Cesare Ripa's Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants

Ira. Gramschap, Toorn.

Een jonge Vrouwe, ros van verwe en duyster van gesicht: en om dat dit past totte

[p. 186]

hoedanigheyt van toornige Menschen, gelijck Aristoteles in sijn VI en IX cap. van sijn Physiogn. verhaelt, soo sal zy met breede schouders, opgeblasen kaecken, vierige roode oogen, een rond voorhooft, en een scherpe neuse met wijde gaeten geschildert zijn, soo men 't kan te passe brengen. Zijnde op haeren Helm gewapent met een Beyre kop, die vier en roock uytspouwt, houdende in de rechter hand een bloot sweerd, en in de slincker een brandende toortse, heel in 't root gekleet.

De Gramschap wort jongh gemaelt, want Aristoteles seght, dat de Iongelingen haest tot Toorn en Gramschap konnen werden verweckt, en zijn oock vaerdigh om haeren toornigen aenval uyt te voeren, waer van zy dickwijls overwonnen werden. Maer om datse eergierigh zijn, soo konnen zy niet lijden, datse werden veracht, waerover zy bitterlijck sullen treuren alsse bevinden datse worden gelastert.

Het Beyre hoofd staet op sijnen Helm, om dat dit Dier, boven maeten, tot Gramschap is genegen, waer uyt dit spreeckwoort voortkomt, Fumantem ursi nasum ne tetigeris, dat is, Raeckt den roockigen neuse van den Beyr niet aen. Als zijnde vol roock en vier, dat daer by geschildert wort, om dat de Gramschap een ontsteltnisse van 't gemoed is.

De bloote Deegen bediet, dat de Gramschap de hand haestigh aen 't geweer slaet, om sich te wreecken.

Door de ontsteecken Fackel wort het hert van den toornigen Mensch verstaen, 't welck gestadigh aen, verbrant en verteert wort.

De opgeblaesen kaecken bedieden, dat de Gramschap sich dickwijls ontstelt, en 't licchaem verandert door de opsiedinge van 't bloet, die oock de oogen, als vier, doet ontsteecken.