|
| |
Opten Palmsondach, Mat .xxi.
Doen si nv na by Jerusalem quamen tot Bethphage aenden olyberch, seynde Jesus twee discipulen, haer seggende. Gaet int casteelken dat tegen v leyt, ende daer sult ghi vinden een ezelinne aenghebonden en een voelken by haer, ontbintse ende brengtse tot mi. Ende oft v yemant wat seyde, soo segget, die Heere behoeft haer. Ende terstont sal hi v die laten. Dat is al gheschiet, op dat veruult worde dat door den propheet geseyt [(Cc v) vo] was, die daer spreect. Segget totten dochter Syon. Siet, dijn Coninck coemt dy saechtmoedich, sittende op een ezelinne, ende op een voelken der drachtiger ezelinnen. Die discipulen ghingen henen, ende deden als hem Jesus beuolen hadde. Ende brochten die ezelinne ende tvoelken, ende leyden haer cleederen daer op, ende setten hem daer op. Ende vele volcs spreyden haer cleederen inden wech. Die ander, hiewen
| |
| |
tacken vanden boomen ende stroeydense inden wech. Dat volc datter voor ghinc ende na volchde riep, seggende. Hosiana den sone Dauid, ghebenedijt sy hi die daer coemt inden name des Heeren, Hosianna inden hoochsten.
Christus reysen bediet sijn geestelic comen, dat hi doer vercondigen der troostelijcker bootscappen des Euangelijs totter sielen coemt, die hem ontfangen doer tgelooue. Dat hi Jerusalem genaect, beteekent dat sijn genade totten genen geerne soude comen, die valschen vrede in haers selfs wercken, wijsheyt ende heylicheyt hebben. Bethphaghe, be- [(Cc vij) ro] diedende een huys des monts, beteekent die gheloouige ghemeynte oft kercke, die de leuendighe stemme des Euangelijs heeft, ende hoort door den monde der oprechter predicanten. Den olijf inder scrift, bediet de godlicke genade, die de siele bequaem maeckt, ende doet der sielen saecht, ghelijc den olye natuerlick dat lichaem ghedwaen maect, ende hem wel helpt. Dese ghenade en is niet cleyne, maer opgehoopt ende groot, vele oueruloedich als eenen berch, also dat die prophete inden .xxv. Psalm. sulcken genaden eenen berch Gods noemt. Wt deser ghenaden seynt Christus sijn predicanten, ende sijn Euangelium. Want het een onwtsprekelike ghenade is, dat ons God ghonnet dat Euangelie metter leuender stemmen te hooren. Daerom so en seynt hi niet wt den blacken velde, maer wt den Olijfberch, om al der werelt te thoonen wt wat barmherticheyt hi sulcke genade seyndt. Die twee Apostelen sijn de Wet, ende die Propheten die van Christo gepropheteert hebben, op dat alle woorden by twee ghetuyghen geconfirmeert souden worden. Dese seynt hi
| |
| |
voor sijn toecomst, ghelijck een Coninck sijn foriers seyndt, daer hi logieren wil, om die in valschen vrede haerder heerlickheyt ende met betrouwen haerder eyghender wercken woonen, te vernederen, te verdoemen ende sondaers maken, doer dat vercondighen der volmaectheyt der wet, ende der propheten, die si noyt gehouden en hebben wt vrijwilliger liefden, [(Cc vj) vo] noch metten inwendighen mensche. Dese stadt der valscher heyligen en is niet licht te bestormen want sy dootse al die tot haer ghesonden sijn oft worden. Dese en wil Christus gheen Jerusalem dat is, gheen ghesichte des vreedts noemen, want al hebben si vrede in haer selfs gerechticheyt ende wercken, haren vrede en is voor God gheenen vrede. Alsoo dat hi door Isaiam .xlviij. seyt. Den ongodliken, dat sijn die niet door Christum op God en betrouwen, mer op haer eyghen wercken oft der heylighen, en is gheenen vrede, noch en mach inder doot ende bestorminghe ooc niet bestaen. Dese stadt al is si groot, sterc ende veruaerlijck om te beloopen, Christus verachtse ende heetse een casteelken oft een dorpken, troostende ende sterckende sijn predicanten. Recht of hi seggen wilde. Al schijnet een stercke stadt sijn, ende al sijn daer Coningen, Princen, geleerde, heylich ende dies vele, dat voor de weerelt groot is, ghaet daer vrij in, ende en vreest niet, en laet v den grooten schijn niet beweghen, predict daer vrij tseghen, want het en is nauwelijc een dorp voor mi. Die predicanten behoeuen wel gesterct te sijn, want het en is niet mogelijc dat een die Euangelische waerheyt te recht soude vercondigen, die de groote hanssen ontsiet, ende die niet snoode ende cleyn en achtet al dat inder werelt is. Want dit casteelken is altoos tsegen sulcke predicanten, waer toe datse Christus seynt (Also hi Matt .x.
| |
| |
seyt) als die scaepkens midden onder de woluen. Daeromme [(Cc vij) ro] en sullen si haer niet verwonderen, al en ontfangen die groote, hooge, wijse, rijcke, heylige staten haer woort niet, dat haer van Gode gegeuen is, het moet so sijn dat dit dorp tsegen haer si, nochtans soo en sullen de gesonden predicanten niet laten te prediken, maer coenlic daer inne treden ende niet aen die woorden der waerheyt omgaen. Want die Heere en wilt geenen flatteerder tot eenen predicant hebben: daerom en seyt hi ooc niet: gaet om dat casteelken, maer gaet daer inne, segt haer dat si niet geerne en hooren, die v doen dat si geerne sien. Mer si gaen lieuer in die steden die met haer sijn, Christus hadde wel connen ghesegghen gaet in die stadt die voor v leyt, mer hi wilde dit misterium te kennen geuen, daerom sprack hi ongewoonlic, dat tegen v is, dat is, predict den genen die v dooden ende veruolghen sullen, sulcken danck sult ghi verdienen. En legt niet toe hoe ghi haer behagen sult, want dat doen flatteerders. Nochtans en sorcht ghi niet wie si sijn die v hooren ende gheloouen sullen, laet mi daer voor sorgen, al is v die werelt tseghen, ghi sult terstont vinden, ghi en weet niet wiese sijn sullen, maer ic weet wel, predict ghi maer, ende laetter mi mede geworden: mijn woort en sal niet ydel tot mi wedercomen. Isaie .lv. ende Paulus Collos .i. Dat Euangelie brengt vrucht in de werelt Daerom so en ist miet mogelic waer die troostelijcke bootscap gepredict wort, daer en sijnder al eenige diet geloouen ende aennenemen, hoe sterckelijc het ooc weder staen wort. Dit [(Cc vij) vo] is tegen de gene die segghen men mach die waerheyt niet seggen, het soude eenen oploop maken, het soude doch te vergeefs sijn datmen teghen die valsche heyligen predict et c. maer Christus seyt hier, al sijn si
| |
| |
tegen v, nochtans so suldy vinden, predict ghi et c. Dese predicanten sullen discipulen Christi sijn, dat is, niet dan sijn woort prediken. Die Ezelinne beteekent den wtwendigen mensche, den welcken men met wetten, straffingen, pijne, schande et c. dwinget. Oft met loon, gelt, oft geniete locket dat hi goet doet ende tquaet laet. Mer op dat ionge vuelken en heeft noyt yemant geseten, dat is den inwendigen mensche en can nyemant gedwingen noch ghelocken, dat hijt vrywillich wt puerder lust, om niet doe. Dan alleen die ghenade, ende in wercken des heyligen geests moet dat herte veranderen ende vrywillich maken. Daer wt comet dat die heylige schrift alle menschen loghenaers heet, om dat niemant goet en doet noch quaet en laet wt vryen wille, mer elck soect dat sine, noch en doet niet wt liefden der duecht die God is. Want en waer daer helle noch hemel, schande noch eere, niemant en soude goet doen. Daerom alle goede leuen sonder gracie is enckel geueynstheyt ende schijne, want het coemt alleen wt den wtwendigen mensche sonder lust ende begeerte des inwendigen mensches. Die wtwendige mensche wort met vreese der doot, der hellen, der schanden, oft midts locken des hemels, des leuens, der eeren, et c. gebonden, dat hi gaet in wtwendigen [(Cc viij) ro] schijn der goeder wercken, ende is te male een fijn schalc, maer hi doetet ongeerne ende onlustelick. Daer om noemt die Euangelist de Ezelinne een lastbaer diere, dat onder den last arbeyt, ende wort haer suer, ende moeylic. Want het is een moeylic ende yammerlic katiuich leuen, dat wt vreesen der hellen, des doots ende der schanden wtgeperst wort, Die helle, doot ende schande sijn haren last ende yock bouen de mate swaer ende moeylick, daer af hi een bedructe conscientie heeft, ende is verborgelick der Wet
| |
| |
ende Gode vyant, ende haetse. Sulcken volc waren de Joden. Ende sijn noch alle die met wercken ende eygenen crachten haer oeffenen om Gods geboden te houden ende den hemel te vercrijgen. Si sijn metter conscientien aen die wet gebonden, si moetent doen, mer si lietent anders lieuer staen. Dit sijn alle sack dragers ende luye ezels. Die inwendighe mensche en heeft lust noch liefde tot dien dat de wet oft geboden eysschen, tot dat Christus come ende rijde daer selue op. Want so Gen .vi. ende .viij. staet: Hi is van ioncs tot quaden genegen. Dese hiet Christus ontbinden, dat is, dat Euangelium in sinen naem prediken, waer in vercondicht wort, die groote genade. Aflaet van allen sonden, van pijn ende van schult om niet, doer Christum, ende hoe hi die wet ende gheboden voor ons ghehouden ende volbracht heeft. Daer wert de siele los ende ontbonden van dier quader conscientien, ende vercrijcht gracie des heylichs geests doer dat ghelooue, die den inwendighen [(Cc viij) vo] mensche vrij en vrolic, gewillich ende lustich maect te doen ende te laten dat Gode aengename is, ende so is de mensche los vanden geboden. Niet dat hijse niet vanden Heere en sal nemen te houden, maer van dier onlustiger onwillige sware consciencie die hi daer af hadde, en daer mede hi de geboden secretelic hatede, om datse hem metter doot ende hellen dreychden. Ende die is nv den gheboden vriendelic, onder Christo, ende en vreest helle noch doot meer etc. maer doet vrij en geerne, dat si te voren ongeerne dede. Dese sullen si Christo brengen, ende niet tot hen seluen, noch onder haer, maer Christum daer op laten sitten. Ist dat yemant dit beletten wil ende yet seyt, waerom ghi de ezelinne aldus ontbindt, so segt: De Heere behoeft deser dat is, wij ontbinden de consciencien van boosen goede
| |
| |
wercken, niet dat si vrijlic quaet sullen doen mer dat sij onder Christo oprechte goede wercken van hem sullen nemen te doen, daer toe behoeftse Christus, ende wiltse daer toe hebben, so Paulus Ro .vi. leert. Maer om dat die wercleeraers niet en weten, wat oprechte goede wercken zijn, daer om en willen si dit vuelen niet los laten. Sonder gracie sijn die gheboden ooc eenen bant ende maken geuangen consciencien, ende geueynsde hypocriten, die niet te helpen en is, ten si dat si onder Christo comen, ende dat hi met gracien daer inne wercke. Maer dit is al gesciet op dat de prophecie veruult soude worden, ende niet om onse verdiente oft weerdicheyt, seggende: Segt de docht. etc. [Dd ro] Dat is, en verberget haer dat niet, mer segget vrij wt, vercondiget der dochter Syon niet van haer, recht oft yemant anders van haer soude gheloouen dat si Christum heeft, maer haer selue, si salt op haer seluen geloouen ende houden dat sijt selue is, die dese rijcke genade geschieden sal, so die woorden luyden. Dat is een oprecht gelooue dat si niet alleen en gelooft dat Christus sinte Peeter ende den heylighen oft den duechdeliken alsulcken man is, mer ooc haer, ia haer so veel meer als si sondiger is, ende dat meer behoeft dan de heyligen. Want so Rom .v. staet. Daer de sonden oueruloedich hebben geweest, daer wort de ghenade oueruloedich. Alsulcken gelooue doet dat Christus der sondiger conscientien lieflic behaecht, dat si hem so heerlick inder liefden boec prijst, ende dat si haer soete smaect, waer wt dan liefde ende goede wercken van selfs ongedwongen volgen. Ist dat si niet en volgen, so en ist sekerlic geen gelooue, want waer gelooue is daer moet dien heyligen geest bi sijn, liefde ende goet inden geloouigen werckende. Wildi een Christen mensche sijn, so moet ghi dese
| |
| |
woorden v geseyt laten sijn, v, v selue, ende dier aenhangen, sonder alle twijfel geloouende, v geschiede also dese na volgende woorden inhouden, seggende: Siet oft nemes waer, waer mede hi ons van den slaep des ongheloofs wecket, als die wat vremts oft wat nieus seggen wilt, datmen langhe begeert heeft, oft met vruechden ontfangen soude. Welcke wercken wel van noode is, want die [Dd vo] natuere ende verstant verachtet al dat den gelooue aengaet. Als dat dese coninc van Jerusalem soude sijn, die so arm ende verworpelick daer henen rijdt op eenen ghehuerden esel, hoe soude natuere dat begrijpen? mer dat ghelooue en oordeelt niet na dat het siet oft gheuoelt, maer na dat het hoort, het hangt alleen aent woort ende niet aent gesichte noch gelate, ende daerom so en hebben hier Christum niemant gehullet, dan die sijn conincrijc niet metten oogen, mer metten geest hebben gemeten, welc ooc de rechte dochteren Sions sijn. Want ten is niet mogelic, dat hi hem niet aen Christum stooten en soude, die gesicht, schijn ende geuoelen wil volgen, ende niet blootelic aen dat bloote woort en cleeft, waert dattet also schijnde als de woorden luyden so en waert geen gelooue. Hadde Christus met alder pronckerien in gecomen als een wereltlic coninc, so waer daer schijn ende geuoelen inden ooghen geweest, so die woorden luyden, ende daer en ware gheen gelooue geweest. Daerom die in Christum gelooft, die moet rijcdom onder armoede, bliscap onder der droefheyt, leuen onder den doot bekennen. V Coninc die v beloeft is, dies ghi eygen sijt, die v met sijn dierbaer bloet gecocht heeft, die v inden geest ende niet na lichamelic regiment regeren sal. O dat is een troostelic woort eender geloouiger herten, want buyten Christum is de mensche den duyuel, den vleesche ende der sonden onderwor- | |
| |
pen, onder welcken hi groote benautheyt lijdet ende een moeyelic leuen leyt. Want waer sonden [Dd ij ro]
regneren, daer en can gheen goede conscientie ghesijn, daer is een onseker leuen ende onuerwinlike vreese der doot ende hellen, also datter gheen grondige vrolicheyt en can ghesijn. Ende so Leui .xix. staet. Sulcken herte veruaert hem voor een ruysschende blat. Waer een herte is dat dese Coninc hult met eenen stercken gelooue, dat is seker, en vreest noch helle noch doot, want het en twijfelt niet, dese sijn Coninc is een Heere ouer leuen ende doot, sonde, genade, helle, hemel ende alle creatueren, ende dat hi alle dingen in sijn handen heeft. Ende daerom, wie onder desen Coninc is, die en mogen helle, sonde noch gheen dinghen schaden, mer hem al mede wercken ten goede, so Ro .viij. staet. Sulcken ghenade brengt dese arme eselrijder, als hi door dat Euangelie coemt. Hi coemt, wi en halens niet, met onsen cost, moeyte ende arbeyt en connen wi hem niet gereycken, hi is ons te hooch geseten, wi en connen hem doer onse verdiensten tot ons niet gebrengen, want aen onser siden en is niet dan onwaerdicheyt. Daerom moet hi van selfs wt puerder genaden door sine vrolike bootschap tot ons comen ende selue predicanten seynden. Maer op dat wi ons niet en souden veruaren, so coemt hi ons, dat is, tot onsen profijte, niet om te verschatten, mer om tsine met hem seluen te schencken, hi coemt ons te goede, Niet ongenadelic, mer saechtmoedich, hi en coemt ons niet als hi tot Adam, tot Chayn, totter diluuien etc. quam, hi en coemt sijn leedt niet wreken, noch sijn scult manen, noch v slaen, etc. [Dd ij vo] mer also vriendelic met hem leuen, dat v herte lust ende liefde tot hem sal moeten hebben, ende coenlick tot hem loopen als een kint tot sinen vader. Ende gelaet hem, recht oft hem leedt
| |
| |
waer dat hi v oyt veruaert gemaect heeft. Ende om dat ghi dit te beter soudt gheloouen, so en coemt hi niet in ghereden op eenen strijtbaren hencxt, daer en is niet orloochs, noch harnasch, noch wapen, mer een lastbaer ezelinne, om uwen last ende sonden te dragen, om v te troosten, te helpen, te dienen. Seker dat moet eender sondiger conscientien een troostelike bootschap sijn. Ist wonder dat sijt Christo al onderworpt, dat hi daer ouer rijde, ende veracht al dat beneden hem is. Ist wonder dat si singt ende springt, seggende: Osianna, dat is, Heere geeft geluc den sone Dauid, ende hem hullende voor haren Coninck, ia voor haren hertelief, alle ander boelkens oerlof geuende hem lief hebbe ende met dancbaerheyt omhelst, segghende metter bruyt. Ick hebben, ende en sals nymmermeer laten gaen. Welc hi in ons wercke tot sijnder eeren Amen.
|
|
Auteursrecht onbekend