Cesare Ripa's Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants

Pena. Straffe die geleden is.

Een Vrouwe metten mond open als ofse kreet, leelijck van opsicht, met een slecht en swaermoedigh kleed, dat op veele plaetsen gescheurt is, hebbende een geessel in de hand, hinckende aen d'eene voet, gaende op een houte stelte, verdraegende met groote moeylijckheyt alle de pijne en quellingen.

Tusschen de straffe en de boetvaerdigheyt,

[p. 493]

is dit onderscheyt in 't besonder, dat de boetvaerdigheyt geschiet met wille en toestemminge van den Mensche, die alreede berouw heeft over de mishandelingen by hem begaen: Maer de straffe is soodanigh, dat het oordeel van Mensch of van God den Sondaers de straffe opleyt, sonder datse eenige pricklinge of begeerte van berouw hebben, om de sonde door goede wercken uyt te wisschen.

Om dan dese omstandigheyt, die soo aenmercklijck is, by de straffe te vertoonen, wortse seer leelijck geschildert, datse staet te schreeuwen, om uyt te drucken het verlangen datse heeft om sich over 't geweld van 't Recht te wreecken, dat over haer is uytgesproken.

Met een geessel en met een stelte isse gemaelt, om datse niet kan gaen door haer eygen wille noch door 't geweld van een ander, of het oordeel Godes verselt dickwijls den Mensche op 't hooghste van zijnen val, en totte rechtvaerdige straffe van zijne verdienste: waer toe hy wel ongaerne met suchten en krijten gaet, verliesende daerom terstont de kracht niet, maer het licht des Verstands en de worm der Conscientie doen, dat hy gedwongen wort zijn schult te bekennen, over zijne verdiende straffe, die hy lijd.