Dr. Schaepman. Deel 1

maart 1844-juli 1870

[p. 309]

LXVI.
Herman Schaepman alweer bij paus Pius.

In zijn plaats deed Schaepman het dadelijk een tweede maal.

‘Ik zal dezen brief maar weer beginnen met den Paus, want het groote, het levende beeld van al wat er groot is in Rome gaat toch in den Paus op.

Op Allerheiligendag was er Pauselijke kapel in de Sixtina, de beroemde huiskapel van het Vaticaan, die grooter is dan de St. Eusebiuskerk. Op den muur, waartegen het altaar geplaatst is (een muurvlak door geen enkel raam gecoupeerd) is 't Laatste Oordeel van Michel Angelo, een verpletterende schildering. Aan het gewelf heeft dezelfde meester de Scheppingsdagen en de Sybillen of heidensche profetessen geschilderd. Aan de zijwanden ziet gij heerlijke frescos van Raphaël.

Een Pauselijke kapel is een mis door een der Kardinalen gezongen, waarbij de Paus tegenwoordig is, in vol ornaat, van alle kardinalen omringd. Een prachtig gezicht! Ik heb toen, omdat ik in de eerste rij stond, en een tooneelkijker van mijn buurman meegebruikte, de beroemde mannen, waar heel Europa vol van is, goed opgenomen. Daar was Kardinaal Bonaparte (een echte type van het Napoleonsras, maar wel de Kardinaal die het aandachtigst zat te bidden), dan Pitra, de groote geleerde in zijn Benedictijnerspij, een hooge strenge gestalte; Kardinaal Antonelli, die altijd en overal aan de rechterhand zat van den H. Vader; ook wees een Capucijner monnik naast mij den Kardinaal, dien het haastige Romeinsche volk den opvolger van Pius IX noemt.

Ik heb den Paus ook hooren zingen, want na den Credo en op het einde der Mis geeft de Paus zijn zegen; na den Credo namelijk, omdat de Paus dan een aflaat verleent.

Het mooiste, of liever het imposantste, is als onder de Gloria de Kardinalen den ring van den H. Vader gaan kussen. Dat is zoo vorstelijk dat gij het niet denken kunt, want dit purper-zijden kostuum is prachtig rijk, en elke sleep is 3 el lang. Zoodat wanneer er 32 kardinalen zijn, zooals toen, een kwartier lang de prachtigste optocht voor uw oogen heentrekt.

Woensdag den 4den November is het feest van den H. Car. Borromaeus. De Paus bezocht dan de kerk van dien Heiligen, en de Corso, de schoonste straat van Rome, die een half uur

[p. 310]

lang lijnrecht doorloopt. Er is dan ook in die kerk Pauselijke kapel. 's Morgens om 9 uur was ik in de Corso, om 10 uur zou de Paus komen. Hofkoets op hofkoets rolde voorbij: de kardinalen, in rood met goud geverwde koetsen, twee lakeien voor en drie achterop. De geheele weg waarlangs de Paus moest komen was met troepen in groot uniform afgezet, ook stonden er echte, flinke sapeurs. De straat was met geel zand en groene bladeren bestrooid, uit alle ramen hingen roode of witte en gele draperieën, de straat was stikkend vol en alle balcons bezet. Er stonden vóór de kerk drie muziekkorpsen. Op eens vlogen drie trompetters van de garde noble de straat op, en alle hoeden gingen af: daar kwam de Paus. De drie muziekkorpsen, fameus bezet, speelden den triomfmarsch, maar toen het pauselijk rijtuig op kwam rijden ging er een ‘Evviva’ de lucht in, dat geen toon van de muziek meer te hooren was. (En men joelde speciaal ditmaal); juist tegenover de kerk van St. Carolus is de Albergo di Roma, en men zeide dat de dochter van generaal Menabrea, den minister-president van Italië, daar op het balcon stond. Verbeeld u ook, dat toen de Paus den zegen gaf, al het volk, soldaten, priesters, op de balcons en overal op de knieën lag.

Ik was de kerk ingestormd - en daar heb ik eerst al de pracht van het Pauselijk hof gezien. De Zwitsersche garde, met die mooie hellebaarden en helmen en pluimen en rood-gele wapenrokken hield den middengang vrij.

Eerst kwamen allerlei monsignores en garde-nobles. Deze uniform is rijk. Witte gemsleeren broeken, hooge laarzen, blauwe wapenrokken, gouden epauletten en een gouden bandelier met blaauwe klokjes op de borst. Dan de Kardinalen, dan de Senatoren in zwarte zijden togaas en mantels, gedamasceerde hofdegens, gouden claques, breede kanten puntkragen en een gouden keten op de borst. Elk der Senatoren heeft een page, heel in goud laken en rood fluweel. Het waren mooie engelkopjes, die er zoo frisch en coquet heenstapten, dat het een lust was. Dan de Paus met de tiaar op - gedragen op zijn troon - dat was vorstelijk!’¹⁾

‘Tot groote verbazing mijner dierbare landgenooten ben ik dan weer bij den Paus geweest.... Toen wij eens in de kerk waren, zei ik, om van de andere af te komen, dat ik wegging, maar liep eenvoudig achter naar de kerk om een betere plaats

1) Brief aan zijn ouders, 15 Nov. '68.

[p. 311]

alleen te zoeken. Daar kwam ik madame de Chastel tegen, die, na de eerste complimenten, mij vroeg of ik ook na de mis in de sacristij ging om tot den voetkus te worden toegelaten. Ik dacht dat dit niet gaan zou, maar madame bracht mij bij Mgr. de Mérode die het verdere bezorgde, zoodat ik na de mis heel plechtig met de overige autoriteiten meeging en bij den H. Vader kwam, die mij waarachtig erkende: ‘Ah, mi buono Ollandese, che fui con me il venerdi passato, come sta?’¹⁾

1) Uit Schaepman's briefwisseling met Mgr. Van Heukelum.