Cesare Ripa's Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants

Peste. Pest.

Een Vrouwe gekleet met duyster taneyt, hebbende 't gesichte bleeck en vreeslijck, 't hoofd verbonden, de armen en beenen naeckt. 't Kleed sal ter sijden open zijn, siende, door de scheure, 't hembd bevleckt en bebloed, soo sietmen oock de borsten vuyl en draegende, met een doorschijnende sluyer bedeckt, en ter sijden haer sal een Wolf staen.

De Peste is een besmetlijcke sieckte, ten meestendeel veroorsaeckt door de vervuylinge van de locht. Waer van niet anders te seggen valt, alsoo de beeldenisse voor haer selven klaer is. Alleen sullen wy God bidden dat wy daer van geen ander kennisse mogen hebben, als door de Schrijvers, of van 't geene wy van de Oude mogen hooren seggen.

Door den Wolf wort de Peste bediet, want gelijck Philostratus seyt, soo sagh Palamedes datter over den bergh Ideo veele Wolven liepen, waer over hy aen Apollo offerhande dede, hopende daer door 't gevaer van de Peste te ontgaen, 't welck hy vreesde hem te genaecken. En men weet oock datter ten tijde van de Peste meer Wolven op 't Land gesien worden, als anders.

Peste.

Een oude magere en vreeslijcke Vrouwe, duyster geel in 't gesicht, geheel onthult, hebbende om 't hoofd een krans van donckere Wolcken, in 't duyster blaeu gekleet, wesende hier en daer met quijl en vochtigheden bespreyt, geelachtigh van verwe, sittende op eenige Schaeps- Lammere- en andere vellen, houdende in d'eene hand een geessel met bebloede knoopen.

Gelijck dese beeldenisse, door haere oudheyd en magerheyt, lelijck is aen te sien, also is oock de Peste door haere vreeslijcke en schricklijcke vertooninge oock in 't gemeen afschouwlijck en yselijck. De geelheyt bediet de ontsteeckinge des lichaems, wesende die verwe, in de geene, diewelcke ongesont zijn.

De Wolcken vertoonen, dat het een eygen werck van de Hemel en van de venijnige Locht is. In Pest-tijden wordt oock de Locht veele met duyster blaeu gesien.

De vellen van verscheyden beesten, bedieden de sterflijckheyt, wesende de ontsteeckinge der Locht niet alleen de Menschen, maer oock den beesten schaedelijck, om datse uyt dieselve haer leven scheppen.

De Geessel betoont, datse te gelijck op een yder slaet, verschoonende noch Ouder noch geslacht, Rijck noch Arm, noch Staet noch waerdigheydt, noch wat het oock soude mogen wesen, waer mede zy te rugge soude gehouden werden, om met haere straffe eenigh Mensch aen te sien.