Dr. Schaepman. Deel 1

maart 1844-juli 1870

[p. 446]

C.
Ter zalige gedachtenis van Mgr. P. van Ewijk.

't Zag er te Rome hoe langer hoe meer concilie-achtig uit. ‘Er is reeds een Hollandsch bisschop hier, Mgr. van Ewijk,’ schrijft Herman aan zijn ouders, den 21en Sept.

‘Ik heb Z.D.H. nog als kapelaan in Utrecht gekend en ga er veel mee wandelen.’ En in een brief aan Van Heukelum heet het: ‘Alle middagen om 4 uur begint mijn wandeltocht met Mgr. van Ewijk.’¹⁾

Weeral een keurmensch, wiens omgang tot Schaepman's ontwikkeling het zijne bijbracht.

Van Ewijk was in 1827 geboren te Wijk-bij-Duurstede. Ook hij was op 't seminarie te Kuilenburg tot ontwikkeld mensch gegroeid, en in 1847 werd hij te Nijmegen in de Dominicanenorde opgenomen. In 1851 ontving hij de priesterwijding; en toen mocht hij, even gelukkig als Herman Schaepman, naar de Eeuwige Stad om daar zijn godgeleerde studiën voort te zetten. Hij werd er opgenomen in 't klooster Sint-Sabina.

De komst van Mgr. Griffith, vicarius apostolicus van Kaap de Goede Hoop, gaf zijn levensloop een geheel andere wending. De bisschop was immers op zoek naar een Hollandsch geestelijke voor de Hollandsche nederzettingen in Kaapland; en Petrus van Ewijk vroeg en verkreeg de toelating van zijn oversten om zich bij Mgr. Griffith aan te sluiten. Zoo stak hij naar 't verste Afrika over.

Van Ewijk bleef als missionaris werkzaam tot 1856. Toen moest hij zijn dierbaren Mgr. Griffith begraven; en al treurende keerde hij terug naar het vaderland, waar hij hulp verleende in de parochiale zielzorg, tot hij in 1862 aan het hoofd werd gesteld van het nieuw gestichte klooster te Utrecht. 't Was in die waardigheid dat kapelaan Schaepman van Ewijk leerde kennen, zonder eigenlijk nauwer met hem aan te knoopen. Dezelfde maand dat Schaepman naar Rome vertrok had ook van Ewijk Utrecht verlaten, want in October 1868 werd hij tot prior van het klooster te Huissen verkozen. Maar hij bleef er niet lang. In Juli 1869 werd hij door den Paus benoemd tot vicarius apostolicus der missie van Curaçao, die aan de zorg der Nederlandsche Dominicanen was opge-

1) Brief van 10 Oct. '69.

[p. 447]

dragen. Met groote plechtigheid werd van Ewijk in de kathedraal te Utrecht tot bisschop gewijd, titulair-bisschop van Curaçao,

Na zijn hooge zalving vertrok Mgr. van Ewijk naar Rome; en hier zocht hij bij voorkeur het prettige gezelschap van den zoo beroemd geworden Romeinschen student in de theologie. Met den milden Mgr. heeft Schaepman goede dagen beleefd, want ook van Ewijk bleef op 't Concilie. Slechts enkele dagen vóór 't vertrek der Hollandsche vrienden scheepte van Ewijk in voor de West, met twee van zijn ordebroeders. Schaepman wuifde hem een hartelijk en dankbaar vaarwel.... Vooreerst zou Mgr. nog eens naar 't vaderland over, en hij bracht dan ook aan Herman's ouders een vriendelijk bezoek.

In zijn vicariaat beijverde zich van Ewijk voort te bouwen op de grondslagen, door een zijner waardige voorgangers, Mgr. Nieuwindt, gelegd. Ondanks de bekrompen hulpmiddelen en de volslagen armoece der Negerbevolking werden onder zijn weldadig bestuur verschillende kerken en kapellen gebouwd of ten deele vernieuwd. Onder deze was de kerk van Pietermani het voornaamste bouwwerk, maar ze eischte ook de zwaarste offers en zijn persoonlijk toezicht. Hij was een groot voorstander van het onderwijs; tal van scholen stichtte hij in de buitendistricten; en de vrijverklaarde slavenbevolking hielp hij uit al zijn kracht tot hooger geestespeil, door een beknopte spraakkunst met woordenboek voor de volkstaal te schrijven. Door op eigen inkomsten zooveel mogelijk te bezuinigen en de liefdadigheid der katholieke Nederlanders in te roepen zocht hij de nooden te lenigen, waarin de bevolking der Nederlandsche Antillen tengevolge van misgewas, droogte en orkaan, vooral ten jare 1877, verkeerde. Van Ewijk overleed op Curaçao den 18en Mei 1886.¹⁾

1) Naar een mij vriendelijk bezorgde nota, bijna woordelijk terug te vinden in het ‘Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek’, 1e deel.