Het leven van Maria Petyt (1623-1677)

Regelnummers proza verbergen

IV. Capittel

1Myne Ouders hebben altoos van mijne kleyne jonckheydt af een¹ 2sonderlinghe sorghe ghehadt, om my op te voeden in alle Godt-²3vruchtigheydt. Ick en kost hun gheen meerder ghenoechte ende 4contentement aen doen, als met devoot te zijn, ende te Kercken te 5gaen, ende op dat den goeden aerdt ende Godtvruchtigheydt beter 6in my soude gheplant ende bewaert worden, hadden sy een groote 7sorghvuldigheydt, om my af te trecken vande conversatie met⁷ 8qualijck ghemanierde, ende onghenorierde kinderen, op dat ick⁸ 9hunnen aerdt niet en soude insuyghen: het mishaeghde hun seer,⁹ 10als ick eenighe kinderen aentrock, om mede te spelen, soo ick^10-11 11meyne, om dat ick'er gheen quaet en soude van leeren, ende om 12my wat aen te locken tot de devotie ende Godts-dienstigheydt, 13mijne Moeder beloofde my veele fraeyigheydt, nieuwe kleederen,¹³

1 van mijne kleyne jonckheydt af, vanaf mijn prille jeugd

2 sonderlinghe, buitengewone

7 sorghvuldigheydt, bekommerdheid, nauwlettende zorg
af te trecken, af te houden

8 qualijck, slecht
onghenorierde, van lage afkomst

9 insuyghen, overnemen

10-11 soo ick meyne, naar ik meen

13 fraeyigheidt, moois, sierlijke dingen

[p. 27]

14&c. Oft sy gaf my elcken keer, als ick met haer te Kercke ginck, 15een speel-gheldeken; sy dede my dat steken in eenen spaer-pot,¹⁵ 16om daer naer jet fraeyts mede te koopen: want sy en kost niet¹⁶ 17gheluchten, dat ick myn gheldt jevers soude aen verleckert hebben,¹⁷ 18ghelijck de andere kinderen deden, sy maeckte sulcx aen ons soo^18-19 19haetelijck, door dat soo te blameren, te misprysen, ende te ver-20foeyen, al oft al deughenieten ende quist-kolen gheweest hadden,²⁰ 21die sulcx deden.

22Soo dat sy van jonghs af den sinnelijcken appetydt ende lust tot 23eenigh fruyt, oft dierghelijcke, in my seer ghebroken ende ver-^23-2424storven heeft, moetende my te vreden houden met het ghene sy 25van sulcx somtydts moederlijck uyt-deelde aen alle haere kinderen 26even-ghelijck, sonder lieve kinderkens te maken, d'een buyten²⁶ 27d'ander; niemant van ons en derfde haer jet heysschen van sulcx,²⁷ 28maer moesten onse patientie hebben, tot dat sy 't ons van 't selfs²⁸ 29gaf; op dese maniere kocht sy onse devotie in onse soo teere jaeren,²⁹ 30om ons wat ghewilligher te maken.

31Sy stouwde ons aen, om alle Saterdaghen 's avonts te onderhouden³¹ 32dese devotie, de Litanie te singhen van onse L. Vrauwe voor 33ons Oratoriken, het gene sy seer fraey hadde doen accommoderen,³³ 34sy dede ons allegader daer compareren: Mynen Broeder hadde daer³⁴ 35een belleken hanghen, waer mede hy ons teeckenen dede als 't tydt 36was om te vergaderen; hy bediende het officie van Cantor, ende³⁶ 37wy allegader antwoorden ora pro nobis. Voor elcken keer, gaf sy 38ons allegader eenen stuyver, dat was ons wekelijck pensioen, soo³⁸ 39langhe als wy noch soo kleyn waeren.

15 speel-ghedeken, speldegeld, zakgeld

16 fraeyts, drukfout voor ‘fraeys’

17 gheluchten, verdragen
aen verleckert, besteed aan lekkernijen, versnoept

18-19 sy... haetelijck, zij wekte daarvoor zo onze afkeer op

20 quist-kolen, verkwisters

23-24 verstorven, doen wegsterven

26 buyten, met uitsluiting van

27 heysschen, hypercorrecte vorm van ‘eysschen’, vragen

28 maer... patientie hebben, maar wij moesten geduld hebben

29 teere jaeren, jaren waarin men sterk beïnvloedbaar is

31 stouwde aen, spoorde aan

33 Oratoriken, bidvertrek, een soort huiskapelletje
accomoderen, inrichten

34 compareren, samenkomen

36 hy... Cantor, hij vervulde het ambt (de taak) van voorzanger

38 pensioen, zakgeld

[p. 28]

40Och wat een goede practijck is dit, om van jonghs af de Godt-41vruchtigheydt in te planten; och welck een danckbaerheydt ben 42ick schuldigh aen Godt, die my soo goede Ouders ghegheven heeft; 43want ick laete my voorstaen, dat ick van hun een saeytjen, ont-⁴³44fanghen hebben van goeden aerdt, ende Godtvrughtighe gheneghent-45heyt; och het doet soo veel, alsmen het goedt indrinckt van de⁴⁵ 46kleyne jonckheyt af; ick en kan niet schrijven sonder weemoedig-47heyt, jae somtydts traenen, als't my maer te vooren comt het goedt, 48dat my mijne Ouders aenghedaen hebben door hunne Godtvruch-49tighe vermaeninghen, af-trecken van't quaet, aenstouwen tot het 50goet: Item door het eerbiedigh ontsagh ende respect tot hun, daer⁵⁰ 51sy ons in opghebrocht hebben; hunne sorghvuldighe toesichtigheydt,⁵¹ 52om over al een waeckende ooghe te hebben over hunne kinderen, 53ende dienst-boden, daer sy last over hadden: Och oft alle Vaders⁵³ 54ende Moeders desen wegh wilden ingaen met hunne kinders! Hoe 55wel souden sy hun quyten, ende hunne kinderen ter saligheydt⁵⁵ 56stieren, sy en souden gheene moeyte hebben, noch hert-pyne om⁵⁶ 57hunne kinderen te regeren, ghelijck myn Vader ende Moeder noyt 58gheen moeyte ghehadt en hebben met gheene van alle onse kinders.

43 ick laete my voorstaen, ik ben er van overtuigd
saeytjen, zaadje

45 indrinckt, in zich opneemt

50 Item, insgelijks, ook

51 opghebrocht, opgevoed
toesichtigheydt, zorg, bekommernis

53 daer sy last over hadden, die zij in dienst hadden
oft, indien (vgl. E. if)

55 hun quyten, zich kwijten, hun plicht doen

56 stieren, leiden