Hier beghinnen de sermonen oft wtlegghingen op alle de evangelien vander vasten, metter passien, alsomen die inder kercken houdt zeer costelijck wtgeleyt

Smaendaechs voor [lees: na] Palmsondach. Johannes .xij.

Ses daghen voor Paesschen quam Jesus te Bethanien, daer Lazarus was, die doot geweest had, den welcken Jesus opgewect hadde vanden dooden, ende si maecten hem daer [Dd iij r^o] een Auentmael, ende Martha diende, ende Lazarus was een vanden genen die met hem ter tafelen saten. Doen nam Maria een pont saluen, van ongheualschte costelicke narde, ende salfde de voeten Jesu, ende droochde sijn

[p. 347]

voeten metten hayre, ende dat huys wert veruult vanden roeck der saluen. Doen seyde een van sijn discipelen Judas Simons sone Ischariothes die hem daer na verriet. Waerom en is dese salue niet vercocht om drie hondert penningen ende den armen gegeuen? Dat seyde hi, niet dat hi den armen vraechde, mer hi was een dief, ende hadde den buydel, ende wat daer gegeuen wert, dat droech hi. Doen sprack Jesus: Laetse met vreden, alsulcs heeft si behouden totten dage mijnder begrauinge, want armen hebt ghi altijt bi v, maer mi en hebt ghi altijt niet. Doen vernam veel volcs der Joden dat hi daer was, ende si quamen niet [Dd iiij v^o] om Jesus wille alleen, mer ooc om dat si Lazarum sien souden, den welcken hi van den dooden verwect hadde. Die ouerste priesteren bedachten dat si ooc Lazarum wouden dooden, want om sinen wille ghinghen veel vanden Joden af, ende geloofden aen Jesum.

Jesus wetende dat de Joden gesloten hadden in haren raet, hem te dooden, ende dat den tijt aenstont dat hi willichlic gheoffert soude worden voor de sonden der werelt, so en wilde hi hem niet langer verbergen, ons leerende, dat wi de doot om sijn woort niet en sullen begeeren te ontgaen als den tijt coemt dat die waerheyt ouer al genoech

[p. 348]

ghesaeyt is. Maer hi quam selue te ghemoete, ses dagen voor Paesschen als die Joden dat paeschlam voor proeuende, hielden. Ende is tot Bethanien, bediedende een huys der ghehoorsaemheyt gecomen, beteekenende dat hi bi de gene wil eten ende drincken die sinen godliken woorde ghehoorsaem sijn wt puerder liefden, om die daer mede te stercken tegen sijn aenstaende lijden, om dat si daer af stercke aenuechtinghe lijden, also dat haer dunct dat si al bedrogen ende verleyt sijn. Also thoont God den sinen eenighe sonderlinghe vrientschap voor dat lijden, op dat hise daer bi stercken soude hem getrouwe te bliuen in allen lijden. [Dd iiij r^o] Ooc so wilde hi te kennen gheuen, dat hi wt gehoorsaemheyt Gods sterf, also Paulus seyt: gehoorsaem sijnde totter doot toe. In al het ghene dat de Vader doer die Propheten ende Psalmen van hem ghesproken hadde. Tot desen Bethanien wast, dat hi Lazarum verwect hadde, daer quam hi om dat hi de memorie vanden onlangen geschieden miracule vernyeuwen soude, ende sinen discipulen den hope der verrisenisse inprinten soude, die hi wiste dat van sijnder doot seer geturbeert souden sijn. Daer wilde Jesus eten, om dat Lazarus mede soude eten, op dat hi sijn miracule soude confirmeren, ende bethoonen dattet gheen fantasie en was, maer een warachtich miracule ende verrijsenisse, die daer mede adt en dranc, daer en conste gheen bedroch inne gesijn. Alsoo thoont Christus dat miracule den cleynmoedigen dat si niet en souden twijfelen aen Christum, als si in sonden geuallen sijn, maer vastelic betrouwen, datse Christus doer sijn troostelic woort weder begeert gesont te maken, ende vander doot der sielen te verweckene gelijc hi Lazarum lichamelic verwect hadde, die sijn woort in tgelooue ontfaen. Martha diende daer Christo wtwendelic, maer

[p. 349]

die Christo dicwils grooten dienst schijnen te doen van buyten, die sijn nochtans altemet verre metter herten van Gode, om dat sij van binnen meer metten wercken becommert sijn, dan metten ghenen daer sij die omme doen. Si geuen den Heere tlichaem, die dat herte int gelooue begeert, seggende [Dd iiij v^o] Kint geeft mi v herte. Alsulcken wercken en benijde de duuel niet zeere, daeromme en aenuecht hyse ooc niet door sijne discipulen. Mer Maria dede een edel werck, welck Christus seer prijsde, niet omt wercs wille, welck in hem seluen soo edel niet en was, mer om des geloofs wille, welc Christus meer aensach dan het werck, want so die propheet seyt Jerem .v. Heere uwe oogen aensien (hoe cleyn en veracht die wercken sijn) het ghelooue, dat God so genadich is dat hijse voor costelike ontfanct die inden mensche onweerdich sijn door Christum, dat maect die wercken edel ende groot, na dat het ghelooue groot ende edel is. Daeromme so soudese die duuel geerne doer Judam beletten, seggende: Waerom en is dese salue niet vercocht om drye hondert penningen ende den armen gegheuen? Dat en seyde hi niet om dat hi na de armen vraechde, maer om dat hi die borse droech, ende stal tghene dat ghegeuen wert. Daer merct hoe periculosen quaet dat ghiericheyt is, die dat oprechte goet ooc in anderen menschen in eenen schijne van duechden begeert te beletten. Ende hoe periculoes dat het is dispensacie van tijtliken goede te hebben, dat ooc die Apostole Christi die dat Euangelium volget, daer doer also verblint wert, dat hi Christum vercoopt. Allen dien God groote rijcdomme, oft meer dan nootdruft verleent heeft, die dragen die borse vant ghene datter ghegheuen wert, ende als si dat onnuttelic verdoen, so stelen sijt den armen, ya Christo selue. [D v. (sic) r^o] Dat

[p. 350]

Christus seyde, laetse met vreden, si heeft dat behouden totten dage mijnder begrauinge: ghi hebt altoos armen bi v etc. daer en wilde hi niet mede verbieden datment den armen soude gheuen. Want hi seyt selue, datmen den alderminsten van sinen doet, datmen hem dat doet: maer hi raecte Judas herte, ende verwijt hem subtijlic, dat hi hem verraden soude, daer om vermaende hi sijnder begrauinge, oft hi eenichsins tot kennisse hadde geweest te brengen, seggende: en wilt dese vrouwe niet moeyelic sijn. Desen cost en gaet niet verloren, maer dese eere wert mijnder begrauinge ghedaen, welcke si nv voercoemt, want dan en sal si niet moghen saluen. Al hebbe ic al sulcken lust in mijn leuen versmaet, ic wil nochtans wel dat mijn begrauinge eerlick si. En benijdt mij die eere niet, die geringe van v sal gaen doer v verraden, ende dan suldi vrij van mi sijn. Dan salmen wel sien oft ghi die salue dan van noode sult hebben om den armen te vercoopen. Ooc was dit een costelic edel werck om der bediedenisse. Maria bediet die ghemeynte der gelouiger, die Narde beteekent dat godlijck woort, als die heylighe kercke doer haer oprechte predicanten, dat op de voeten Christi stort, dat is, dat si die alder verachtste dat vercondicht ongeualscht, so wert dat heel huys van dien soeten ruek daer af veruult. De arme verachte menschkens die sondich ende snoode voor die wercheylighen werden, dat sijn die ghene dien de goede [D v. (sic) v^o] bootschap vercondicht wert, so Christus int heylighe Euangelie Matth .xi. seyt. Dat hayr beteekent oueruloedicheyt, oft dat haer ouer schiet, daer sullen si den nederen armen menschkens die de voeten Christi sijn, mede dienen ende te helpe comen. Judas beteekent die Predicanten die alleen de wet oft oock menschelike leeringhe prediken, ende die wercken des

[p. 351]

gheloofs verachten ende verdoemen, om dat si daer gheen ghewinne noch haer diefte aen en connen volcomen, die onder den schijne van aelmoesse alder werelt goet tot haer brenghen, ende nyemanden niet en gheuen, dan dat haer niet goet ghenoech en is. Ende al saghen si andere die van haerder secte niet en sijn van hongher bederuen, si en gauen haer niet een mijte, ya si benijdent waer si connen ende moghen, datment den armen Euangelischen predicanten niet gheuen en soude, op dat sijt al in haren sack souden scrabben. Dit sijn al van Judas kinderen, ende sullen haers vaders erffenisse oock besitten. Dat edel werck Marie was een ghetuychenisse haers gheloofs, dat si Christo dede, die nv soude gaen steruen, dat si vastelick gheloofde dat hi warachtelich Christus de ghesalfde des Vaders was, weder hi storue oft leefde, hoe wel hem die werelt veruolchde. Dat Christus Mariam ontschuldichde, dat sijt den armen niet en gaf, dede hi om die grootheyt haers gheloofs te verbreyden. Want den [(Dd vj) r^o] armen wat te gheuen en is gheen recht cruyce: Maer den persone Christi te gheuen was doen een cruyce, om dat hem de Princen doen ter doot verdoemt hadden. Het gelooue wert claerliker int cruyce bethoont dan in die wercken, hoe schoon ende heerlick si ooc sijn, sonder oft buyten dat cruyce. Dat is, dat Christus den dienst Marie also seer prijsde, segghende: Ghi sult altoos armen met v hebben, dat is, ick wil datmen den armen altoos gade sla, ende hem nymmermeer vergheten goet te doen, maer ick wi[l] oock dat ghi int cruyce van uwen ghelooue ghetuyghe geeft. Ende want dat werck Marie van mi getuychnisse gheeft int cruyce, daerom ist mi bequaem. Hieromme, so en werden de ceremonien niet ghepresen, so somighe sottelick meynen, maer dat cruyce ende tribulacie, ya dat

[p. 352]

ghelooue dat int cruyce hem oeffent. Ghelijc oft nv eenen predicant, die om die waerheyt vanden geestloosen hope verdoemt ware, ende inden banne ghedaen, onderhielde oft eere dede, sijn goet, lijf ende eere waechde. Doen vernamen vele menschen dat Jesus daer was, die welcke niet alleen om Jesus wille en quamen, maer wt curioesheyt dat si Lazarum verwect souden sien. Gelijcker noch vele het woort Gods comen hooren, niet om des woorts wille, maer om des persoons wille, oft wt curioosheyt, om wat nieus oft wat vreemts te sien of te hooren. Daer en mach het godlike woort geen rechte vruchte inne wercken [(Dd vj) v^o] om dat het naecte woort niet gesocht noch ghemeynt en wordt. Die opperste Priesters hoorende, dat het volc van haer viel tot Christum, om Lazarus wille, so dachten si Lazarum oock door te helpen. Gelijc die gheestelike heylige prelaten nv niet alleen Christum ende den predicant der Euangelischer waerheyt en willen dooden, mer ooc die gene die God doer haer inder sielen vander doot verwect heeft, midts vercondigen sijns godlics woordts. Des anderen daechs als vele volcs hoorden, dat Jesus tot Jerusalem quam, so namen si palmtacken ende ghingen wt hem te gemoete, roepende Hosianna. Gebenedijt is hi die daer coemt inden name des Heeren, een coninc van Israel. Waer mede si Christo getuychnisse gheuen, dat hi Dauids sone is, ende een gewarich Coninc van Israel, dat is, der gheloouiger, die alleen die conscientie gerust maect, so ghi ghisteren hoordet, Dat si hem geluck ende salicheyt bieden, leert, dat wi dat onse noch onse profijt ende salicheyt niet en sullen soecken, maer sijn eere dat hi regnere. Die salicheyt Christi is, dat hi regneren mach in de herten der menschen. Dat het rijcke sijns Euangelijs goeden spoet hebbe ende vermeerdert worde tot sijnder eeren eerlicheyt.

[p. 353]

Die tacken sijn de troostelike toesegghingen der Propheten, als deser een is, Segt der dochteren Syons et c. die geen historien noch exempelen en sijn, mer troostelike beloften. Die Propheten sijn die boomen, die den volcke sulcke trooste- [(Dd vij) r^o] licken toesegghingen prediken, die houwen tacken af, ende stroyense in den wech des christeliken geloofs. Dese tacken waren Palmen, dat is, somense meer druct so si hooger opheffen teghen alle last, ende daer is een onuerwinlike stercheyt inden woorden, den genen die daer vast aen cleuen met den gelooue, so Paulus Rom .i. seyt. Sulcken Euangelie oft vrolike bootschap (want het en is niet alleen Euangeli dat die vier Euangelisten schriuen, mer alle troostelike toesegghinge der H. schrift) is een cracht Gods, ter salicheyt den geloouigen welc die poorten der hellen niet en mogen verweldigen. Mat .xvi. Dat volc geeft getuych. Die Heydenen ontfanghen dat Euangelie, mer die heylige Phariseen bliuen in haer verhartheyt, om dat si niet en vorderen tot haerder meyninge, segghende, Alle die werelt gaet van ons tot hem et c. Mer om dat Christus principalic om die verloren schaepkens van Israel was gesonden Mat .xv. daer om so brenghen Philippus, Andreas ende die andere die Griecken doer dat woort tot Christum. Want dat Euangelie soude den Heydenen doer die Apostelen ghepredict worden, die so lange een volc sonder God waren gheweest, die namaels niet alleen volc maer kinderen Gods souden sijn Ozee .i. Jesus antwoorde den Apostelen, seggende. Die tijt is gecomen, dat des menschen sone gheglorificeert oft verclaert sal worden. Waer mede hi leeren wilde, dat hi niet verclaert en wert van dien toeloop des volcs, dat [(Dd vij) v^o] is midts wtwendige glorie oft tijtliken rijcke, mer dat daer eenen anderen wech ende een ander glorie

[p. 354]

is, te wetene, een inwendich rijcke ende eenen anderen wech tot der glorien, te weten, doer dat cruyce tot welcker hi niet en comen en soude, het en waer dat hi geheelic vernieut ware. Die ongeloouighe waenden, dat het wtwendighe rijcke sijn glorie ware, maer hi leert ons datter een gheestelick rijcke is, daer hi warachtelic doer gheglorificeert wert, mer niet dan doer het cruyce. Waer af hi gheloeft moet sijn inder eewicheyt Amen.