De oorlog in Zuid-Afrika. De strijd tusschen Engeland en de verbonden Boeren-republieken Transvaal en Oranje-Vrijstaat in zijn verloop geschetst. Deel 2

De Volksraadszitting in Pretoria.
(7 Mei 1900.)

MIDDEN in de ontzaglijke rampspoeden van den oorlog gaan de deuren open van het raadsgebouw, waar de Transvaalsche Volksraad zitting houdt.

Het is op Maandag 7 Mei.

In het staatsierijtuig rijdt de Staatspresident, vergezeld door een bereden escorte, naar de zitting van den Volksraad.

De Eerste en de Tweede Volksraad zijn er vereenigd.

De zaal is bezet en de tribunes zijn stampvol. Van de zestig Volksraadsleden zijn er vijftig opgekomen. Allen zijn in het zwart. Het is niets opvallends, want men volgt het oude gebruik, maar in dit plechtig en aangrijpend oogenblik krijgt dat sombere zwart een beteekenis - de rouw van een geheel volk!

De kommandanten, die gisteren van de rookende slagvelden zijn aangekomen en er morgen weer heen zullen gaan, zijn goed kenbaar aan hun diepgebronsde gelaatskleur en hun forsche bewegingen. De lakensche jas schijnt hen te knellen; zij hebben zeven maanden in het zadel gezeten, en zijn aan het losse veldpak gewoon geraakt.

Er zijn verscheiden gewonden onder die vergaderde leden van den Volksraad. Zij roemen niet op die wonden - waarom zouden zij roemen? Zij offerden hun goed en hun bloed op het altaar des Vaderlands, maar de geringste veewachter deed hetzelfde - zoo is de roem dan uitgesloten.

Er zijn verscheiden zetels leeg, en zij zullen het voorloopig blijven. Want Piet Joubert en Jan Kock, Tosen en Barnard zijn heengegaan naar die plaats, van waar niemand wederkeert, en de dappere Piet Cronjé

[p. 754]

President Krüger en zijn Secretaris op de veranda zijner woning te Pretoria.
(Zoo was het eens en moge het eenmaal weer worden).

[p. 755]

verdort en verkwijnt op die eenzame, doodsche rots, die St.-Helena wordt genoemd.

Vriendelijke handen hebben zijn ledigen zetel gedrapeerd met de standaarden der beide Republieken - ach, mocht de dag nog eens aanbreken, dat hij dien zetel weer inneemt!

Op de vier andere zetels liggen lauwerkransen. Met lauwerkransen tooit men de helden, die zegevierend komen uit den bloedigen strijd - mogen deze lauwerkransen dan de zinnebeelden zijn van een eeuwigen triomf!

Tegen het sombere zwart der raadsleden komen de uniformen en ridderorden der militaire attachés, consuls en vreemde vertegenwoordigers krachtig uit. Zij brengen kleur en schittering te midden van dat sombere zwart.

Generaal Lukas Meijer is tot voorzitter gekozen, en onder een indrukwekkende stilte wordt de grijze Staatspresident binnengeleid.

Hij is het hoofd van dit volk - hij is hun glorie, hun roem! Daarom draagt hij ook de breede groene sjerp om de borst. Hij wil toonen, dat hij is het wettig hoofd, al bedreigt een machtig georganiseerde rooversbende de grenzen van zijn land.

De raadsleden tien hem met deelneming aan, want hij heeft vermoeide, afgetobde gelaatstrekken - 't is een lijdende grijsaard.....

De woning van Staatssecretaris Reitz te Pretoria.

De Staatssecretaris Reitz leest de rede voor van den President. De rede is kalm, gematigd en waardig. Er wordt een bewogen hulde gebracht aan den overleden kommandant-generaal; er wordt een diepe uiting gegeven van bewondering en liefde voor het trouwe Vrijstaatsche broedervolk, terwijl de stand van zaken in korte, sobere woorden wordt weergegeven.

Er worden resoluties aangenomen, waarin betreurd wordt, dat Engeland de vredesvoorstellen der Republikeinsche Regeeringen niet

[p. 756]

Het Raadsgebouw te Pretoria.
(De photo is genomen toen de vierkleur nog niet door Godvergeten hand was neergehaald. Moge ze weldra weer fier en vroolijk klapperen in de vrije Afrikaansche lucht!)

[p. 757]

heeft willen aanvaarden; terwijl leedwezen wordt uitgedrukt over de verkeerde voorstellingen in het antwoord van lord Salisbury; de Volksraad drukt zijn erkentelijkheid uit aan de vreemde mogendheden voor haar steun en sympathie in het uitzenden van ambulances en attaché's, protesteert opnieuw tegen de schending der Conventie van Genève, die Engeland op zijn geweten heeft, daar gewapende Kaffers door Engelsche officieren tegen de burgers zijn aangevoerd, gewonde Boeren door lansen zijn afgemaakt, ambulances zijn vastgehouden en gevangenen en gewonden zijn mishandeld, en draagt de Regeering op, die besluiten te nemen, welke door de omstandigheden worden geboden.

Maar de President neemt ook zelf het woord, en terwijl hij spreekt, wordt zijn stem weer krachtig, en worden zijn gebaren en bewegingen weer forsch en beslist. Hij herinnert er aan, hoe de oorlog reeds in 1896 door Engeland vast besloten was, zooals de buitgemaakte documenten hebben uitgewezen; hoe de Transvaalsche Regeering, om de gruwelen van den oorlog te voorkomen, eerst een zevenjarig en later een vijfjarig kiesrecht had aangeboden, in spijt van de protesten der burgers, die het kiesrecht opeischten als hun uitsluitend, hun door God geschonken recht, en wekt den Volksraad op, om hun vertrouwen te vestigen op God, die den machtigsten generaal kan verslaan.

Zoo staat Paul Kruger daar, te midden van de vertegenwoordigers van zijn volk, als de gezagvoerder te midden van zijn manschappen, terwijl het stampende schip elk oogenblik onder hun voeten dreigt weg te zinken in den brullenden afgrond....

Ds. Bosman doet het gebed, en het is een roerend gebed. ‘Men heeft gezegd,’ roept hij uit, ‘dat dit de laatste zitting zal zijn van den Volksraad - o God, wij smeeken U, verhoed dat!’

En zwijgend gaat de Volksraad uiteen - zonder gejuich, zonder een kreet. Maar de kern van dezen Raad is vast besloten vol te houden tot den dood. Want hun kudden worden geroofd, hun hoeven verwoest, hun vrouwen mishandeld en hun kinderen verjaagd - zouden zij dan niet vechten tot den dood?