Het leven van Maria Petyt (1623-1677)

Regelnummers proza verbergen

[p. 47]

XVI. Capittel

1Ick wiert seer ghetrocken ende beweeght tot het inwendigh, ver-2standelijck Ghebedt, ick brocht daer veel tydt in over; om met 3meerderen smaeck ende langher daer in te continueren, ghebruyckte³ 4ick eenighe devote Beeldekens van het bitter lyden CHRISTI; ick⁴ 5sagh die somtyts aen met groote, langhe aendachtigheyt, teere 6devotie, ende beweghinghe der liefde; dit diende my tot een hulpe⁶ 7ende voetsel in't Ghebedt; ick brocht daer in ghemeynelijck over 8veele uren daeghs; want het Ghebedt ende bekommeringhe met⁸ 9Godt was my altyt soet ende ghenoeghelijck; my dunckt, dat ick⁹ 10heele daghen anders niet en dede, als bidden, de Heylighen Beelden 11devotelijck aensien, ende lesen in goede Boecken; ick droegh ghe-12meynelijck een devoot Beeldeken over my vande Krooninghe van¹² 13onsen lieven Heere; waer ick jevers was, achter oft voor, oft oock 14inde Kercke, soo stelde ick dat Beeldeken altoos voor mijne ooghen; 15daer was heel mijne ziele mede bekommert, met sulcken levendig-16heyt des gheloofs ende beweghinghe des herten, dat ick ghemeyne-17lijck in tranen overvloede; sonder eenigh Beeldt voor my te hebben¹⁷ 18en kost ick niet lanck in't Ghebedt continueren.

19Als het vier wat verflaude, soo dede ick daer mede het ghemoet¹⁹ 20wederom ontsteken, de aendachtigheyt vernieuwen, &c. Want ick²⁰ 21was ghelijck een kindt, dat leert gaen, ende om sijne swackheyt te 22ondersteunen, op dat het niet vallen en soude, soo houd'et hem 23jevers aen vast: de Beelden representeerden my den Beminden soo²³ 24levende, al oft ick hem lichamelijck hadde gesien.²⁴

25Ick vondt oock smaeck in het lesen van gheestelijcke Boecken, 26besonderlijck in Thomas à Kempis, ende in Cantvelt; al-hoe-wel dat²⁶

3 continueren, volharden

4 Beeldekens, afbeeldingen

6 beweghinghe, ontroering

8 bekommeringhe, het bezig zijn

9 ghenoeghelijck, aangenaam

12 over, bij
Krooninghe, doornenkroning

17 overvloede, uitbarstte

19 vier, vuur

20 vernieuwen, verscherpen

23 representeerden, toonden

24 levende, levendig

26 Thomas à Kempis, (1379 of '80-1471) mystieke schrijver in de geest van de Moderne Devotie. Zijn voornaamste werk, Imitatio Christi (De navolging van Christus), heeft na de Bijbel de meeste vertalingen en herdrukken beleefd van alle boeken ter wereld.
Cantvelt, Benedictus van Canfield. Capucijn en geestelijk schrijver. Zijn hoofdwerk Rigle de Perfection (De Regel van Volmaaktheid), geschreven rond 1590 en in zijn geheel uitgegeven in 1610, beleefde vele uitgaven in bijna alle Europese talen. Het werk had aanzienlijke invloed in de Nederlanden

[p. 48]

27ick den lesten boeck niet wel en verstont, nochtans dede ick daer²⁷ 28al profyt mede, principalijck met het eerste deel: dit gaf my eenigh^2828-29 29licht, om de verstervinghe der uytwendighe sinnen in't werck te^2929-30 30legghen, ende ick kreegh bykans gheduerighe inwendighe verma-^3030-3131ninghe, om my te versterven in't ghesicht, in den smaeck, in de 32spraeck, in't ghehoor, ende soo voorts.

33Ick was oock gheneghen tot de Penitentie, ende om dat ick niet 34en wist, hoe daer aengheraecken, soo ghebruyckte ick langhen tydt, 35om te slaepen op jet dat ghevlochten was, ghelijck de manden van^35-36 36wissen, oft wel ick en gonck niet slaepen, bleef sitten op eenen 37stoel, met mijn hooft steunende teghen de koetse; somtyts eenighe³⁷ 38weken naer een, want ick in 't slaepen luttel tydt overbrocht, om dies-^3838-3939wille, dat den Beminden my soo soetelijck besigh hiel in hem, met 40een vlammende begheerte, om my besloten te sien in een Clooster.⁴⁰

27 lesten, laatste

28 het eerste deel, De Regel van Volmaaktheid bestond uit drie delen

28-29 dit... licht, dit gaf mij enig inzicht

29 verstervinghe der uytwendighe sinnen, de uitwendige (of lichamelijke) versterving bestrijdt de lichamelijke verlangens of bezorgt lichamelijke pijn (EKWB, kol. 948)

29-30 in 't werck te legghen, te beoefenen

30 bijkans, bijna

30-31 vermaninghe, aanmaning

35-36 manden van wissen, tenen manden

37 koetse, bedsponde

38 naer een, achtereen

38-39 om dieswille... in hem, omdat de Beminden mij op zo'n zachte manier dwong mijn aandacht geheel op hem te richten

40 besloten, afgezonderd van de wereld (om mij aan het godsdienstig leven te wijden)