Dr. Schaepman. Deel 2

juli 1870-juli 1880

LXVIII.
Ter zalige gedachtenis van J. Bethune d'Ydewalle.

Telkens was de Doctor van de partij op de kunsttochtjes van 't Gilde. Zoo had in '74 een vergadering der broeders plaats te Maastricht. Men ontving er August Reichensperger, sinds jaren den vriend van den Deken en den Doctor. De Duitsche Centrumsman kwam zich weer wat opfrisschen uit den Kulturkampf, en bezocht bij deze gelegenheid ook in België zijn trouwe kunstvrienden; te Brussel de Grünne, den schoonzoon van Montalembert, en te Gent Béthune.

In 1877, einde Augustus, kwam het tot een kunstreis in Waalsch-België: de ruïnen der abdijen van Villers en Audin. ‘In de parochiekerk van Villers la Ville hadden ze 't altaarschrijn bewonderd, afkomstig uit de abdij van Villers, een kunststuk uit het begin der 16^e eeuw en een der merkwaardigste beeldhouwwerken in België bewaard’.

In Augustus '78 voegde de afvaardiging van het St. Bernulphusgilde zich bij de leden van 't Belgische St. Thomas en St. Lucas, om gezamenlijk een kunstreis door Noord-Frankrijk te maken. ‘De tochtgenooten, ten getale van minstens zestig, vergaderden in de groote zaal der katholieke Universiteit te Rijssel en werden daar begroet door den President van het Gilde, baron J. Béthune d'Ydewalle. Een program van hetgeen in de volgende vier dagen door de Gildebroeders in oogenschouw zou worden genomen, werd vervolgens ter hand gesteld’. Zoo bezochten ze de kerken te Rijssel, te Seclin, te Douai enz. In zijn verslag-lezing hield Schaepman vooral stil bij het rétable d'Anchin, in de sacristie der Notre-Dame te Douai. Dat rétable, daar ontdekt, en vervaardigd omstreeks de helft der XVI^e eeuw door Jehan Bellegambe, als altaarstuk voor de abdij van Anchin,

[p. 494]

bestaat uit een middenpaneel met vleugeldeuren en verbeeldt, als hoofdidee den ‘Triomf des Verlossers door het Kruis’. Bij de verklaring maakte Schaepman ruim gebruik van kanunnik Dehaisnes' ‘L'Art Chrétien en Flandre’. Als besluit beloofde hij een artikel voor 't Gildeboek over Jean Bellegambe en zijn werken.

Daar is nooit iets van gekomen. Maar iets blijvends bewerkte Dr. Schaepman toch door het slot van zijn rede. Op de zittingen van de Belgische Gildebroeders had het hem getroffen ‘hoe die zittingen met een passend gebed, door den voorzitter met gebogen knie gedaan, werden begonnen en gesloten’. Voortaan zou dat ook in 't St. Bernulphusgilde geschieden.

Datzelfde jaar nog kwam het Belgische gilde ook het Hollandsche te Utrecht groeten. Althans president Béthune en Fred. Belpaire. Dr. Schaepman, op verzoek van den Deken, hield de welkomstrede. Hij bracht hulde aan Béthune, den meesterbouwkundige en -glasschilder, die, onder de leiding van Pugin, de christelijke kunst bestudeerde en haar heropwekker werd in België. Zijn kundige kunst bouwde de kerk en de abdij van Maredsous en het groot Begijnhof te Gent, vernieuwde de kapel van 't H. Bloed te Brugge en maakte de glasschilderingen voor St. Bavo te Gent en voor O.L. Vrouw te Antwerpen. Ook als oprichter van 't Gilde en van de St. Lucasschool verwierf hij zich blijvende eer.

Even te voren nog werden zijn verdiensten beloond met het ‘Kommandeurskruis der orde van den H. Gregorius den Groote door den Paus aan President Béthune geschonken’, en te dier gelegenheid schreef de Doctor in 't album van den Commandeur het vers dat in Alberdingk's Almanak van 1879 werd overgedrukt.

In zijn laatste lezing vóor '80, behandelde Schaepman, als gevolg op een bezoek aan de tentoonstelling van middeleeuwsche kunstwerken te Munster, de kunst in Westfalen. Een nadere kennismaking met die kunst achtte hij wenschelijk voor de Nederlanders, vooral wijl zooveel van het Nederlandsch grondgebied in de Middeleeuwen tot het bisdom Munster behoorde. ‘Na een vluchtigen blik in de kunstgeschiedenis der stad, vestigde spreker meer in 't bijzonder de aandacht op het klooster Liesborn en de schilderschool, die zich daar in de XV^e eeuw onder leiding van den zoogenaamden “Liesborner Meister” ontwikkelde. Op de expositie te Munster had men de kunstwerken

[p. 495]

van dezen tot nog toe slechts bij naam gekenden meester, die met recht de “fra Angelico” van het Noorden werd genoemd, zooveel mogelijk verzameld’¹⁾.

Om zijn weergalooze werkzaamheid in 't Gilde, werd Schaepman den 18^en Juli '78 tot vice-deken verkozen. Maar twee jaar nadien legde hij zijn eere-ambt neer, daar hij voorzag dat het werk der Tweede Kamer met Bernulphus-bedrijvigheid niet kon samengaan.

1) Het Gildeboek III, 160.