Nauwkeurige Beschrijvingh van Groenland

[p. 45]

XIII. Hoofdstuck. Gesochte Ontdeckingh van 't Noord-Oostlijck Groenland. Afschouwelijcke Lieden in dit Gewest. Wegh van Noorweegen na Groenland.

DE Deensche Kronijck verhaeld, ⁺ dat in 't Iaer 1271. door een seer stercke Noord-Ooste Wind sulck een groote meenighte van Ys, gelaeden met Beeren en Hout, by Ysland quam aendrijven, dat men daer uyt vastelijck besloot, dat 't geen men nae 't Westen van Groenland had ontdeckt, nogh niet geheel Groenland was, maer dat sigh dit Land nae 't Noord-Oosten veel wyder moest uytstrecken. Dit heeft eenige Schippers bewoogen, om een versoeck te doen, of se dit Gewest nogh niet verder souden konnen ontdecken; doch vonden niet anders als Ys.

De Koningen van Noorweegen en Deenemarcken hadden al langh te vooren even diergelijcke gedachten en Voornemens gehad: ⁺ en ter dier oorsaeck alreeds verscheydene Scheepen daer heenen gesonden. Iae waeren oock selver in eygener persoon derwaers gegaen, doch hadden niets meer verright, als de gedaghte Yslandsche Schip-lieden. 'tGeen nu d'een' en d' andere tot deese Reys heeft aengeprickeld, is geweest of eenigh gedaen Beright, of eenige opgevattede Meeningh, ⁺ op yemands Beright gegrond, als of in dit gewest veel Goud en Silver-Aderen oock kostelijcke Gesteenten souden zijn.

Ghy moet oock, mijn Heer, weeten, dat even deselve Deensche Kronijck ons beright, ⁺ hoe voortijds eenige Koop-lieden van deese Reys weer sijn t'huys gekoomen, seer groote Schatten mede brengende. Oock verhaeldse, dat ten tijde des Heyligen Olai, Koningh van Noorweegen, eenige Frislandsche Schip-lieden om even deselve Reden deese Reys sigh hebben onder-noomen. Maer als haer een groote Onstuymigheyd over viel, welcke haer wierp tegen de Klippen deeser syde, soo vondense sigh gedwongen, in een gantsch boose Haven te loopen, en aldaer haere reddingh te soecken.

Voorts seght de gedaghte Kronijck, ⁺ datse sigh verstouteden, uyt haer Schip aen Land te treeden; en vonden dight aen den Oever eenige in d' Aerde gegraevene Hutten, gelijck oock rond om deselve groote hoopen van Metalsteen, waer in veel Goud en Silver uytglinsterde. Dit verweckte in haer een begeerte, om eenige stucken daer van mee te nemen; Gelijckse dan oock deeden, yeder soo veel als hy draegen kon. ⁺ Maer

+ Ysschollen, belaeden met Beeren, by Ysland komen aendrijven.

+ Gesoghte Ontdeckingh van 't Noord-Oostlijck Groenland.

+ Maer geduerigh te vergeefs.

+ Eenige Koop-lieden sijn met grote Schatten van deese Reys weer t'huys gekomen.

+ Metal-steen, waer in Goud en Silver uytglinsterde.

+ Afschouwlijcke Menschen in Groenland.

[p. 46]

alsse nu weer nae haere Scheepen keerden, quamen uyt deese Schelmsche bedechte Groeven voor den dagh een deel geheel wanschapene afschouwlijcke Lieden, bynae van een Duyvelsche gedaente, voorsien met Boogen, Slingers en groote Honden; welcke haer vervolghden.

De Vrees, welcke de Boots-gesellen seer hevigh overviel, ⁺ dreef haer aen tot een snellen haest; soo wel om 't geense droegen, als om haer leven te redden. Doch eenen van haer was, tot sijn ongeluck, wat te traegh met de voeten, en geraeckte derhalven onder de handen der Wilde; welcke hem als in een oogenblick, voor 't gesight sijner Medgesellen, in stucken verscheurden. ⁺ In de verder uytbreydingh deeser Geschiedenis, bevestight de Deensche Kronijck-schrijver, Dat dit Land vol Rijckdom is. En dat derhalven hier van daen een Spreeckwoord is gekoomen: Dat Saturnus hier sijne Schatten heeft verborgen; maer dat dit Gewest van enckele Duyvelen werd bewoond.

In d' Yslandsche Kronijck werd een Hoofdstuck gevonden met dit Opschrift: ⁺ Van de Wegh en Vaert uyt Noorweegen nae Groenland. Den Inhoud van 't selve is deese: De reghte streeck nae Groenland (volgens de verklaeringh der ervaerne Schippers, in Groenland gebooren, of eerst onlanghs daer van daen gekomen) is de volgende: ⁺ Van Nordstaden Sundmur in Noorwegen reght nae 't Westen tot aen Florensunt, op d'Oostsyde van Ysland, is een Vaert van seven Daegen. Van Snofuels Jokel, de Swavelbergh in Ysland, tot in Groenland doetmen de kortste Reys, als men de Streeck neemd nae 't Westen. ⁺ In 't midden deeser Vaert tusschen Ysland en Groenland bejegend men Gunderbiurne Skeer. Dit is geweest d'oude Vaert, eer 't Ys uyt 't Noordsche Land quam; 't welck deselve seer gevaerlijck heeft gemaeckt.

Verders leestmen in een bysonderen Artijckel aldus: ⁺ Van Languenes in Ysland, sijnde 't uyterste van dit Gewest tegens 't Noorden vlack Noordwaerts, sijn aghtien Mijlen tot Ostrehorn; beteeckenende in onse Tael Ooster-hoorn. Van Ostrehorn tot Huals bredde is een Reys van twee Daegen en twee Naghten.

'k Heb dit hier niet neergesteld, op dat yemand de Schipvaert nae Groenland sigh nae deese Streeck sou onderwinden. ⁺ Want al wat ick hier van heb konnen verneemen, is, dat deese Zee van alle tijden af seer beswaerlijck en gevaerlijck te bevaeren is geweest: Gelijck ghy dit genoeghsaem hebt konnen bemercken uyt 't geen ick verhaeld heb van Leiffens te rugg' koomst nae sijnen Vader Erick de Roodkop in Groenland: Desgelijcks van de Schipbreuck des Bisschops Arnoldi; en uyt 't geen ick nu even hier boven heb geseght van de Frislandsche Schiplieden.

+ Verscheuren eenen der Boots-gesellen.

+ Groote Rijkdommen in dit Gewest.

+ Welcke streek d' Oude hebben gebruyckt.

+ Om van Noorweegen nae Groenland te vaeren.

+ Gundebiurne Skeer.

+ Languenes, Osterhorn, Huals bredde.

+ Deese Vaert is altijd seer beswaerlijck en gevaerlijck geweest.