Het leven van Maria Petyt (1623-1677)

Regelnummers proza verbergen

LII. Capittel

1Als mijnen Eerweerdighen Vader nu stondt op de leste daghen van^1-2 2sijn vertreck, soo wiert ick beweeght om hem te bidden, dat hy

1-2 Als mijnen... vertreck, als de dag van het vertrek van mijn Eerwaarde Vader naderde

[p. 104]

3my soude willen houden onder sijn bestieringhe, als eenen Gheeste-4lijcken Vader voor altoos, alleenlijck uyt het opsicht, om in den 5selven gheest, ende wegh te moghen aengheleydt worden: het 6welck hy in't eerste seer weygherde, om dat hem docht, niet wel⁶ 7te voeghen, ofte te stichten voor andere, dat hy jemandt soude⁷ 8aen-nemen ende regeren, wesende in een ander Stadt, denckende, 9dat sulcken consequentie niet prysbaer en waere, ende ten lesten⁹ 10aen hem te lastigh soude wesen d'een en d'ander te voldoen op dese 11maniere.

12Ten lesten hy siende mijne groote begeerte, ende yver om in 13sijnen gheest te voorderen, soo wiert hy inwendigh beweeght, om 14ons te aenveerden, ende consenteerde aen ons alle vier maenden¹⁴ 15eens te schryven, ende rekeninghe te gheven, watter binnen dien¹⁵ 16tydt in ons inwendigh ghepasseert was, dit nochtans met korte 17woorden; quam daer eenighe veranderinghe in't ghebedt, oft 18eenighe nieuwe gratien ende inlichtinghen, dat moest ick alle-¹⁸19gader in't kort aen-teeckenen, om dat op sijnen tijdt aen hem over 20te leveren, ende sijn goedt-duncken daer op te hooren: dit moest 21soo zijn (seyde hy) om te schouwen alle perijckelen van bedrogh, 22ende steunen op mijn eyghen wijsheyt ende verstant; want hy 23stierde mijne Ziele op sekere weghen, in eene heele onnooselheyt, 24onderworpentheyt ende verloocheninghe van eyghen verstant.

25Hier-mede kost ick heel wel gheraecken, met dry oft vier-mael²⁵ 26op een jaer eenighen brief van hem te ontfanghen, dienende tot²⁶ 27voorder onderwijs, ende versterckinghe in onsen gheestelijcken 28wegh; dat was my ghenoegh, sonder jet meer te wenschen; want 29ick dede mijn beste om die ontfanghen leeringhen in't werck te 30legghen, tot dat ickse verkreghen hadde, ende wel door-oeffent³⁰ 31de lessen, die sijn Eerweerdigheyt my voorhiel, sonder allen een te³¹ 32haecken, ende te wenschen naer wat nieuws.

6 seer, ten stelligste

7 te voeghen, ofte te stichten, te betamen

9 consequentie, handelwijze
prysbaer, aan te raden

14 consenteerde aen ons, stemde erin toe dat wij...

15 rekeninghe te gheven, verslag uit te brengen over

18 inlichtinghen, verlichtingen van het verstand, hier met de bijgedachte dat ook begrip en inzicht in het door mystieke ingeving gekende wordt geschonken (Debl., p. 395)

25 gheraecken, het stellen

26 eenighen, een of andere

30 verkreghen, mij eigen gemaakt

31 allen een, voortdurend

[p. 105]

33Dese ghesetheyt, vrede, ende versaemtheyt in my selven, dit³³ 34eenvoudigh trachten om my te houden aen een oeffeninghe ende 35leeringhe, dede my groote deught ende profijt, ick voorderde 36daer door seer op korten tijdt; ick wiert daer door redelijck ghe-^36-3737stadigh van gheest; om dieswille, dat ons ghemoet, onse aendach-38tigheyt, affectie ende gheneghentheyt der ziele niet seer verdeylt³⁸ 39ende verspreyt en waren tot veelderande voorworpen, &c. ende 40daer door krachtigher kost vervolghen ende naer speuren tot dat⁴⁰ 41noodigh Een alleen.⁴¹

42Ick bevont my oock seer wel met niet te volghen de curieusheyt,⁴² 43ende nieusgierigheyt in te lesen veelderande geestelijcke Boecken, 44al ghevoelde ick my daer toe somtijdts seer gheneghen; ick ver-45stierf my daer in, op een seker maniere oock daer in aende nature 46ontreckende het vermaeck, smaeck ende ghenoeghen, die sy'er voor 47haer soude moghen in vinden; want het inwendigh licht scheen 48my aen-te-leyden, om in alle occasien, de doodt der nature te ver-^48-4949volghen, door haer te ontnemen alle voetsel van leven, waer in 50dat ick kost bespeuren, daer sy eenigh leven, oft voetsel van leven 51in hadde; ick en wiert inwendigh niet gherust ghelaten, voor ick 52en hadde dat door den verstervenden gheest heel verloochent ende 53gheabandonneert.⁵³

54Ick hiel my vast aenden ordinaris, soo veel ende niet meer, als⁵⁴ 55de regulariteyt ons toe en liet den tijdt van gheestelijcke lesinghe, 56ende in Boecken, die de heylighe ghehoorsaemheyt ons ordoneerde; 57dese en ghebruyckte ick oock niet met eenighe affectie, lust, oft 58gheneghentheyt der nature, dan alleen om te ghehoorsamen, daer 59ick den wille Godts in aensagh; ick trachte het voetsel des gheests⁵⁹ 60meer inwendigh te bekomen, door een ghetrouw aenhanghen aen 61Godt; dit was suyverder.

33 ghesetheyt, zie II. cap., r. 48
versaemtheyt, ingetogenheid

36-37 ghestadigh, standvastig

38 verdeylt, verdeeld

40 vervolghen, zich richten op
naer speuren tot, opsporen

41 Een, nl. voorworp (object en doel van het beschouwende leven, in die betekenis synoniem voor ‘God’)

42 curieusheyt, weetgierigheid

48-49 te vervolghen, na te streven

53 gheabandonneert, laten varen

54 ordinaris, regel, voorschriften

59 aensagh, opmerkte

[p. 106]

62Mijne Ziele ontfonck allen een meerdere ende grooter gratien 63in't ghebedt; het Goddelijck licht groeyde seer, om de teghen-64woordigheyt des Beminden binnen in my te ontdecken, ende in 65alle creaturen als van sijn wesen heel door-droncken.⁶⁵

66Och hoe goedt is den Beminden om een ziele tot hem te helpen, 67die van oprechten goeden wille is, die het stuck ter deghen meynt,⁶⁷ 68ende bereydt is haer al te laten kosten dat sy heeft, ende voorts 69haer betrouwen op hem stelt, dat hy de reste voldoen zal door sijn 70eyghen selven, wat haer ontbreeckt van menschelijcke hulpe, &c. 71want het is onmoghelijck, dat Godt een ziele ongheholpen zal 72laten, die suyverlijck op hem betrouwt, ende het haer daer by doet;⁷² 73hy zal middelen versien, Godt gheve op wat maniere, waer door⁷³ 74sy ghenoeghsamelijck zal ondersteunt worden; ghelijck het aen my 75gheschiet is in de eerste jaren, dat desen mijnen Geestelijcken 76Vader op een ander moest gaen woonen, als-wanneer ick noch slap 77op de beenen was, ende luttel licht ende ervarentheydt hadde in⁷⁷ 78het gheestelijck leven.

65 door-droncken, doordrongen

67 stuck, zaak

72 suyverlijck, geheel en al
ende... doet, en het hare daartoe bijdraagt

73 Godt... maniere, op welke manier ook

77 ervarentheyt, ervaring