Vriend Heer Burdelot berightede, ter tijd als ick hem verwittighde van alles wat sigh had toegedraegen op de Brugg' te Brensbo, ⁺ alwaer geschiede de voortreflijcke t'saementreedingh der beyde Heeren gevolmagtigde van de Kronen Sweeden en Deenemarcken; tot onderhandelingh der Vreede tusschen beyde deese Noordsche Koninghrijcken, welcke oock onsen hooghberoemden Gesant soo roemlijck heeft uytgewerckt. ⁺ Doe vonden sigh daerby een de twee voortreflijckste Mannen van 't Noorden, de Rijcks Hofmeester van Deenemarcken, van wien ick tegenwoordigh spreeck, en de Rijcks Cancellier van Sweeden, d'eene sagh d'ander aen met groote moedigheyd en eerbiedigheyd. ⁺ 't Was gewisselijck een roemlijck werck onses Gesants, en in der waerheyd yet bysonders, dat de Vreede tusschen beyde deese Volckeren gemaeckt was, soo haest tusschen beyde deese groote Mannen Vriendschap was ontstaen. Van den Sweedschen Heer Rijcks-Cancellier sal ick u op een andermael beright doen, gelijck oock yets meer van den Deenschen Heer Rijcks-Hofmeester. Mijn voorneemen is niet, in dit Werck hem een Lof-schrift te vervaerdigen. Nu vergenoegh ick my, met u alleen te seggen, dat ghy, als ghy deesen soo grooten Dienaer sult sien, uyt sijn Hoogh-Adelijck hert, uyt sijn hooghvernuftige Geest, en uyt sijn aengenaeme Gebeerden sult moeten besluyten, dat hy niet alleen bequaem is om Kroonen door sijne Raedslaegen te behouden, maer oock een Hoofd heeft, waerdigh om een Keyserlijcke daer op te draegen. Boven al deese Helden-deughden is hy oock een volkoomen Weereld-wijse: Bemind noch ydelheyd noch praght, maer heeft Hoogh-adelijcke gedaghten en meeningen: Waerom 't oock een onvergelijcklijck vermaeck is, met hem om te gaen. ⁺ Sijne Hoogheyd had tot sijnen Dienst een Spaensch Edelman, genoemd Leonin, een wel ervaeren en nauwkeurigh Natuer-kondige. ⁺ Deesen sond hy nae Spitsbergen, om hem te berighten van alles wat hy daer sou sien en hooren. Den korten Inhoud van 't Bescheyd, 't welck hy sijnen Heer braght, is dit volgende.

+ Gelijck oock des Sweedschen Rijcks-Cancelliers.

+ Door welckers by-eenkomst en onderhandeling

+ De Vreede getroffen wierdt tusschen beyde de Noordsche Kroonen.

+ De gedaghte Rijcks-Hofmeester heeft onsen Schrijver beright

+ Van d' eygentlijcke gelegentheyd van Spitsbergen.