Hier beghinnen de sermonen oft wtlegghingen op alle de evangelien vander vasten, metter passien, alsomen die inder kercken houdt zeer costelijck wtgeleyt

[(P vj) v^o] Noch een sermoon des donderdaechs voor halfvasten. Luce .iiij.

Ende hi stont op wter scholen ende quam in Simons huys, ende Simons huysvrouwen moeder die was met eene harde cortse beuanghen, ende si baden hem voor haer. Ende hi ghinc tot haer, ende geboot der cortse ende si verliet haer, Ende voort stont si op ende diende henlieden. Ende als de sonne onder gegaen was so

[p. 195]

brochten si tot hem alle die menigerley crancheden hadden, ende hi leyde op eenen yegeliken de handen ende maectese gesont Daer voeren ooc de duyuelen wt van vele, roepende ende seggende, Ghi sijt Christus de sone Gods, Ende haer berispende en liet hijse niet spreken, want si wisten dat hi Christus was. Alst dach gheworden was ghinc hi wt in eene woeste plaetse, ende dat volc socht hem, ende quamen tot [(P vij) r^o] hem ende hielden hem vast, op dat hi niet van haer soude gaen. Ende hi seyde tot haer. Ic moet ooc anderen steden dat Euangelium vercondigen vanden rijcke Gods, want daer toe ben ick geseynt. Ende hi predicte in de scholen Galilee.

Als Jesus genoech inder scholen geleert hadde ende dat wonderlike teeken daer gedaen, also dat si genoech hadden om in hem te geloouen, so en is hi daer niet langer gebleuen. Want hi en was niet gecomen om alleen een stadt oft twee oft somige menschen te helpen ende te gerieuen, want sijn genade ende vaderlike goetheyt is also onbegrijpelic, dat si haer niet binnen cleyne plaetsen oft luttel persoonen onthouden en can, mer si moet wtuloeyen tot vele. Want het is die ongrondige zee, die mildelic ende rijckelic vloeyt in al dat ydel is oft dat haerder behoeft, daer om so is hi gegaen in Symons huys, bediende, die sinen godliken woorde gehoorsaem is, daer is hi geerne, want daer mach sijn godlijcke woort sijn werc volcomen,

[p. 196]

daer het toe gesonden wert, dat is, te genesen dat sieck is, ende rechtuerdich maken dat onrechtuerdich is, ende salich maken dat onsalich is, ende te soecken dat verloren was, also hi selue int heylighe Euangelie seyt. Welc hi niet becomen en mach in die gene die sinen godlijcken woorde niet onderdanich [sijn] noch gheloouen en willen. Daerom so en mach [(P vij) v^o] sijn woort, sijn natuerlic werc niet wercken, ghelijc hi selue Mat .xiij. belijdt, seggende: Ende Jesus en mocht daer niet veel teekenen doen, om haer ongeloouicheyt wille: maer daermen sinen godliken woorde gehoorsaem is, daer en laet hijs gheen ghebrec, maer als hi daer eenen weet die sijns behoeft, so gaet hi daer in. Waer wt het wel blijct, wat de sake is dat ons dat godlijcke woort ontrocken wordt, ende tot onsen huyse niet comen en wil, om dat wi sinen godliken woorde niet gehoorsaem en sijn, mer elc sinen sinne oft sine reden volget, daerom en soudt tonsen huyse geen vrucht doen. Mer als wi vanden Heere connen gehebben sinen woorde simpelic gehoorsaem te sijn, ende onsen sinne ende redenc te laten varen, so gaet het tonsen huyse in. Welc geschiet als het hem seluen doer sijn predicanten van buyten oft van binnen wtspreect, ende ons dat geeft te hooren ende te geloouen, so comet dan tot ons ende presenteert ons dat selue behulp in onser sielen te doen, dat wi hooren dat het den crancken lichaem van buyten heeft gedaen. Ghelijc als wi hier hooren, dat het tot Symons huys coemt, ende Symons wijfs moeder gesont maect van haerder cortsen, so comet ons dat ooc presenteren in onser sielen te doen. Ist dat wi dan vanden Heere connen gehebben dat vastelick te geloouen dat het onse siele gesont maect, so maketse ooc inder waerheyt gesont van haer cortsen, dat is, van sondige beroeringhe die de siele scuddet, ende als nv heet

[p. 197]

oft warm in gramscappen, [(P viij) r^o] ende als dan ongetemperlic cout van caritaten. Hier af geneset oft maect ghesont dat godlike woort alleen. Also Sapien .xvi. staet. Cruyt noch plaester en heeftse genesen, mer Heere v woort, dat het al gheneset. Sonder desen woorde en wert ooc gheen lichamelike siecte genesen, want sonder dit woort en hebben gheen medecinen noch cruyden macht, noch gheen meesters wijsheyt, want sonder dit woort en werct de Vader niet. Daerom so Joan .i. staet: Alle dingen sijn doer dit woort gemaect. Ende gelijc si doer dit woort gemaect sijn, also worden si daer doer onderhouden ende ghesont gemaect. Dit is de alder wijste medecijn meester der sielen, die om niet geneest, seggende doer Isaiam .lv. Die gheen siluer en hebt, coemt coopt sonder alle wissel. etc. Dese ghesontheyt werct hi, waer wt. caritaten, sonder wanckelen in vasten gelooue gebeden wert, op sine beloefte, seggende Mat .xviij. Daerder twee oft drye ouercomen oft eens worden van eenighe sake, wat si bidden, dat sal haer gheschieden. Dese toesegghinge en mach niet faelgeren, ia hemel ende aerde souden eer vergaen, ist dat onse gelooue niet en faelgeert. Dan maect God doer sijn woort also ghesaedt ende stille, dat si so niet meer beroert en wert. Als de siele genesen is, doer tgelooue, so bewijst si haer gelooue terstont metten wercken, niet met papisteliken wercken, mer met haren naesten te dienen ende te helpen om niet, also haer Christus gheholpen heeft. Also volmaect sijn die wercken des [(P viij) v^o] medecijns, dat si niet en bliuen liggen, gelijc ander meesters genesen, mer si staet terstont op. Tgelooue en luyaert niet, mer daert yemant dienen of gerieuen mach, daer vlieghet terstont vlucs op, welc een seker teeken is, datter tgelooue is, ende gesont gemaect heeft, gelijct een seker teeken was, dat

[p. 198]

Symons wijfs moeder volmaectelijc gesont was, dat si terstont op stont, ende diendese. Daerom die niet terstont op en staet, ende sinen naesten niet en dient, al seyt hi dat hi ghelooft, ten is so niet, want waerder tgelooue hi soude eerst sijn eygen huys dienen, om dat God hem die sonderlinge beuolen heeft, ende als yemant sijns behoefde, so soude hi hem helpen, also Christus hier tot Symons huys gaet. Dat Christus der cortsen geboot, ende dat si hem terstont onderdanich was, dat sterct onse ghelooue, dat wi sulcken Heere hebben, dien niet alleen alle creatueren maer ooc alle siecten onderdanich moeten sijn, niet alleen des daechs mer ooc des nachts, niet alleen een oft twee, mer alle die doer Gods woort geloouende tot hem worden geleyt, geen sondaers wtstekende, mer tot onsen trooste, hoe sondich wi sijn, dat hi ons alle bereyt is inder sielen te genesen, also verre als wij dat van hem connen gehebben te gheloouen. Dat si haer siecken tot Christum leyden, als die sonne onder was, beteekent, als wi van Gods beuoelijcke gauen ende verlichtinge berooft sijn, dan geuoelen wi eerst, wat wi sijn sonder hem, hoe blint ende cranc. Hier bi heeft ons Christus ooc willen lee- [Q r^o] ren, dat wi van hem sullen nemen bereyt te sijn onsen naesten die ons behoeuen, niet alleen des daechs, maer oock des nachts [te] dienen, niet alleen twee oft drie, mer allen die wi vermogen. Ooc dat wi in allen siecten ende nooden tot sinen woorde sullen vluchten, als tot een eenige medecijn onser sielen, welck woort van sulcker crachten is, dat de Duyuelen voor dat woort van selfs van daer moeten vluchten, waer twoort ingaet, daer moeten alle Duyuelen wtgaen, welcke hi niet en laet spreken, want hi haer getuygenisse niet en behoefde. Want al ist dat hi wel somtijden de waerheyt spreect, hi is loghenachtich, ende soude de men-

[p. 199]

schen bedriegen, als si hem geloofden. Alst dach was geworden, dat is, als de lieden daer genoech in sijn kennisse verlicht waren, so ghinc hi van daer in een woeste plaetse, leerende den Predicanten, als niemant haerder hulpen en behoeft, dat si dan haer altemet wat af sullen scheyden, om dat vanden Heere te gaen leeren, dat si den anderen voort mogen leeren, waer af wi een schoone figure Gene .xlix. hebben van Beniamin, daer Jacob af seyt. Beniamin is eenen grijpenden wolf, tsmorgens sal hi den roof eten, ende sauents sal hi dien wtdeylen. Aldus sal een Euangelische leeraer altemet totten Heere loopen, ende grijpen daer haestelic wat, dat sal hi eten, dat is intrecken ende wel knouwen, op dat hi dat sauents alst duyster begint te werden, dat is, als de verlichtinge ophoudt, wt sal deylen. Sauents weyden de scaepkens alder hertelicste ende [Q v^o] gierichste, mer sommige menschen, al hebben si genoech gehoort, si willen altoos vragen ende hooren, ende anders en coemter niet af, den leeraers altoos naloopende, gelijc daer Paulus .ij. Timo .iij. af seyt, Altoos leerende ende nemmermeer tot gewarighe kennisse comende, al comen dusdanighe den Euangelisten Christi na geloopen, ende willen hem bi haer houden, daer sullen si seggen, Ic moet oock andere steden de vrolike bootscap vercondigen, want daer toe werden si van God gesonden, dat si niet alleen een stadt en souden preken, mer veel. Daerom seyde Christus tot sijn Euangelisten Mat .xxviij. Gaet alle de werelt door ende vercondicht de troostelike bootscap allen creaturen etc. Ende Psal .xviij. In alle aertrijc is haer stemme wtgegaen etc. Ooc so is Christus biwesen also minlic, dat die sijnder tegenwoordicheyt eens geuoelt hebben, altoos hem wel bi hen souden willen geuoelen, also dat dat lustige geuoelen sijnder presentien nemmermeer van haer

[p. 200]

lieden en ginge, maer dat en mach niet sijn, want daer soect de mensche grootelick hem seluen in. Daerom sal hi dat gheuoelen vrijlic laten gaen alst wilt ende daert wilt, op dat hi sinen afgod niet van dien geuoelen en make, mer houden hem aen tbloot godlic woort, ende en laten hem dat van Duuel, noch van mensche, noch van sijns selfs natuerlike reden, ia noch van God selue niet nemen. Salich sijnse die twoort also bewaren, want die werden warachtige gheestelike moederen Gods. Welck hi in ende met ons volbrenge tot sijnder eeren.