|
| |
| |
| |
Vierde bedryf.
Eerste tooneel.
Kristine, Konstantia, Reinhart, Baske.
IK heb u menigmaal, dóch te vergeefs gebeden
Dat gy meer zwierig, en galanter u zoudt kleeden,
Maar 'k zie het is vergeefs, hoe ik u meerder bid,
Hoe gy het minder doet; fi! die fontange zit
Een halve pink te hoog. Is dat een kaper zetten?
Die strik is veel te kort. Hoe hangen die manchetten,
Gy weet niet van wat groot gevólg die dingen zyn:
De Dames van 't Salét zyn hier in wonder fyn;
Zy weeten op een haar wat kapsels best pareeren,
Zy neemen nét in acht al wat kan doen charmeeren;
Dat zyn de kunsjes om galands te winnen. Ha!
Op zulk een Dame heeft een ider 't oog, zo dra
Moei, ik kan niet ontkennen,
Dat gy 't verzócht hebt; maar ik kan my niet gewennen
Tót zo veel grillen als ik in de Juffers, die
De mode vólgen en 't Salét handteeren, zie.
Een nét en zinlyk kleed, met mooije garnituuren,
Acht ik genoeg; maar zo veel fratsen, zo veel kuuren
Van nieuw fatsoen, en 't geen uit Vrankryk komen kan,
Vind ik niet goed, ja 'k heb daar zelf een af keer van.
Uw réde toont dat gy nóch veel zult moeten leeren.
Zo zyn zy al te maal die niet veel converseeren
Met le beau monde. Nicht maak my tóch niet beschaamd
Door zulk een slecht discours, by la Comtes, 't betaamt
| |
| |
Geen liên van kwaliteyt, die taal te voeren, waarlyk
Ik ben voor u bevreesd, gy zult al heel bez waarlyk
't Gerequireerd postuur waar konnen neemen. 'k Ben
Dicht by de vyftig jaar, gy nóch geen twintig, én
Ik doe in een Salét, nóch met veel meerder graci
Myn compliment, als gy; ik lét wel op de spasie
Van het vertrék, én daar doe ik myn passen na.
Ik zét myn voeten als ik op de straaten gaa,
Heel proper op de maat. 'k Heb u doen leeren dansen
Om d'air te krygen én den regten zwier der Franschen;
Maar, a mon grand regret, 'k zie geen verbetering.
| |
Tweede tooneel.
Meinsje, Kristine, Reinhart, Konstantia, Baske.
DAar is de waaijer, en de strik die boven hing
Of die knoetin én ons Konstancie niet gelyken.
Knoetin? spreek met meer omzigt en respect
Daer ommers meê, wel, Rein, waer uit is jou gebleeken
Dat ze ien Graavin is? ik zag nooit daer van gien téken.
Ze had, toen ik 'er zag, gien gouwe ketting, nóch
| |
| |
Gien penning om 'er hals. Zy ien Graavin? wel tóch:
Al draagt zy geen goude kéten,
Ik zal 'er zo wel heeten.
Ik zeg dan die Graavin, die zonder ketting gaet,
Die hier zo daadelyk geweest is, aan de straet,
Gelykt nét op én top, van boven tót beneden,
Van hoofd tót voeten, en zy is nét zo besneeden,
Zo lang, zo kort, zo sinal, zo lyvig, én zo rank,
Zo vét, zo mager, nét zo zwart, zo bruin, zo blank,
Als onze Juffrouw, die Konstancie hiet, 'k wil zweeren,
Zo jyze by malkaar ziet in die zelfde kleeren,
Die zy straks alle bei an hadden, dat je zult
Maar 'k zeg Meinsje, 'r is de schuld
Van jou gezigt, jy dwaalt, jy bent hier door jou oogen,
Die reeds van ouderdom wat duister zyn, bedroogen.
Mêvrouw zal 't zelve zien.
'k Wil 't stellen aan Mêvrouw.
Jy hebt niet wel gezien, kom aan, wat zegje nou,
Ik wilt 'er wel aan stellen.
Belief 't je dat ik aan zal schellen?
| |
| |
Kristine en Konstantia gaan in 't huis van Stoffel.
| |
Derde tooneel.
Reinhart, Meinsje.
IS dat dan nu zo wel geklaard, zeg Meinsje, dat
Jy hebt de Graaf beloofd, toen hy jou ernstig bad,
Dat jy geen mensch van hem óf van de zaak zoud zeggen?
Nou hoort hy 't, maar ik meen daar zal een huisje leggen.
Wat zou ik doen, toen myn Mêvrouw dit zo verstond,
Ze wou dat ik het zey toen ze ons krakkeelen vondt.
Wat leidt me ook aan dien mof, wat geef ik om die knoeten.
Ik ben zyn meid niet, wis!
Ik meen hy zal jou groeten,
Indien hy jou maar eens krygt in zyn huis, je ként
Die moffe kóppen niet; hy is zo wreed een vént.
Wie weet wat hy jou niet, krygt hy jou in zyn handen,
Zal leeren, zo hy jou op straat niet aan laat randen,
Ik stond niet in jou plaats om duizend gulden, ja,
Ik deed het om geen twé, 'k zou, waar ik gaa, óf staa,
Altyd vol angst zyn dat hy my mogt vinden.
Wel Rein, ik word zo bang, dat my van vrees de leden
Zo beeven as of ik... Och! 't is met myn gedaen,
Daer is de mof! wat raedt?
En sluit de deur in slót; ik zal zyn gramschap trachten,
Indien het moog'lyk is, een weinig te verzachten.
| |
| |
| |
Vierde tooneel.
Reinhart, Stoffel.
DE deur is toe, vrees niet dat zy weer komen zal,
Ik heb daar voor gezórgd; hoe staat het binnen al?
Naar wensch. De Moei zag vreemd dat zy 'er Neef ontmoette
By myne dóchter, die zy zeer eerbiedig groette:
Zy zwol van spyt, als zy zag dat hy Jakomyn
Toelonkte, én blyken liet aan haar verloofd te zyn.
Ja tóch. Ook heeft ze hem tien Dukaaten
In 't speelen afgeknerpt; én naa wat min'lyk praaten,
Kreeg ze een orlogie van den gék op trouw, en zy
Gaf hem weer in de plaats een groote ring, dien gy
Haar hebt gegeeven, om aan haare pink te steeken,
Ze hadder twee die nét malkanderen geleeken,
Je weet het nu wel, 't is die Amesfoorder steen;
Hy pryst die hoog, en zou wel wedden dat 'er geen
Zo schoone ring niet is te krygen: 'k Moest vertrekken,
Zo ik de zaak niet door myn lachchen wilde ontdekken;
Het is onmoogelyk zich in te toomen; want
Zy maakt het wonderlyk! dan kust hy eens haar hand;
Dan legt hy op zyn knie, én bid dat zy de gratie
Hem gunn' van eenen lonk; dan houd ze 'er reputatie
Gelyk als een Graavin; dan viert ze 'em weer wat bót.
Zy weet 'er ongemeen te voegen naar dien zót.
| |
| |
| |
Vyfde tooneel.
Michiel, Reinhart, Stoffel.
MYn Heer, ze zullen gaan.
Ras Stoffel dan na binnen,
Dit werk moet uitgevoerd, gelyk als wy 't beginnen.
| |
Zesde tooneel.
Reinhart, Meinsje.
KOm nu maar weer voor den dag.
Ik weet niet óf ik 't wel durf waagen, Rein, hy zag
Hy is al weg, én heeft het jou vergeeven!
Dóch op conditie dat, zo lang als jy zult leeven,
Jy van zyn dóchter, nóch van hem meer reppen zult;
Indien je dat belooft, vergeeven is de schuld.
Ik zal myn leeven niet van hem een woord meer spreeken
Hy zegt dat hy het ook zal wreeken,
Maar Rein; nu zyn we allien,
Biecht iens recht op, én nae jou consekwentie; mien
Jy zelve niet dat wy Konstantia flus zagen
| |
| |
Daer naest? kom antwoord iens ter deegen op myn vraagen.
Wel Meinsje, ben je slecht? ging jy niet zelf terstond
Na haare kamer, daar jy zelf Konstantie vondt?
Geleek de Juffrouw, die wy zagen, dan Konstancy
Niet op en top? ja om heur heele kontenancy?
Neen zeg ik nóch, je droomt.
Maar daer 's Mêvrouw, die zel ons scheiden.
| |
Zevende tooneel.
Stoffel, Kristine, Reinhart, Konstantia, Meinsje.
IEk bin euch obligirt: sie woell's nicht uebel deuten /
Dass ich sie nicht tractier / geleich men solche leuten
Myn Heer, wy zyn zeer wel voldaan.
| |
Achtste tooneel.
Konstantia, Kristine, Meinsje, Reinhart.
MOei maakte 't kort, ik dacht niet dat je nóch zoud gaan.
Ik kan niet langer zíen François uitspoorighéden;
| |
| |
Heb ik voorheenen hem geacht, nu heb ik reden
Om hem te haaten, dien ondankbren; maar ik zweer,
't Zal hem berouwen, Nicht. Hoe, zonder dat hy de eer
My aandoet van één woord te vraagen óf te zeggen,
Zich te verlooven; ja dat 't slimst is, steeds te leggen
En lellen aan myn hoofd dat ik u trachten zou
Te disponeeren, dat gy eind'lyk wierdt zyn vrouw?
Nóch gist'ren heeft hy my geklaagd, dat gy zyn zinnen
Op hól bragt; wyl gy hem niet weder woudt beminnen.
Wie weet ook óf het niet uit desperatie is,
Dat hy met la Comtesse is in verbindtenis?
Ja dat zal zéker zyn; Couzine zulke grillen
Richt gy al uit, nu zou men ligtelyk wel willen
Moei ik gun hem zyn Gravin.
Geloof, ik heb voor hem min liefde, als tegenzin.
Hoe, zulk een lósból zo ten eersten hoop te geeven
Van trouwbelóften? neen. Matante, ik weet wy leeven
Wel in een tyd, en land, daar lange vryery
Niet meer de mode schynt; maar echter moogen wy
Wel eens beproeven, door ons weigerig te houden
Of 't ernst is; 't grootste deel der jongelingen zouden
Wel meenen dat het zo behoorde, en ligt daarnaa
't Ons wel verwyten dat men stond gereed zo dra
Als zy maar spraken. Voeg hier by nóch in 't byzonder
Dat ik meer reden heb als and'ren, 't kwam my wonder
En vreemd te voore, dat ik niet het minste woord
Kon spreeken, niet kon doen, of Neef die had 'er voort
Veel op te zeggen. Als de vryers recht beminden,
Heb ik gehoord, dat zy geen fouten zouden vinden
In hun meestressen: want de liefde ziet geen leed.
Gelyk ik ook geloof dat Moei dit spreekwoord weet.
Zoudt gy dan ligt wel zyn met hem in de echt getreeden?
| |
| |
Dat weet ik juist niet; doch dat zyn vergeefse reeden,
'k Meen echter, zo je u maar
Wat minnelyker toont, dat hy in plaats van haar
Geensins, 'k heb flus my zo gedraagen,
Dat hy met recht niet kan van myne straf heid klagen.
Toon u wat vrind'lyk in myn tegenwoordigheid;
Contrarieer my niet voor al.
Te doen wat Moei gebiedt.
Ik kan niet langer duuren:
Mevrouw, je komt nou uit het huis van onze buuren,
Wat dunktje, wie heeft nou van ons gelyk? kost jy
Haar uit malkander tóch wel kennen van naeby?
Wel ja, een blinde zelfs, zou daar verschil in merken.
Wat malligheid komt jou in deeze dwaling sterken?
Nicht is veel korter als de dóchter van myn Heer
De Graaf; weg, zy gelykt, zeg ik, haar alzo zeer
Als jy myn Nicht gelykt: ze is bruin van hair en oogen,
Nicht, in het tegendeel, is blond.
Je hebt verkeerd gezien, Mevrouw, 't is zeker waer,
Dat jy abuis hebt; zeg was zy niet blond van hair,
Zeg, Rein, je weet het wel?
Ze is bruin; 'k zei wel te vooren,
Dat jy had mis gezien, maar 't zeggen was verlooren.
| |
| |
Hoor, Meinsje, je word oud, jou oogen zien zo klaar
Niet als voor deezen; dat is al de schorting; maar
Jy slacht al de ouwe lui, zy willen het niet weeten,
Ze worden boos als zy eens worden oud geheeten.
Jy hebt flus jou bril niet op gehad,
't Gezicht word duister: want ik zeg je nóch eens dat
Zy niet naar Nicht gelykt.
Myn oogen duister? neen, 'k laet 't hachje zo niet glyen,
Zou ik niet kennen zien, dat is ien zótte kuur:
Ja wel ke daer, ik word schier uit men tureluur.
Om jou te toonen dat ik nóch niet hoef te brillen,
Geef my ien boek, of brief, zo asje zelf zelt willen,
Ik zel het leezen, ik kan zien, én hier van daen,
De kommesaal die Rein daar op zen kin het staen:
Zien dat de blinde lui? én op Mevrouw heur wangen,
Zie ik ien droppel nóch van dat blankétsel hangen,
Dat zy te nóchtend daer op smeerde.
De meid word dol én speelt hier onbeschaamd de baas.
Zwyg; pakje goed by een, gy zult aanstonds vertrekken.
Mevrouw, ik bid, hoor....
Wat Mevrouw? met my te gekken,
En loogens op de mouw te spelden? pakje weg,
Kom nooit in myn gezigt, én doe gelyk ik zeg.
Blankétsel! niemand heeft ooit dus van my gesprookeh.
De sloof wordt oud, het heeft haar aan 't gezicht ontbrooken.
| |
| |
Geloof jy nu nóch niet dat jou gezicht vergaat?
Je maakt me zinneloos met zulke zótte praat.
Ik ben niet blind, ik zie zo wel gelyk veur deezen;
Ik zou eer zeggen datje zelver blind mot weezen,
Ik zie het minste ding, daer steekt een bosje haer,
Dat grys is, uit Mevrouws Kornét, is dat niet waer?
Wat grys? ik ben niet grys.
Mevrouw, 't is zeker waer; hier uit zel kennen blyken
Wel hoe óf 't langer lukken zal.
Gaa voort uit myn gezicht; ik zie de meid wordt mal.
Zwyg stil, ik wil geen woord meer van je hooren.
Moei 't is niet waerdig u daar over te verstooren.
Niet stooren? hoe! ik grys? je zult nóch deezen dag
Mevrouw, 'k bid dat ik mag...
Ik wil niet hooren, je zult daadelyk vertrekken,
Hier helpt geen bidden, zal je zo stout met my gekken;
Met my! geen meer respect te draagen? voort gaa weg,
Kom nooit weer in myn oog, doe daad'lyk 't geen ik zeg.
't Is wél ik gae, maar je meugt ook verzékerd weezen
| |
| |
Dat ik niet zwygen zel, 'k zel ook ien boekje leezen,
Ik zel an alleman ontdekken dat je jou
Altyd blankét, én smeert, al bin je ien Mevrouw,
Dat scheelt me niet, zou ik daarom niet zeggen meugen
Dat jy al grys bint? wel kedaer, het is gien leugen!
Ik zeg het jou nóch iens, Mevrouw, je bint zo grys
Gelyk ien duif, en zo je wilt dat ik 't bewys,
Buk maar iens neer, 't zel in je nek zo daad'lyk blyken.
Je bint al oud, en woudt noch gaerne jong gelyken.
Je bint wel zestig jaar...
Wel is 'er dan geen raad,
Zwyg stil, ik zegje datje gaat.
't Is goed, ik zel vast uit de hoeken,
Myn goed, én kleeren in myn kist by ien gaen zoeken.
| |
Negende tooneel.
Kristine, Konstantia, Reinhart.
Ik ben 'er van ontsteld, is zy zo assurant?
Dat is een meid! 'k geloof dat ze in het gantsche land
Geen weerga heeft; ik grys? ja wel, 'k verlies myn zinnen,
En zyn wel zestig jaar? wat mag dat beest beginnen,
Ze zal voort uit myn huis.
Zo spreeken? zulk een klein respect my toonen? my?
| |
| |
Spreek zachjes Moei, ik zie Couzin na ons toe komen
Van zyn Graavin; hy heeft zyn afscheid ras genomen.
| |
Tiende tooneel.
François, Kristine, Konstantia, Reinhart.
MOei, pardonneeer my, en gy ook Couzine, dat
Ik u zo daadelyk niet conduiseerde; ik had
Met la Comtesse zo een onderhoud begonnen,
Dat heeft hy wel verzonnen.
Was 't zulk een raar sujet?
Iets wonderbaarelyks, iets vreemds, ma Tante, Eh quoi?
Ja zulk een groot genoegen
Vindt zy in uw discoers, zy zal zich zelve voegen
Naar myn believen, zy zal u met meer vermaak
Aanhooren dan voorheen, zy krygt nu grooter smaak
In al uw hoofsche zwier, en zal van u graag leeren,
Hoe dat men aan het hóf gentil moet converseeren;
Zy estimeert u. Heeft ze u flus niet meer faveur
In al den tyd dat ik haar Serviteur
Geweest heb, ben ik nooit zo doux van haar ontfangen,
'k Ben haar verobligeerd.
Nóch verder in haar gunst te dringen, ik blyf borg.
| |
| |
Voor ma Couzine, zyt gerust op myne zórg.
Ik zal haar zien voor u geheel te disponeeren.
Je vous rends grace. Ik zal u declareeren
Un grand secret, een zaak die my zo daad'lyk is
Gerencontreerd, een zaak daar myn behoudenis
En myn fortuin aanhangt, je suis de tout le monde,
Le plus heureux; maar ik deed ook zeer groote zonde,
Om u myn Nicht nóch als galand te dienen, én
My te engageeren met een and're Dame, 'k ben
Ik bid laat ik my excuseeren,
Ma Tante, ik weet dat gy 't, nóch uw aimable Nicht,
Niet kwalyk neemen zult: 't is waar het was myn pligt
Uw raad te vraagen, voor aleer dat ik die zaaken
Maar engagement te maaken,
Met la Comtesse, mon espoir.
Met la Comtesse? wel ik zal u myn pouvoir
Ik bid u hoor my spreeken,
Ik wil myn hoofd niet met u breeken,
| |
| |
Meer van u hooren, zo gy uw belóften voort
Een Graafschap is my veel meer waart als Nigt Konstance.
Inpertinente, is dit de loon voor alle vlyt
Die ik heb aangewend? Ach! welk een groote spyt!
Ik heb uit Zeeland hier Konstantia doen komen,
Om dat ik by my zelfs voor lang had voorgenomen,
Indien het moog'lyk was, u beyde door de trouw
t'Saam te verbinden, op dat namaals daar door zou
De aaloude Adel van ons stamhuis als voorheenen,
Ja met meer luister als die immer heeft gescheenen,
Uitblinken. Heb ik niet Konstantia belét,
Ondankb're, dat zy zou zich zelf verbinden, met
Heer Eelhart, die ik hoor van treffelyke vrinden
En middelen te zyn, 'k wist dat ze elkaâr beminden.
Ma Tante, de Adel van ons stamhuis zal meer glans
Verkrygen door myn echt met la Comtess', die kans
Dócht my dat aan ons huis, én my te groot een voordeel
Beloofde, om af te staan, ik stél het aan uw oordeel.
Hoe! een Graavin? Ik weet, schoon gy 't my reprocheert,
Ma Tante, dat gy myn verkiezing applaudeert.
Gy zyt verdwaald; ik uw verkiezing applaudeeren,
'k Zég dat gy uit myn huis terstond zult delogeeren.
Fiat donc, deloger; in 't Heere Logement
Is plaats genoeg, men zoeke een kruyer hier omtrent?
| |
| |
Zo daadelyk zult gy 'er een gaan haalen,
Dat hy voort met u komt, ik zal hem wel betaalen.
Om onze Nicht verlaat ik geen Comtés.
| |
Elfde tooneel.
François, zingende, Fille Bergere &c. Reinhart.
PAr bleu, ik wil geen meer reproches hier verdraagen.
Zaagt gy wel hoe ma Tante en ma Couzine zagen?
Voila mon drole, 't geen ik jou heb voorgespeld.
Je l'ai bien deviné. Hoe waaren zy ontsteld?
Ik heb jou wel gezeid, dat ik noch eens zou toonen
Aan ma Couzine, wie dat zy had durven hoonen.
La sorte beste hoe? het zal een grand depit,
En hartzeer zyn voor haar, als zy my trouwen ziet.
Zo maakt men zyn fortuin! Ach dat 's te kunnen leeven:
C'est avoir de l'esprit; dat kan het bloed ons geeven.
Nu ziet ge 't onderscheid; flus kost je 't niet verstaan.
Was ik geen Edelman, zy had het nooit gedaan.
Myn Heer, gy hebt beloofd een man van my te maaken:
Zo ik in dienst kost van myn Heer den Graaf geraaken.
Dat hebje wonder wel bedócht, heel goed, bon, bon,
'k Bekén het Reintje, dit 's une belle occasion,
Om jou in zyn faveur heel diep te insinueeren.
| |
| |
Gaa wil hem jou services offereeren,
Hy heeft my flus verzocht dat ik hem zenden zou
Een Nederlander, die ik kende voor getrouw,
Hy zoekt een Hollandsch knecht, 'k zal voor jou cautie blyven
Van jou getrouwigheid, en verdere bedryven.
'k Ben u verpligt, myn Heer,
Voor deeze groote gunst, en dank uw hart'lyk zeer,
'k Gaa dan met uw verlof! en 'k hoop ik 't wel zal maaken
Ik wensch succés aan uwe zaaken,
Kom met me in huis, én zoek me al myn bagage strak
Byéén, opdat ik my op 't spoedigst' heenen pak.
'k Zal hem zenden, gaa maar binnen.
| |
Twaafde tooneel.
Reinhart klopt, Kornelis doet open, Michiel.
RAs, roep Michiel, 't is tyd, je lui moet straks beginnen,
Of hy ontsnapt ons ligt. Hebje al je zaaken klaar?
Wy zyn gereed, kom voort Kornelis.
Reinhart gaat om de kruyer.
Einde van het Vierde Bedryf.
|
|
Auteursrechtvrij