Cesare Ripa's Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants

Lussuria. Geylheyt.

Een Maeghdeken dat haere hoofdhayren gekrult en konstlijck geciert heeft, zijnde bykans naeckt, maer dat het laecken 't welck de leeden bedeckt van verscheyden verwe zy, gevende groote schoonheyt aen 't oogh, en die op een Cocodril sittende een Veldhoen of Patrijs liefkoost, dat zy in d'eene hand heeft.

De Geylheyt is een heete en ongebonden genegentheydt totte vleeschlijcke wellust, sonder datmen op gebruyck van wetten, natuyre, ordre of geslacht past.

Met gekrult hayr konstigh verciert, en met het bovengeseyde laecken wortse gemaelt, want de Geylheyt ritst aen, en is een wegh nae de Helle, en een Schoole van alle schelmeryen.

Als naeckt wort zy vertoont, om dat het de Geylheyt eygen is, te verstroyen en te gronde te werpen, niet alleen de goederen des gemoeds, als daer zijn de goede naeme, vrolijckheyd, vryheyd en aengenaemheyt des lichaems, maer oock de schoonheyt, sterckheyt, wackerheyt, gesondheyt, jae de deughd selve, maer zy rooft oock de goederen van fortuyne, als daer sijn geld, eedele gesteenten, huysen, vee en landen.

Zy sit op de Cocodril, om dat de Egyptenaers seyden, dat dit Dier een teycken van Geylheyt was, want het is seer vruchtbaer en baert veele jongen, gelijck Pierius Valer. in 't XXIX boeck verhaelt. En het is van soodaenige besmetlijcke Geylheyt, datmen gelooft, dat als het sijn rechter kinnebacken aen de rechter syde vast hout, dat de tanden

[p. 144]

de Geylheydt verwecken en voort drijven. Men leest oock in de Magische Schrijvers, als mede by Dioscoridem en Plinium, dat, soo men de beck van een Land-Cocodril, die van eenige Scincus geheeten wort, en de voeten in witten Wijn leyt en daer van drinckt, dat het den Mensch dapper totte Geylheyt sal ontsteecken.

Zy lief koost en hout een Patrijs of Veldhoen: Want daer is geen dingh bequaemer noch dat meer past, om de ongemaetighde Wellust en ongetoomde Geylheyt te vertoonen, als de Patrijs, diewelcke wel dickwijls van sulcken rasernie, in 't by een komen, is aengehitst, en door soodaenige ongemanierde Geylheyt ontsteken, dat het Manneken dickwijls de eyren breeckt, die 't Wijfjen broet, wesende daer door in 't broeden verhindert en verlet om sich daer mede te paeren.