Hier beghinnen de sermonen oft wtlegghingen op alle de evangelien vander vasten, metter passien, alsomen die inder kercken houdt zeer costelijck wtgeleyt

[p. 21]

Des vrijdaechs Math .v.

Ghi hebt ghehoort dat den ouders geseyt is. Ghi sult uwen naesten lief hebben ende uwen viant haten, mer ick segge v, hebt lief v vianden: gebenedijt den genen die v vermaledijen, doet wel die v haten, bidt voor haer die v quaet doen ende veruolgen, op dat ghi kinderen sijt ws vaders die inden hemel is, die sijn sonne laet opgaen ouer den quaden ende goeden, ende laet regenen ouer den rechtuerdigen ende onrechtuerdigen. In dien dat ghi lief hebt die v liefhebben, wat loon [(B vj) r^o] sult ghi daer af hebben, en doen dat ooc niet die tollenaers? Ende so ghi alleen tot uwen broeder vriendelic sijt wat doet ghi sonderlincs, en doen de tollenaers ooc so niet? daerom, ghi sult volcomen sijn, gelijckerwijs uwe vader inden hemel volcomen is. Hebt acht op v aelmoessen, dat ghi die niet en geeft voor de lieden, dat ghi van haer gesien werdet, ghi en hebt anders gheenen loon bi uwen Vader inden hemel. Als ghi nv aelmoessen geeft, so en sult ghi voor v niet laten trompetten als de hipocriten doen in hare scolen ende opter straten op dat si vanden lieden gepresen wer-

[p. 22]

den. Voorwaer ic seg v, si hebben haren loon ontfangen. Mer alsghi aelmoessen geeft, so en laet v slincke hant niet weten wat de rechter hant doet, op dat v aelmoesse verborgen si, ende v Vader diet int verborgen siet, die sal v dat int openbaer loonen.

[(B vj) v^o] God had doer Moysen Leui .xix geboden, dat si haren naesten souden lief hebben, ende haren viant haten. By desen viant verstonden si de ghene, die haer contrarie deden. Maer God meynde daer mede de gene diese van sijn geboden wilden trecken, Dat sijn vianden, al waert ooc vader, moeder, suster oft broeder, die welcke ons Christus in die sake heeft heeten haten int heylich Euangelie, Luc .xiiij. Want onse vrienden lief te hebben en was van geenen noode te gebieden, twelc ooc ongeloouige doen, so Christus hier in dit Euangelie belijdt. Daerom so is Christus gecomen, ende heeft verclaert, wat hi daer mede gemeynt heeft, seggende: Ic seg v, hebt lief v vianden (die ghi voor vianden houdt) doet haer wel die v haten. Dit is een swaer gebot, dwelc natuere niet en heeft, want natuerlic haet de natuere haer vianden die haer contrarie doen. Daerom sal een mensche sinen viant lief hebben, dat is, een soete ionste tot haer hebben die hem contrarie doen oft seggen, dat moste ouer natuere geschieden. Nv en can natuere ouer natuere niet ghewercken, noch haer met haer seluen verwinnen, mer God alleen. Hierom so en heeft ons God dat niet geboden, om dat wi dat van ons seluen souden nemen te volbrengen, mer van sijn milde genade, ia dat wijt hem in ende met ons souden laten volbrengen. Ende op dat hi ons met dier letteren

[p. 23]

soude dooden ende grondelic verootmoedigen bekennende dat wi het gebot der godliker maiesteyt noyt te recht gehouden en hebben, waer me- [(B vij) r^o] de wi de helle so dicwils verdient hebben, ende al de wrake die God ouer ons doen mach: ende dat wi dat ooc nemmermeer en souden connen volbrengen, ten si dat God in ende met ons volbrenge. Daerom geeft hi ons also hoogen gebot, om dat wi van hem souden nemen, dat aen hem te versoecken ende hem dat aen te sien, gelijc een arm mensche op eenen rijcken siet, om van hem tontfangen dat hi niet en heeft, geloouende dat hi dat gebot altoos voor ons gehouden heeft, midts welcke hi sinen gheest in ons stort, die dat in ende met ons crachten volbrengt. Mer eer God dat salichlic doen mach, so moeten wi eerst van hem nemen, ons also vele als ons aengaet ouer te geuen, dat geerne om sijnder liefden te deruen, ende hem dan van sinent wegen daerom te bidden dat hi dat in ende met ons volcome, als sijn vre comen sal. Dan gheeft God den mensche te aensien, hoe cleynen viantschap ons gedaen hebben ons vianden, bi de viantschap die wi sijnder maiesteyt gedaen hebben, die eewich is, ende dat niet op ons verdient en heeft, ende die alder vrientschap weerdich is, ende dat wi eyndelic sijn, ende beghin hebben, die alle viantschap weerdich sijn, ende dat ons God die nochtans also herteliken vergeeft, ende ons des niet te onvriendeliker en is, noch te min wel en doet etc. Maer so wi swaerliker gesondicht hebben, so hi ons dicwils meer gracien geeft. Midts welcke hi in ons werct liefde tot ons vianden.

Ten anderen, dat si ons geen viantscap en bewijsen, mer meer vrientscappen dan ons beste vrienden, [(B vij) v^o] Want nemmermeer en can ons vrient ons also grooten profijt gedoen als onse viant, Want nemmermeer en mach

[p. 24]

ons yemant also cleynen lijden ghedoen, hi en brengt ons God selue mede, want God en is nemmermeer van lijden verscheyden, waer lijden coemt, daer coemt God mede. Ende die lijden verstoot, die verstoot God, gelijck Dauid seyt. Ic ben met hem in tribulatien. Daerom, so niemant Gods weerdich en can geworden, also en can ooc niemant lijdens weerdich geworden, maer God gonnet sijn wtuercoren wt onuerdiende genade, ende die dat dan ontfangt, die ontfangt God met allen goede. Oock soo breect God onsen eygen wille, die ons van God vermiddelt, als eenen yseren muer, ende als die breect, so vergadert ende coemt de siele ende God bi een, ende werden eenen geest, so Paulus .i. Cor .vi. seyt. Dit groot voordeel doet ons God door de gene die ons contrarie doen, ende daer mede seynt hi ons dien dierbaren scat ouer. Wie en soude dan niet hertelic lief hebben, die haer seluen schade ende ons so grooten profijt doen? Ten derden, dat ons God midts dien een ocsuyne geeft, also dicwils suyuer ende reyn van allen sonden te werden, hoe groot ende swaer si ooc sijn mogen, als si ons contrarie doen, ende wi vanden Heere connen gehebben, haer dat gheerne te vergeuen. Want dan heeft hem God verbonden ons alle sonden te vergeuen, hoe langhe wi daer ooc in gelegen hebben. Also dat wi terstont van mont ten hemel soude varen, waert dat wi also [(B viij) r^o] storuen, ende erfghenamen Gods werden. Want hi seyt selue. Ist dat ghi den menschen haer sonden vergeeft etc. Ende hier in dit Euangelie, seggende: Op dat ghi kinderen ws Vaders sijt, die sijn sonne etc. Ten vierden, dat si ons dat niet en doen, mer si sijn mer instrumentkens, daert God mede doet, gelijc een vader sijn kint met een roede castijt, niet wt ongenade, mer wt vaderliker genade ende trouwe. Ten vijfsten, dat hi eenen

[p. 25]

eewigen raet daerom gehouden heeft ende voorsien, dat ons die persoon in die tijt ende in dier manieren ende gheen ander, dat doen soude. Ende so Sapien .xi. staet al gewegen, hoe swaer, al gemeten hoe vol, ende al getelt hoe veel den mensche alder oorborlicste ter eeren Gods sal wesen, ende alle creatueren also crachtelic bedwonghen, dat si niet eer, niet meer, niet swaerder, niet anders op en moghen leggen noch aendoen. Also ooc wel blijct aen Job den welcken de duyuel niet een schaepken aen en mocht tasten, dan so hem God beual. Item Christus seyt, datter niet een hayr van onsen hoofde vergaen en sal sonder sinen Vader etc. Midts desen maect God den mensche wel also ionstich tot sinen vianden, dat hi hem deen weldaet op dander doet, ende vriendeliker dan oft si hem niet misdaen en hadden. Maer als God dien mensche een onwillicheyt van binnen laet geuoelen, ende nochtans hem daer willichlic in ouergheuende die onwillicheyt te geuoelen, sinen viant die hem hatet, niet te min goet te doen, maer te meer, dat is [(B viij) v^o] een edel werck, want midts dien houdt God dat werck in ootmoedicheyt, also dat de mensche daer dan gheen ydel behagen in en heeft, ende dat sijn slincke hant daer niet af en weet, denckende: Hoe sondigen geueynsden mensche ben ic, dat ic dit niet willichlic van binnen en doe, mer alleen inden schijn van buyten. Ende nochtans vastelic gheloouende, dat hem God so genadich is door Christum, dat hi hem die onwillicheyt voor gheen sonde en acht, ende dat hi die verwisselt om dat willich volbrengen Christi, ende draecht dat geuoelen der onwillicheyt Christo voor een cruys na, opdat hi twee cruycen dragende, niet manck en soude gaen. Deene van buyten, van dien lijden dat hem sijn viant doet, dander de onwillicheyt,

[p. 26]

daer hi tegen sinen danc mede gequelt is, in welcke het veel moyeliker is, dan oft hijt in grooter willicheyt dede, welc also veel beter is, als die inwendige mensche beter is dan die wtwendighe, want midts dien en wert niet alleen het lichaem ghedoot, maer oock den wille oft verkiesen des menschen. Ende also dicwils als de mensche die onwillicheyt geuoelt, ende hi vanden Heere can gehebben hem daer in ouer te gheuen, ende al datter af comen mach in tijt ende inder eewicheyt, so verliest hi sijn siele in God, daer hi edelic mede vereenicht wert, ende salse in God vinden. Welck hi ons gonne tot sijnder eeren. Amen.