Het leven van Maria Petyt (1623-1677)

Regelnummers proza verbergen

XII. Capittel

1Hier naer wesende ontrent 16. jaeren oudt, deden my mijne Ouders 2wederom uyt woonen tot Ryssel; soo my dunckt, om te ontgaen² 3eenighe occasie, ende peryckel, dat sy saeghen, dat ick hadde van^3-4 4eenen Officier, die t'onsent gheforiert was van onsen Legher: desen⁴ 5scheen my te willen pretenderen, oft wel te bedrieghen, ende alsoo⁵ 6ontgonck ick dat peryckel: ick woonde daer by seer Godtvruchtigh⁶ 7ende stichtbaer volck; sy droeghen groote sorghe voor my, al oft⁷ 8mijne natuerlijcke Ouders gheweest hadden; sy en ghedooghden 9my niet veel jevers alleen te gaen, maer ick moest altoos met hun 10gaen, 't zy naer de Kercke, oft wandelen, op dat ick nerghens gheen 11occasie en soude hebben van jet te doen, dat niet wel en was.

12Dese subjectie was my seer profytigh, want sonder dat, my¹² 13dunckt, ick soude ghevallen hebben in liberteyt, ende schaedelijcke¹³ 14conversatie, ende om dat de Jouffrouw' seer Godtvruchtigh was,¹⁴ 15ende veel te Kercken gonck, daerom wiert ick ghewoon veel de^15-16 16Kerckelijcke diensten te frequenteren, maer met kleyne, oft geen

2 Ryssel, Rijsel

ontgaen, ontkomen

3-4 dat ich hadde... Legher, wij zijn immers in de troebele tijden van de Dertigjarige Oorlog. Frederik Hendrik valt de Spaanse Nederlanden aan uit het Noorden, de Franse troepen van Richelieu uit het zuiden. In 1640 veroverden de Fransen Arras en heel Zuid-Vlaanderen zou de volgende jaren voor hun troepen openliggen (zie Debl. p. 25)

4 gheforiert, ingekwartierd

5 pretenderen, het hof maken (met het doel ten huwelijk te vragen)

6 ontgonck, ontliep

7 stichtbaer, stichtelijk

12 subjectie, onderworpenheid
profytigh, voordelig

13 liberteyt, vrijheid (neigend naar losbandigheid)

14 Jouffrouw, de vrouw des huizes

15-16 veel... te frequenteren, heel vaak bij te wonen

[p. 41]

17devotie; ick brocht mijnen tydt meestendeel seer onprofytelijck over,¹⁷ 18in 't lesen met groot ghenoeghen de Historie-Boecken vande Rid-^18-1919ders ende soo voorts; in dese te lesen was ick dickwils gheneghen tot 20traenen, door een natuerlijcke compassie over hun, om dat sy hier 21en daer soo droeve renconters hadden onderstaen; ende tot het²¹ 22ghene dat Goddelijck was, was ick seer onghevoelijck sonder eenen 23traen te laeten in het over-peysen van het ghene, dat mijnen soeten 24JESUS voor my hadde onderstaen ende gheleden: och wat groote 25blintheyt!

26Mijne Moeder sette my hier heel fraey op in Kleederen ende 27Juweelen, al ghelijck ick begeerde, sonder my jevers in te weder-^27-2828staen; mijn herte en trock nievers toe, dan om my te stellen in den²⁸ 29Houwelijcken staet, ende om dat dit te beter soude lucken naer 30mijnen sin, soo dede ick een Pelgrimagie tot een mirakeleus Beeldt³⁰ 31vande minnelijcke Moeder, dede aen haer een sottelijck Ghebedt,³¹ 32daer ick dickwils in mijn selven om ghelachen hebbe van mijn^32-33 33groote sottigheyt, ende blintheyt; ick badt haer, dat sy my soude 34willen fraey ende aenghenaem van Lichaem maecken, om beter³⁴ 35jemant te moghen behaeghen, ende te trecken tot mijne liefde; 36want ick apprehendeerde, dat ick jet hadde, dat seer misstont voor³⁶ 37de werelt, te weten, een hooghe schouder, die ick hadde ghekre-38ghen, door mijnen arm te seer om te draeyen, met mijn onder-lyf 39van achter te rygen; dit ghebreck hadde ick geerne van de M.^39-40 40Moeder verbeden, om de werelt beter te mogen behaegen.

41Maer my dunckt, dat de M. Moeder my verhoorde op een ander 42maniere, die ick niet en socht noch en verwachte; te weten, dat sy

17 brocht over, bracht door
onprofytelijck, zonder er geestelijk voordeel uit te halen

18-19 de Historieboecken van de Ridders, ridderverhalen en ridderromans

21 renconters, belevenissen
onderstaen, doorstaan

27-28 te wederstaen, tegen te werken

28 mijn... toe, mijn hart verlangde naar niets anders

30 Pelgrimagie, bedevaart

31 minnelijcke Moeder, onze-Lieve-Vrouw. Typische term voor het mariale aspect van Petyts mystiek. De term beklemtoont de hartstochtelijke en toch passief doorleefde, centrale ervaring van haar mystieke verbondenheid met Maria (zie Debl., p. 210)
sottelijck, dwaas

32-33 van mijn groote sottigheyt, omwille van mijn grote dwaasheid

34 aenghenaem, behaaglijk

36 apprehendeerde, vreesde

39-40 dit ghebreck... verbeden, door gebeden had ik graag van Onze-Lieve-Vrouw verkregen dat zij mij van dit gebrek verloste

[p. 42]

43van dien tydt af besorghde my fraey ende aenghenaem te maecken 44aen mijnen Bruydegom JESUS, die ick ses jaeren te vooren ghe-^44-4545trouwt hadde, sonder op die Trouwe meer te peysen.

44-45 ghetrouwt hadde, mijn woord van trouw gegeven had (zie VII. cap., r. 20-1)