Cesare Ripa's Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants

Oeconomia. Huys-bestieringe.

Een Vrouwe van een eerwaerdigh opsicht met Olijftacken geciert, houdende in de

[p. 212]

slincker hand een Passer, en mette rechter een Stock of Rijsken, ter syden sal een Roer van een Schip staen.

Om dat totte gelucksaligheyt van 't gemeene Burgerlijcke leven vereyscht wordt een vereeninge van veele Huysgesinnen, die onder gelijcke Wetten leven, en waer door zy werden bestiert, soo is 't noodigh dat yder Huysgesin met behoorlijcke Ordre worde onderhouden, en onder besondere Wetten gebracht, die veel nauwer gaen als de algemeene. Daerom is dese nauwe maniere van 't Huysgesin te bestieren, van de Griecken Oeconomia geheeten: En heeft alsoo yder Huysgesin in sich drie insichten, om datse tot het leven als tot haere leeden behooren, te weeten de Meester en sijne Dienaers, de Vaeder en sijne Kinderen, de Man en sijn Vrouwe. Daerom wort dit beeld met een stockjen gemaeckt, om de Heerschappye die de Meester heeft over sijne Dienaers. Het Roer bediet de sorge en bestieringe die een Vaeder behoort te hebben over sijne kinderen, op datse in de Zee van de kindsche dertelheden, van den wegh der Deughde niet souden af wijcken, waer in men haer met alle vlijt en naerstigheyt behoort te stieren.

De Olijf krans bediet, dat een goed Huysbestierder voor al moet besorgen datter vreede in sijn Huys onderhouden worde.

De Passer leert, hoe een yder sijne macht en midlen moet meeten, en dat hy daer nae, soo wel in 't uytgeven als in andere dingen, sich daer nae moet voegen, om sijn Huysgesin te onderhouden, en door de maete van geduyrigheyt te versorgen. En daerom wort de Huysbestieringe een bedaeghde Vrouwe afgemaelt, die oock in soodaenigh Ouder, dese bestieringe best past, als hebbende eervaerentheyt van de Werreldsche handlingen. Hier van heeft eener den inhout deser Dichten ingestelt:

Dit Huys heeft een gevvenschte stand,
VVaer troulijck vvaeckt eens Moeders hand:
En die met teugels vast bevvaert,
't Geen suynigh is by een vergaert:
Die vreedsaem alles oversiet,
Die 't Huysgesin met tucht gebiet,
En die met oordeel en met maet,
Op alle dingen gaede slaet:
VVat Huys een sulcke Moeder derft,
Dat gaet verloren en versterft.