|
| |
Opten vrijdach Mathei .xxi.
Het was een vader des huysgesins, die plantede eenen wijngaert, ende maecte daer eenen tuyn om, ende groef daer eenen kelder in ende bouwede een thoorn, ende verhuerde hem den ackerluyden, ende tooch wech ouer velt. Als nv de tijt der vruchten nakede, seynde hi sijn knechten totten ackerlieden op datse sijn vruchten ontfangen souden. Doen namen die ackerlieden de knechten, den [(K vij) vo] eenen sloegen si, den anderen dooden si, den derden steenichden si. Noch seynde hi wt andere knechten, meer dan daer eerst waren, ende si deden haer ooc also. Ten laetsten seynde hi sinen sone tot haer, seggende. Si sullen hem ontsien voor mijnen sone. Als de ackerluden den sone sagen, seyden si onder malcanderen. Dit is de erfgename, coemt laettem ons dooden, ende sijn erffenisse aen ons brengen. Doen namen si hem ende worpen hem wten wijn- | |
| |
gaert ende dooden hem. Als nv de Heere des wijngaerts sal comen, wat sal hi desen ackerluyden doen? Si spraken tot hem: Hi sal den boosen booslick ter doot brengen ende sinen wijngaert verhueren ander ackerlieden, die hem die vruchten ter rechter tijt geuen. Jesus sprack tot haer: Hebt ghi niet gelesen inder scrift? Den steen die de bouluyden verworpen hebben, die is tot eenen hoecsteen gemaect. Vanden [(K viij) ro] Here is dat gesciet ende het is wonderlic in onsen oogen. Daer om seg ic v, dat rijcke Gods sal van v genomen ende den Heyden gegheuen werden, die sijn vruchten doen. Ende wie op desen steen valt, die sal breken, ende op welcken hi valt dien sal hi vernielen. Ende doe die ouerste der Priesteren ende Phariseen sijn gelijckenisse hoorden, bekenden si dat hi van haer sprack. Ende si dachten hem te vangen, mer si vreesden hem voor dat volck, want si hielden hem voor een Propheet.
Dese vader des huysgesins is God. Den wijngaert is de vergaderinge oft' de gemeynte der kinderen van Israel, ende nv der christenen, waer af Isai .v. seyt. Den wijngaert des Heeren der heyrscharen is dat huys van Israel. Desen wijngaert heeft de vader des huysgesins God geplant, doen hi de geloouige die hi inder eewicheyt vercoren
| |
| |
hadde inder tijt gheroepen ende verlicht heeft, ende haer sijn woort geopenbaert. Hier heeft hi eenen tuyn om gemaect, dat sijn sijne geboden, daer mede hijse besloten heeft, dat die beesten der sonden desen wijngaert niet bederuen en souden, ende hi heefter een wijnpersse in ge- [(K viij) vo] maect, dat is met lijden geuisiteert. Welc lijden cleyn is te rekenen bi tgene dat hi gheleden heeft inder menscheliker naturen, waer af hi Isaie .lxiij. seyt. Ic hebbe de perse alleen getreden, ende vanden volcke en was geen man met mi. In dese perse moet den wijn wtgeperst werden. Want gheen vruchten en sijn Gode bequame (het en si dat si met lijden geperst geproeft sijn) om drincken, ende den wijn en gaet niet soetelick inne, hi en moet eerst geperst sijn. Den thoorn die hi daer inne tymmert, dat is sinen heyligen naem, dat is rechtuerdicheyt, liefde, warachticheyt, goetheyt, ghenade, lijdtsaemheyt ende al dat goet is, dat is den name Gods. Hier mede bewaert God sinen wijngaert, niet met menscheliken sweerde, schilde et c. Daer om seyt Dauid Psal .xliij. Ick en sal in mijnen boghe niet hopen, noch mijn sweert en sal mi niet salueren: Maer den name des Heeren bewaertem, midts ghelooue ende aenroepinghe des selfs naems. Ghelijc Johel .ij. seyt. Alle die den name ons Heeren aenroept, die sal salich sijn, ende Prouer .xviij. Den name des Heeren is den alder stercsten thoorn, die rechtuerdige loopt daer toe, ende hi sal gesalueert werden. Die ghelooft die is rechtuerdich in wat pericule dat dese is, dat is, met wat temptatien sijn gelooue van den duuel bestormt wert, om hem tot mishopen te brenghen, het en mach hem niet deeren, want hi loopt terstont tot die rechtuerdicheyt ende goetheyt Christi, peysende, al is mijn rechtuerdic- [L ro] heyt als eenen beulecten doec, die
| |
| |
volmaecte gherechticheyt Christi is mijne, mijn sonden sijn sine, hi heefter voor voldaen, ende heeft mijn onsuyuere gerechticheyt metter sijnder volmaect ende gesuyuert. Desen toorn heeft God desen wijngaert gegeuen, dat hi daer altoos op soude loopen, siende wat vianden datter comen, ende daer als op eenen alder stercsten toorn gesalueert werden. Desen wijngaert heeft hi den ackerlieden, dat sijn de Israeliten sonderlinge verhuert voor andere. Hi is selue de gewarige ackerman, also hi Joan .xv. door Christum betuycht, seggende: Mijn vader is de ackerman, mer hi boudt dien door andere menschen sonder welcken si niet en vermoghen, hi doet alle dat goet dat in desen wijngaert ghedaen wert. Daerom so hooren die vruchten met recht al sine toe. Nochtans so verhuert hi dien, den ghenen die hi sijn godlick woort betrout ende beueelt, ende den seluen schenct hi geerne alle de wercken ende tprofijt. Gelijc Esa .xxvi. betuycht segghende: Ghi hebt al ons wercken in ons gewracht, dat is, tot onsen profijte. Ende God en begeerter niet af, dan de eere ende glorie, die en wil hi niemant laten, so hi oock door Esaiam .xlij. ende .xlviij. seyt. Ende dese vruchten sijnt, die hi hier maent. Als den tijt der vruchten coemt, dat is, als daer eenich goet in ende met den mensche ghedaen is, so wil God terstont de eere daer af hebben, want dies het werc is, dien behoort de eere ooc alleen vanden wercke, ende het waer een groote verkeertheyt, dat yemant hem der eeren aen- [L vo] name van eenich werc dat hi niet ghedaen en hadde, ghelijc alle de ghene doen, die met het ghene dat door haer geschiet willen verdienen, want bekenden si dat si de wercken niet gedaen en hadden, hoe souden si so onbekent gesijn, dat si loon souden eysschen van de wercken die si niet gedaen en hadden, die doen
| |
| |
recht als oft een croepel ledeloos mensche verdiente maende van een costelijc huys, dat een groot constenaer ghetymmert heeft, En soude men niet tot dien mensche seggen: Raest ghi oft sidy dul, dat ghi loon oft ooc de eere daer af hebben wilt, dat ghi niet ghetymmert en hebt. Nv en can niemant niet goets wel ghedoen. Mat .vij. Want eenen quaden boom en mach gheen goede vruchten voort brengen, Ja Christus seyt van hem seluen Joan .v. Ic en mach niet met allen wt mi seluen doen. Mer so hi Joan .xiiij. seyt. De vader die in mi woont, die doet de wercken. Ende hi seyt ooc Joan .viij. dat hi sijn glorie niet en soect, mer sijns Vaders die de wercken doet. En mach Christus niet wt hem seluen gedoen, ende en soect hi sijns selfs glorie niet, wat willen wi ons alder katiuichste dan beroemen, daer niet goets en is, ia niet een goet gedacht wt ons seluen en connen gehebben, also .i. Cor .iij. staet: Ja noch wille noch begeerte van ons seluen en connen gehebben totten goede. Ende Phil .ij. Het is God die den wille ende het volbrengen sijns wils in ons werct: niet wt onse verdienten, mer so Paulus voort seyt, wt sinen goeden wille. Mer onse wercken seyt Jere .x. sijn onnut [L ij ro] ydel ende waerdich om mede te ghecken. Esa .lix. Haer wercken sijn onprofitelic. Daerom die op haer wercken betrouwen, die betrouwen so Isa .lviij. staet, op niet. Want Jaco .i. staet. Alle goet ende alle perfecte gauen dalen neder vanden vader des lichts. Hierom ist ymmer recht dat God die glorie ende eere van allen goeden maent van sinen wijngaert, die hi selue aldus bereydt heeft, ende daer wt merct, dat alle onse bereydinge niet is, De wijngaerdenier moet desen wijngaert bereyden, metten reeghen sijns godliken woorts bereeghenen, ende metten meste sijns geests. Ephesi .vi, het welcke ooc dat
| |
| |
woort is, moet hi dien besnoeyen ende purgeren, so Christus Jo .xv. seyt. Om die vruchten der glorien van desen wijngaert te hebben, so heeft God totten Joden sijn knechten gesonden, dat sijn sine Propheten ende predicanten, so hi sijn leeraers ooc nv genadelic sonder onse verdiente tot ons seynt, door welcke hi sijn glorie maent, dat is, door die Propheten ende predicanten leert hi, dat wi ons onnutte sondaers souden bekennen, ende alle onse wercken verachtende, alleen op Gods ghenade ons in Christo bethoont souden betrouwen, ende ofter yet goets in ende met ons volbracht wort dat wi God de eere daer alleen af geuen, ende ons niet daer af toe en schriuen, op dat wi niet Gods vianden en werden, daer Deu .xxij. af staet, Ic hebt vertrocken om de gramschap der vianden, dat si niet en souden seggen, haer verhooueerdigende: Onse hant, [L ij vo] ende de Heere en heues niet al gedaen, wi hebbender ooc wat toe gedaen, ende en laten God de glorie niet alleen, ende dat wi alleen door Christum souden betrouwen salich te werden. Mer dit en mochten de Joden niet lijden datmen haer goede wercken aldus verachte, gelijc wi ooc noch en doen, waerom si de Propheten dooden, somige steenden, somighe saechden etc. So haer de Heere verwijt Matth .xxiij. Gelijc wi nv ooc doen, die ons de waerheyt leeren, ende de glorie Gods aldus manen, die en hebben noyt noch en sullen nemmermeer sonder persecutie blijuen. Want die der rechtuerdicheyt Gods niet onderdanich, maer haer eygen rechtueerdicheyt ende verdiensten willen oprechten, die willen haer dingen ende wercken onuerworpen hebben, ende daerom, diese verachten, die dooden si, haer boecken verbernen si. Gelijc de Coninck Joachim Jeremias boecken, Jere .xxxvi. verbernde. Somige werpen si wt den wijngaert, dat is, si
| |
| |
doense inden ban etc. ende haer dunct dat si Gode eenen aenghenamen dienst daer aen doen, so Joan .xvi. blijct. Ten laetsten seynde dese Vader des huysgesins sinen eenigen beminden sone, segghende: Si sullen haer ymmer voor minen sone ontsien. Mer neen, si seyden als si hem sagen inder aengenomender menscheyt, Dese is de erfghenaem, coemt laettem ons dooden. Hier wt blijct, dat si hem eerst wel bekent hebben, dat Christus erfgenaem des Joetschen rijcs was, gelijc si Esa .ix. wel gelesen hadden. Opten stoel Dauid etc. Mer om dat hi alle haer dingen ver-[L iij ro] doemde, ende dat haer veel midts den Euangelie van haer lieder loon ende glorie af wert gebroken, so hebben si Christum also ghehaet dat si heel verblint sijn, also dat si hem niet en hebben bekent. Daerom seyden si: laettem ons door helpen ende de erffenisse sal onse sijn, dat is, dan sullen wi als erfgenamen sonder berispen, ons giericheyt versaden. Ende si worpen hem wt Jerusalem ende dooden hem. Ghelijc si nv doen die de waerheyt bekennen ende weten dat Christus warachtich erfgenaem is, ende dat alle die in hem geloouen sijn broeders ende erfgenamen sijn, mer si peynsen: O wi willen swijgen, het soude ons veel schaden, want wist het volck datmen door Christum alleen salich moet werden, si en souden ons noch missen noch vigilien doen doen, noch si en souden onse geueynsde heylicheyt meer coopen, nog ons eeren, waer wt si so verblint werden, dat si Christum wt den wijngaert werpen ende dooden hem, segghende. Wi moeten genoech doen, wi moeten den hemel verdienen, dat is, also veel als Christum gedoot, want so en soude ons Christus niet orboer sijn. Dit sien wi nv voor ons oogen, dat de ghene die wel goede kennisse vander waerheyt hadden, als si om haer ghewin oft eere
| |
| |
de waerheyt verswigen, dat si al heel verblint werden, mer so Christus voort vraecht: Als de Heere coemt, wat sal hi dien ackerlieden doen? Si geuent vonnisse ouer haer seluen onwetende, ende segghende: Hi sal de quade qualic verdoen, ende sinen wijngaert ander ackerlieden verhueren, die hem de vrucht in haren [L iij vo] tijden sullen geuen. Dat is een veruaerlike sententie ouer haer seluen ghegeuen, ende ouer alle de gene die den Heere die vrucht sijnder glorien also niet en geuen, als voorscreuen is, ende dat selue is haer ooc geschiet, om dat hi desen ondancbaren wijngaert also veel weldaden bewesen hadde, ende si hem niet alleen de glorie niet betaelt en hebben mer ooc die ghedoot, daer door hijt haer leerde, ende sinen sone Christum gecruyst, so sijn si onsalich ende heeft sijn rijc, dat is die vrolike bootscap des Euangelijs van haer genomen, ende heuet den Heydenen gegeuen. Mer want wi niet min ondancbariger en sijn, so is te beduchten, dat onse Heere ons sijn rijc weder nemen sal etc. ende ons bederuen van menschen leeringen, ende laten ons verleyden, ghelijc hi dreyghet Isaie .v. ende door Paulum .ij. Tes .ij. Om dat si de liefde der waerheyt niet en hebben ontfangen, so heeftse God eenen geest der dolinghen ghegeuen etc. Daerom seyde Christus, Isaie .xxviij. En hebdi noyt gelesen: Den steen dien de timmerlieden verworpen hebben, die is tot eenen hoecsteen geworden etc. Ende die op desen steen valt, die sal gebroken werden, mer daer den steen op valt dien sal hi verpletten, dat is, Het moet hem al aen Christo stooten, somige tot beteringe, somige tot verargeringe, de ongheloouige tot verargeringe, mer die geloouige tot haerder salicheyt, ghelijc Simeon ooc getuycht Luc .i. God wercke al sulcken gelooue in ons, dat wi altoos vast op desen steen bliuen staende, tot sijnder eeren Amen.
|
|
Auteursrecht onbekend