|
| |
Opten witten donderdach Joan .xiij.
Voor dat hoochtijt van Paesscen als Jesus bekende dat sijn tijt ghecomen was, dat hi wt dese werelt totten Vader soude gaen, als hi die sine lief gehadt hadde die in die werelt waren, dien heeft hi lief gehadt totten eynde toe. Ende na dattet auontmael gedaen was als die duyuel nv in Judas Symons Ischarioths herte ghegeuen hadde dat hi hem verraden soude, ende Jesus wetende dattet hem die Vader al in sinen handen gegeuen hadde, ende dat hi van [(Dd viij) ro] God gecomen was, ende tot God ghinc stont hi op vanden Avontmael, ende leyde sijn cleederen af. Ende als hi eenen dwael genomen hadde, so scorte hi hem op. Daer na goot hi water in een becken, ende began der discipulen voeten te wasschen, ende droochdese metten dwale daer hi mede gegort
| |
| |
was. Doen quam hi tot Simon Petrum, ende Petrus seyde hem. Heere soudt ghi mi de voeten wasschen? Jesus antwoorde ende seyde hem: Dat ic doe dat en weet ghi nv niet, maer ghi sult dat namaels weten. Doen seyde Petrus tot hem. Ghi en sult mi de voeten niet wasschen inder eewicheyt. Jesus antwoorde hem. Ist dat ick v niet en wassche, so en hebt ghi geen deel met mi. Simon Petrus seyde hem. Heere niet alleen mijn voeten, maer oock de handen ende dat hooft. Jesus seyde hem: Wie ghewasschen is, die en heeft niet van no-[(Dd viij) vo] de dan datmen alleen die voeten wassche, maer hi is al gheheel reyn. Ende ghi sijt reyn, mer niet alle. Want hi wiste wie hi was die hem verraden soude, daerom seyde hi, ghi en sijt niet alle reyn. Doen hi nv haer voeten gewasschen hadde, nam hi sijn cleederen. Ende als hi neder sadt, seyde hi weder tot haer: Weet ghi wat ic v gedaen hebbe? Ghi heet mi Meester ende Heere, ende ghi segt wel, want ic bent. So ic nv v meester ende Heere uwe voeten ghewasschen hebbe, so sult ghi ooc malcanderen die voeten wasschen. Ic hebbe v een exempel gegeuen dat ghi sult doen also ick v gedaen hebbe.
| |
| |
Christus heeft inder eewicheyt metten Vader ende den heyligen geest den tijt ende die vre bekent, dat hi wt deser werelt totten Vader soude gaen, na die bediedenisse der feesten van Paesschen, die de Israeliten hoochlick vierden, in ghedenckenisse datse God wt Egypten leydde. Ende dat hi den armen verloren mensche wt alder onsalicheyt, tot alder salicheyt doer sijn passie soude leyden. Welck die hooghe godheyt sijnder suyuerder [Ee ro] menscheyt wel te kennen gaf, doen sijn edel siele inden suyueren lichaem wert gestort, ende al sijn leuen dat wel bekent hadde, mer ny wert hem, doen den tijt aenstaende was, sonderlinge voor gehouden, ghelijc God ooc wel sinen wtuercorenen doet, om dat si van hem souden nemen, hem daer gewillichlic in ouer te geuen, eer dat het lijden coemt, welc lijden hi niet wt bedwanc, mer wt liefden ende in liefden heeft geleden. Daerom seyt Johannes hier. Doen hi de sine lief gehadt hadde, die in de werelt waren, so heeft hise totten eynde toe lief ghehadt. Waer in hi ons ten eersten leert, dat hi niet alleen de sine lief heeft die inden hemel waren, ia daer swijcht hi geheelic af, willende te kennen gheuen dat hi dat lijden niet om de Engelen aen en ghinc, die inden hemel waren, mer voor ons die arme onsalige verdoemde aertwormkens. Daer was dat hooge ongehoorde bewijs sijnder liefden toegekeert, wi waren die hi socht, daer hi om lijden wilde. O waer mede hadden wi sijn vianden noch wesende dat verdient? Ende waer mede sullen wi der hooger liefden antwoorden dier hi niet en behoeft, dan sinen ledekens te bewijsen, dat wi hem, dat hooft lief hebben? Wat en sullen wi niet van hem verwachten te vercrijghen, die ons so lief heeft, dat hi alsulcken lijden wt alsulcker liefden voor ons vol lijdt? Wie wil dese liefde breken,
| |
| |
ende ons hem hatelic maken, die so sterck tot ons ende op ons is, datse die schandelike doot niet en heeft moghen breken, ende alle de wateren des lijdens niet en mochten blus- [Ee vo] schen. Ten anderen, so geeft hi ons te kennen hoe volmaect dese sijn liefde tot ons was, in dien dat hi ons niet lief en heeft eenen dach oft twee, oft een iaer oft drie, so langhe als wi na sinen wille gedaen mochten hebben, gelijc wi lief hebben, welck gheen liefde mer geniete hiet, mer die hi eewelic lief hadde, so hi door Jeremiam int .ij. belijdt, seggende: Ic heb v in eewiger liefden lief gehadt, die heeft hi ooc totten eynde toe lief gehadt, ende heeft de liefde metter doot betuycht, het welcke dat alder meeste teeken van liefden is. Eenige menschen hebben lief, tot dattet cruys coemt, tot dat daer lijden af coemt, dan laten si de liefde lieuer varen, dan si dat lijden souden lijden, om de gene die si so lange lief gehadt hebben, so si waenden, mer dat en was mer eygen liefde geweest. Want so de wijse man seyt Proue .xviij. Hi heeft altoos lief die een oprecht vrient is. Mer Christus heeft ons altoos lief gehadt, welc hi heeft bewesen, om dat wi altoos van hem souden nemen vastelic te gheloouen, dat hi ons altoos lief heeft, al maken wi ons dicwils dies onwaerdich. Waert dat wi dat van hem costen ghehebben vastelic te gheloouen, so en waert niet mogelic wi en souden hem ooc vastelic lief hebben, ende al dat hi lief heeft, welc bouen al van noode is, om salichlic dat waerdige testament te ontfangen dat hi ons achter gelaten heeft om de liefde te bewijsen, die hi tot ons draecht, welc testament is vergiffenisse der sonden ende de eewige salicheyt, waer af hi een gedencteeken achter liet, te weten [Ee ij ro] sijn heylich auentmael, op dat wi dat etende ende drinckende ymmer vermaent souden worden,
| |
| |
dat alle onse sonden ons vergeuen sijn, ende dat daer voor voldaen is, ende dat ons de eewighe salicheyt verworuen is door de doot Christi. Hoe Christus dit testament ingeset heeft, ende de woorden die hi ghesproken heeft, daer ons gelooue vastelic op ghefundeert moet sijn, sullen wi dat vruchtbaerlick eten ende drincken, dat verswijcht Joannes, om dat se de ander drie Euangelisten ende ooc Paulus gheschreuen hadde, segghende: Inder nacht dat Jesus lijden soude so nam hi tbroot, ende dancte sinen Vader, ende bract, ende gaf dat sinen discipelen, seggende: Neemt eet, dat is mijn lichaem, dat voor v gegeuen wort. Neemt, ende drinct daer alle wt, dat is den kelck des nieuwen testaments, in mijnen bloede dat voor v ende voor veel gestort wert tot vergiffenisse der sonden. Dese woorden moet de mensche voor oogen hebben, als hi tot desen auentmael gaet, ende daer niet aen twijfelen hi en werde daer mede te gast genoodt totter hoogher tafelen Gods te gaen, ist dat hi honger ende dorst heeft een ander mensche te werden, ende herboren inden gheest ter eeren Gods. Welcken honger ende dorst daer wt coemt, dat hi siet hoe sondich ende gebreckelic hi is, ende hoe arm van allen goede. Dan vercrijcht hi een verlanghen om van die sonden verlost te sijn, om dat hi God daer niet meer mede onteeren en soude, ende verlatenisse dat hi hem onteert heeft. Ende een begheerte om God lief te hebben, [Ee ij vo] ende van hem rijc gemaect te werden van allen goede dat hi is, om dat God eerlic is. Als hi alsulcken honger ende dorst heeft, so is hi bequaem tot deser tafelen te comen. Ende dan sal hi hem geheelic verlaten op dese troostelike toesegginge, niet twijfelende hem en si geschiet, also als de woorden inhouden, ende om dat te weten, so sal hi vanden Heere nemen dat inhoudt der woorden wel
| |
| |
te oeffenen. Waerom men de lieden soude spreken als men dat auentmael houdt, also Christus ooc selue dede doen hijt sinen discipelen gaf. In dien dat hi seyt: Neemt tot v, oft ontfangt, so geeft hi te kennen, dat hi niet ghegeuen en wil hebben, noch gebracht, mer dat hi selue wil geuen ende brenghen. Ende daer mede wil hi aldus seggen: Hebt ghi mi niet te geuen, so en hebdi hier niet te doen, ende sidi sadt, so en sidi mi niet willecome, noch ic en begeere v aen mijn tafele niet. Mer sidi ydel, hongerich, moechdi wat ontfangen, so sidi mi aengenaem, so ontfangt al dat mijne met mi. Ende dat etet also diep in v, dat v also eygen werde, als oft ghi die selue waert dat ic ben, dat ghi daer mede een wert, als die spijse ende dranc die ghi eet ende drinct, een met v wert, also dat ics noch geen creatuere v nemen en mach. Ende het en is geen cleyn gaue, noch geen snoode dinck, mer het is mijn lichaem, dwelc niet sonder siele en is, ende al dat ic daer in ende mede gedaen, geleden ende verdient hebbe, dat wort voor v verlossinge gegeuen, het welc costelic genoech is om alle v schult te betalen ende v te verlossen, also dat ghi [Ee iij ro] gheen ander en behoeft, ende dat ghi voor gheen ander rantsoen en derft sorgen. Doet dat in mijnder gedenckenisse, dat is, als ghi dit auentmael houdt, so gedenct dat voor v gegeuen is, alle andere oeffeningen en sijn mi dan niet behaechlic. Mer want sonder wtstortinge des bloets gheen vergiffenisse en geschiet, so Paulus He .ix. seyt, also ooc de figueren des ouden testaments wtwijsden, datmen tbloet wt den beesten moest laten loopen alsmense offerde. Oock want sonder dranck geen volmaecte voldoeninge en geschiet. Ende hadde ick mijn bloet in mijn lichaem ghehouden, so en hadden v sonden niet te recht af ghewasschen noch vergeuen ge- | |
| |
worden. Daerom so heb ict mildelic wt gestort totten laetsten druppelken toe, op dat ick v volmaectelic soude voeden, ende u sonden versoenen.
Hierom, al ist dat de antechristen sullen verbieden den leecken, drinct daer alle wt, dat wert voor v gestort tot vergiffenisse uwer sonden. Dat is dat nieuwe testament, doer Jeremiam beloeft, dat ick uwer sonden niet meer ghedencken en wil. Dat Christus sijn apostelen niet alleen mede gemeynt en heeft, dat getuycht Paulus .i. Cor .xi. daer hi tot allen geloouighen leecken schrijft: Also dicwils als ghi dit broot sult eten ende desen kelc drincken etc. welc heden den Epistel is, daerom diet [de]n leecken niet alle beyde in beyde gedaenten en willen geuen, die doen tegen den wille Gods, ende meesteren Christum ende Paulum in woorden ende wercken. Want hi seyt, drinct daer alle wt, ende si seggen [Ee iij vo] neen Christe ende Paule, ghi en weet niet wat pericule datter af comen soude, men sals den leecken niet geuen, ghi en verstates v niet. En is Christo dit niet een schandelike oneere, ende en waert niet beter datment gheheelick liet staen, dan datment anders doet dant Christus beuolen ende selue gedaen heeft. Daer toe verbergen si de woorden daer meer aen gelegen is dan aen de wtwendige teekenen, ende spreken die secretelic totten broode, daer si niet op en luyden, die Christus opelic totten mensche sprac daer si op luyden. Want broot ende wijn en can hem seluen niet geeten noch gedrincken. Daer en bouen hebben si tvolc vander gedenckenissen der medecinen, die alle siecten der sonden heeft genesen in leuenden gelooue ontuangen, een fenijn daer af gemaect, wt onrecht verstant der woorden Pauli. Diet onwaerdelic eet ende drinct etc. recht oft hi den doot ende verdoemenisse daer aen ate ende droncke die
| |
| |
niet al gebiecht ende wel reyn en is etc. eer hi ter tafelen Gods ghinc. Paulus meynde, diet anders aten, dan so het Christus in geset had, om datter somige waren, so hi int .x. ca. seyt, die de offerhande der afgoden wilden eten, ende dat auentmael des lichaems ende bloets Christi daer mede houden. Ende en hadden gheen onderscheyt tusschen dit dierbaer auentmael des lichaems ende bloets Christi, ende tusschen de feeste der afgoden, dat si daer niet meer af en hielden dan van ander spijse ende dranc. Dat Paulus dit meynde, dat blijct wt sijn eygen woorden seggende, niet onderscheydende tlichaem [Ee iiij ro] Christi. Ooc berispt hijse dat die rijcken van Corinthien costelike maeltiden bereyden, ende die arme verachten, dies si niet en hielden alsulcken maeltijt, als Christus metten sinen gehouden hadde. Ende ooc om dat sij twistich waren, welc desen testament alder contrarijste is, want het een teeken der opperster liefde is. Welc ooc die graenkens bethoonen daer dat broot af vereenicht is, ende die vereeninge des wijns wt vele besien. Daer omme so heeft Christus hier ooc die volmaecte liefde voor dat auontmael willen te kennen geuen, seggende, dat hi de sine totter doot toe lief gehadt heeft, want hi hem seluen tot eender spijse gaf ende sijn bloet tot eenen drancke. Recht of hi seggen wilde, ghi en muecht geenen haet of nijt dragen, hoe vele v ooc misdaen is, maer malcanderen lief hebben ter doot toe, wildi dit hooge testament der liefden ontfangen, ende met mi eten. Als Christus dit auontmael met sinen discipelen gehouden hadde, ende die duuel Jude in ghegheuen hadde Christum te verraden, merct dat de Duuel dat inne geeft, ende als ghi dat volcht dat ghi hem dan ghehoorsaem sijt. Christus seker sijnde dat hem die Vader alle dingen in sijnder macht ghegeuen
| |
| |
hadde, doot, helle, sonde met sijnder doot te verwinnen, ende sinen geloouighen daer een testament af te maken, so en heeft hi hem niet van dier macht verhoueerdicht, maer vele dieper verneert, willende ons leeren, so wi meer gauen ontfangen van God, so wi dieper neder dalen sullen in ootmoedicheyt. [Ee iiij vo] Welck hi ooc met dien wtwendighen werck bethoont heeft, dat die Heere vander tafele is ghestaen, ende heeft hem onder sijns selfs discipulen verootmoedicht ende vernedert, om haer selue te dienen, ende om ghereeder daer toe te sijn, so heeft hi sijn cleederen af geleyt, ende hem gescort, ende toegemaect als een dienaer, niet alleene die dienende, dat ons soude duncken onrecht te sijn, ende dat wijse daer mede souden verargeren, onse houerdije onder so fijnen mantelken bedeckende, waert dat wij haer dienden, sij en souden van ons niet houden etc. Maer hi heeft haer ooc den alder verworpensten dienst gedaen, diemen soude mogen doen, nederuallende voor die voeten sijnder dienaers, die wasschende ende droogende. Ende noch en schaemt haer onse houaerdicheyt niet, dat si haer laet dienen, ya gedient wil sijn, siende den coninc der glorien, cruypende voor die voeten sijnder knechten. Waer mede hi niet alleen alle begeerte van hoocheyt wt onsen gronde en heeft willen wt roeyen, maer ons ooc willen leeren vernederen onder alle menschen, hoe verre wij ooc bouen haer schijnen te sijn. Haer niet alleen dienende in hoogen eerliken wercken, maer ooc in die alder verworpenste die sij moghen behoeuen, niet twijfelende, wij en doen dat de voetkens Christi. Dit heeft hi oock claerlic wtgesproken, seggende: Heb ic v Heere v voeten ghewasschen, so suldy malcanderen ooc doen etc. Welck hi niet alleen en heeft gemeynt van tvoetwasschen, maer vanden alder verwor- [Ee v ro]
| |
| |
pensten wercken, die onse euen mensche behoeft. Dit en heeft Petrus eerst niet willen toe laten, om dat hi dat mysterium niet en verstont, dat, al sijn wij int bloet Christi ghesuuert van allen sonden, dat wij daer nochtans ons seluen in soecken, oft eenige andere gebreken mede inne mengen, daer wi noch af gesuuert moeten worden, dat bekennende, ende in Christum gheloouende, dat hi ons met sijnder volmaectheyt daer af suuert. Ende hier wort ons gheleert, dat wij so volcomenen goet niet en doen, wij en sondighen ooc in dat selue, ende behoeuen van Christo daer af ghesuuert te sijn. Dit meynt Christus als hi seyt: Alle rancke die in my vruchte voortbrengt, die sal mijn Vader purgeren, op dat hi noch meer vruchten brenge. Welck ons God gonne tot sijnder eeren. Amen.
|
|
Auteursrecht onbekend