Dat stomme economenvolk met zijn heilige koeien

18. Knevelen en wurgen^*

De loonwet van Roolvink heeft veel tegenstanders, speciaal onder de arbeiders. Dat is klaar en duidelijk: het is een knevelwet. Daarom heeft ook de linkerzijde van de Tweede Kamer er tegen gestemd. De minister zou, stel je voor, op grond van deze wet kunnen ingrijpen in overeenkomsten over de lonen, die de vakbonden met de werkgevers hebben gesloten. Vrije overeenkomsten, door vrije mensen in een vrij verkeer gesloten; en dan komt zo'n Roolvink en gaat daar achteraf eens een beetje aan zitten knoeien. Het spreekt vanzelf, dat wij dat

* Het Parool, 8 oktober 1969.

[p. 87]

moeten verafschuwen. Helaas is de meerderheid van de Tweede Kamer gezwicht voor, zoals dat heet, politieke druk - hoe ver is de zogenaamde democratie gezonken - maar misschien denkt de Eerste Kamer beter na en verwerpt ze dit misselijke wetsontwerp.

Als we dan toch aan het nadenken zijn, gaan de gedachten vanzelf naar enkele andere wurgwetten, die nog steeds van kracht zijn. Daar is in de eerste plaats de Prijzenwet, die de minister van economische zaken het recht geeft prijsvoorschriften te geven. Hij hoeft daartoe met niemand te overleggen. Natuurlijk maakt de minister daar misbruik van.

In Friesland had een caféhouder aan zijn klanten kopjes koffie verkocht voor een stuiver te veel. Daar komen de knevelaars van De Block en slepen de man voor de rechter. Een volwassen, vrije kroegbaas had die prijs berekend aan zijn volwassen vrije medeburgers. In onderling goedvinden. En voor die ene stuiver moest de man veroordeeld worden. Het is voor iedereen duidelijk, dat een wet die zulke praktijken mogelijk maakt zonder verwijl moet worden afgeschaft.

Heel erg is ook de Wet Economische Mededinging. Op grond daarvan kan de minister namelijk ingrijpen in overeenkomsten tussen vrije ondernemers, waarbij bijvoorbeeld minimumprijzen worden afgesproken. Hij kán het niet alleen, hij heeft het ook herhaaldelijk gedaan. Ook onder De Block, jazeker, is het knevelen en wurgen welhaast dagelijkse bezigheid.

Wat in ieder geval onmiddellijk weg moet is de verschrikkelijke Huurwet. Nog steeds kunnen huiseigenaren in de grote steden niet vrijelijk de huurprijzen vragen die huurders willen betalen! In die vrije contracten wordt van alle kanten ingegrepen. Eerst door de ambtenaren van de huisvestingsbureaus, die vergunninkjes uitreiken of achterhouden, en dan nog eens doordat de huren aan banden (= knevels) liggen. De linkse partijen zullen deze wet des te liever afschaffen omdat veel huiseigenaren oppassende kleine mannen zijn, die moeten zien rond te komen van de huurpenningen en wie dank zij de Huurwet het brood uit de mond wordt gestoten.

Ook de Nederlandsche Bank heeft bevoegdheden die het vrije verkeer dodelijk bedreigen. Op grond van de wet Toezicht Kredietwezen kan de president van die instelling voorschriften geven voor de handel en wandel van bankiers - hoeveel krediet ze mogen geven, hoeveel geld ze in huis moeten hebben, en zelfs hoeveel geld ze aan de Nederlandsche Bank moeten uitlenen - dus precies aan degeen die de voorschriften geeft! Het zou mij niets verbazen als de Bankiersvereniging, op grond van sterke argumenten die ze pas nog uit de mond van Kloos hebben vernomen, in het vervolg de medewerking aan een dergelijk beleid weigert. En dan moet die wet vanzelfsprekend worden ingetrokken, want een wet die niet door de betrokkenen wordt aanvaard, zeg nou zelf, die heeft geen zin. Dus vooruit Bankiersvereniging, begrijp uw taak.

[p. 88]

De Arbeidswet moet ook op de helling. Hij loopt weliswaar al een halve eeuw mee, maar nu links Nederland de knevelwetten te lijf gaat, kan zij niet langer stand houden. Hier is het de minister van sociale zaken die alle mogelijke voorschriften kan geven voor de toestand in fabrieken en werkplaatsen. Menige ondernemer (die dacht dat hij een vrije ondernemer was in een vrije maatschappij) heeft al kennis gemaakt met de bemoeials die namens die minister in zijn bedrijf komen rondneuzen en dan van alles veranderd willen hebben.

Over de landbouw praten we maar niet eens. Daar stikt het van de regelingen. Nee, laten we het eens over de belastingen hebben. De BTW bijvoorbeeld, waarvan het iedereen al lang duidelijk is dat hij weg moet en de Motorrijtuigenbelasting (Protest! Maar die wet bestáát nog steeds en de tarieven worden verhoogd!). Het ergste is de Wet op de Inkomstenbelasting op grond waarvan de burgers en de arbeiders niet alleen worden gekneveld, maar ook bestolen - samen met de Vennootschapsbelasting een dikke tien miljard per jaar aan geroofde buit, noem het maar niks. Afschaffen, volksvertegenwoordiging, waar hebben we jullie anders voor?

Er ligt dus nog een mooi programma voor ons. Het zal even moeite kosten om Nederland te bevrijden, want de reactie is machtig en ongetwijfeld zal de regering wel weer misbruik maken van haar bevoegdheid om af te treden, maar als de linkse partijen eendrachtig optreden en een paar verdwaalde KVP-ers meegaan, zijn we straks van alle wurgwetten verlost.

En dat niet alleen. Er kan dan nog veel meer worden opgeheven, afgeschaft en nagelaten. Over inkomenspolitiek hoeft niet meer te worden gedebatteerd. Niemand weet er trouwens raad mee, dus dat komt goed uit. Inflatiebestrijding - een vruchteloze en uiterst tijdrovende bezigheid - kan zo het museum in. We schrappen het hoofdstuk gewoon uit de boeken, en we denken er verder niet meer over na. De SER doekt zichzelf op, het Landbouwschap dito. De belastingdienst laten we afvloeien. De economische politiek wordt gereduceerd tot het geven van kredietgaranties aan slechtlopende zaken. Er komt een geweldige energie vrij, die zich kan richten op de goeie ouderwetse machtsstrijd.

Want dat is de uiteindelijke toestand die de critici van de Loonwet blijkbaar voor ogen staat: het economisch verkeer wordt overgelaten aan de ongehinderde beslissingen van ondernemers, kartels, prijszetters, vakbonden, onderhandelaars, huiseigenaren, kapitaalbezitters, banken en natuurlijk ook consumenten. De laatste groep zal in de jungle misschien het loodje leggen, maar wat geeft dat? Het zijn tenslotte volwassen, ongeknevelde mensen, die van al dat geringeloor door de overheid niets moeten hebben en liever strijdend ondergaan dan betutteld te worden. Het ideaal van de Boerenpartij wordt werkelijkheid.